کریم‌خان زند یکی از کسانی بود که زودتر از بقیه متوجه مقصود استعمارگران شد. 13 خرداد سالروز درگذشت کریم‌خان زند است. قبل از کریم‌خان، نادرشاه افشار و قبل از آنها سلسله صفویه بر ایران حکومت می‌کردند. اروپاییان از زمان صفویه با ایران آشنا شده بودند، ولی در آن زمان هنوز مفهوم استعمار برای ایرانیان شناخته نشده بود. اگر چه پرتغالی‌ها به خلیج‌فارس آمده و تعدادی از جزایر جنوب ایران را اشغال کرده بودند، ولی هنوز هم قسمت اصلی تجارت و مسایل مالی مربوط به آن، در اختیار ایرانیان بود. پس از جنگ‌های دوره افشار و هم چنین در زمان کریم خان زند،کم‌کم بازرگانان و نمایندگان سیاسی اروپا وارد شهرهای ایران شدند. کریم‌خان به نفوذ آنها شک داشت و مشهور است که زمانی یک تاجر اروپایی برای جلب نظر او چند ظرف چینی گرانقیمت را به کریم خان هدیه می‌دهد؛ کریم خان یکی از ظرف‌ها را به زمین می‌اندازد و بعد از شکستن آن می‌گوید که ما در ایران از ظرف‌های مسی استفاده می‌کنیم که خودمان آنها را می‌سازیم و با یک بار افتادن هم نمی‌شکند.
بعد از او سلسله قاجاریه روی کار آمدند و استعمارگران به خاورمیانه سرازیر شدند و هندوستان توسط انگلیسی‌ها کاملاً تصرف شد. ابزار اصلی استعمارگران دو وسیله بود؛ سلاح گرم و کشتی‌های بزرگ. آنها پادشاهان بی‌کفایت را با زرق و برق کالاها و تمدن خود فریب می‌دادند و قراردادهای مختلفی را برای در اختیار گرفتن کشورها با آنها می‌بستند. ارتش این کشورها هم از بازرگانانشان حمایت می‌کرد. در ابتدا اسپانیا و پرتغال فعالیت‌های استعماری را آغاز کردند و پس از آنها هلند، انگلیس و فرانسه هم اقدامات خود را شروع کردند. این دوران نزدیک به دو قرن طول کشید و کشورهای مستعمره کم‌کم شروع به مبارزه علیه استعمارگران کردند و به استقلال رسیدند. اما دولت‌های استعمار‌گر نفوذ خود را از راه‌های مختلف ادامه دادند. هنوز هم آثار استعمار در آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیا دیده می شود. ویژگی کشورهای مستعمره این است که با کشور اصلی همسایه نیستند و پس از پایان دوران استعمار، زبان استعمارگران را به عنوان زبان اول یا دوم انتخاب می‌کنند. کشور ایران هیچ‌گاه به صورت مستعمره درنیامد، به همین دلیل هم روز استقلال ندارد، ولی به دلیل ضعف و بی‌توجهی حاکمان، مخصوصاً در دوران قاجار، وابستگی زیادی به کشورهای غربی پیدا کرد و خسارت زیادی نیز دید. کریم‌خان درست فکر کرده بود، استعمارگران برای
آباد کردن نیامده بودند.
