بنای «معاون جردن» مانـدگار شد

 همشهری آنلاین_ زینب زینال‌زاده: پس از مدت‌ها شنیدن خبر تخریب بناهای تاریخی ارزشمند در تهران و تبدیل آنها به برج‌های چندمتری و چندطبقه‌ای، شنیدن این خبر حالمان را خوب کرد. تبدیل این بنای در آستانه تخریب به یک موزه علم کار ارزشمندی است که به‌زودی بر اساس توافقات انجام‌شده بین میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران و متولیان آموزش و پرورش و همچنین مشارکت شهرداری منطقه6 عملیاتی می‌شود. همین خبر ما را برآن داشت تا دفتر خاطرات دبیرستان ماندگار البرز را که بیش از 100 سال قدمت دارد، تورق کنیم.
قدمت دبیرستان البرز به سال 1250 شمسی باز می‌گردد و از نخستین‌های نماد آموزش در ایران محسوب می‌شود. نام این دبیرستان در ابتدا «کالج آمریکایی‌ها» بود که بعدها به دلیل اینکه هنوز خبری از بلند مرتبه‌سازی در تهران نبود و رشته‌های کوه‌های البرز از پشت دبیرستان دیده می‌شد، نامش به «البرز» تغییر کرد. این دبیرستان پس از دارالفنون یکی از نهادهای آموزشی پرافتخار و مهم کشور است. 

• البرز ابتدا در دروازه قزوین  بود

به گفته «اکبر کائینی» دبیر بازنشسته دبیرستان البرز که حدود 40 سال در این دبیرستان تدریس کرده است، سال 1250 یک هیئت مسیحی به ایران می‌آیند و 2 سال بعد دبستانی در نزدیکی دروازه قزوین تأسیس می‌کنند که همان سال آمریکایی‌ها با الهام گرفتن از همین مدرسه، دبستانی در مکان کنونی دبیرستان البرز می‌سازند. 
سال 1278 دکتر «ساموئل مارتین جردن» مدیریت مدرسه البرز را به عهده می‌گیرد. آن زمان حدود 900 دانش‌آموز 15 ساله در این مدرسه تحصیل می‌کردند و به همین دلیل مدرسه البرز به دبیرستان تبدیل می‌شود و تاکنون هم به‌عنوان یکی از بهترین دبیرستان‌های کشور فعالیت می‌کند. 

• دبیرستانی با 45 هزارمترمربع

کائینی درباره وسعت دبیرستان البرز می‌گوید: «آن سال‌ها خبری از ساخت‌وساز و ساختمان‌های سربه فلک کشیده نبود و در چهارراه کالج زمینی به مساحت 45 هزارمترمربع وجود داشت که به دبیرستان البرز اختصاص داده شده بود. البته سال‌ها بعد یعنی سال 1337 بخشی از این زمین به دانشگاه پلی تکنیک که امروز امیرکبیر نامیده می‌شود، داده شد.»
دبیرستان البرز اکنون 11 هزارمترمربع زیربنا و 10 هزارمترمربع فضای سبز دارد. این مرکز آموزشی سال 1385 به دلیل قدمت و سوابق درخشان علمی، آموزشی و فرهنگی توسط شورای عالی 
آموزش و پرورش در فهرست مدارس ماندگار ایران قرار گرفت و امروز دانش‌آموزان با استعداد را از طریق آزمون ورودی می‌پذیرد. 

• ساختمان مدیر و معاون

بنای اصلی دبیرستان البرز توسط مارکوف لهستانی، از معماران بنام، ساخته شده است. سال 1278 همزمان با مدیریت دکتر جردن 2 ساختمان یکی برای سکونت دکتر جردن و دیگری برای استراحت معلمان ساخته شد که بعدها به دلیل توسعه دانشگاه امیرکبیر، خانه جردن تخریب شد. ساختمان دیگر که به ساختمان معاون جردن معروف شده بود و پشت مجموعه ورزشی دبیرستان البرز قرار دارد، حال‌وروز خوبی ندارد و در گذر زمان دچار فرسایش شده است و همه جای آن آثار تخریب دیده می‌شود. این بنای قدیمی ‌با معماری ارزشمندش کنار ساختمان مرکزی که اثر مارکوف است، قرار دارد و به دبیرستان البرز هویت می‌دهد. 

• حفظ خانه در سایه موزه

مسئولان دبیرستان البرز و متولیان میراث فرهنگی و گردشگری همه نگران تخریب بنای ارزشمند معروف به خانه معاون جردن بودند که طرح تبدیل آن به موزه مطرح شد. توافقات صورت می‌گیرد و جلسه نهایی با حضور «مرتضی ادیب‌زاده» معاون میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران، «محمد محمدی» مدیر دبیرستان البرز، «تورج فرهادی» شهردار منطقه۶ و «احسان یلوه» شهردار ناحیه یک منطقه ۶ برگزار می‌شود و تبدیل این خانه به موزه علم مورد تأیید قرار می‌گیرد. همین تصمیم به نگرانی‌ها پایان می‌دهد و همگان اطمینان می‌یابند خانه جردن برای همیشه حراست و درهای آن برای تماشای آنچه در پیشرفت علم و دانش نقش داشته‌، باز می‌شود.

• برخی دانش‌آموختگان ‌دبیرستان البرز

1.  «حسین اکبرزاده»: ریاضیدان و پژوهشگر
2.  «علی جوان»: فیزیکدان و مخترع لیزر گازی
3.  «همایون خرم»: نوازنده نامدار ویولن و آهنگساز مشهور ایرانی
4.  «خسرو سینایی»: کارگردان، فیلمنامه‌نویس، آهنگساز و نوازنده
5.  «داریوش فرهود»: پدر علم ژنتیک ایران
6.  «محمدعلی همایون کاتوزیان»: اقتصاددان، تاریخ نگار
7.  «جمشید مشایخی»: بازیگر نامی‌سینمای ایران
8.  «حسن محجوبی»: چهره بین‌المللی در نقاشی
9.  «رضا درمیشیان»: کارگردان سینما

• خدمات «جردن» در دبیرستان البرز

«ساموئل مارتین جردن» برای نخستین بار ورزش‌هایی چون فوتبال، بسکتبال و والیبال را در دروس دانش‌آموزان قرار داد. او 5 سال بعد از افتتاح دبیرستان نخستین ساختمان شبانه‌روزی کالج با عنوان «مک کورمیک‌هال» را بنا کرد و هزاران دانش‌آموز در کنار تحصیل، زندگی در مدرسه را تجربه کردند. او اصلاحات اساسی در اصول اولیه مدرسه انجام داد و با ایجاد تغییرات در دروس دبیرستانی و پیش‌دانشگاهی نام نیکی از خود در دبیرستان البرز به یادگار گذاشت. جردن از جمله معلمانی بود که با عشق کار می‌کرد و پایبند اخلاق بود.