حقایق عجیب درباره ویروس‌ها و کووید-۱۹

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فوربز، ویروس دقیقا چیست؟ بسیاری از افراد زیاد با مباحث علمی و پزشکی آشنایی ندارند، بنابراین امروز می‌خواهیم چند ویژگی اساسی ویروس را توضیح دهیم.

به طور کلی ویروس‌ها فقط دو عملکرد دارند: آنها به سلول‌های افراد حمله می‌کنند و سپس ماشین‌های سلول‌های افراد را قرض می‌گیرند تا خودشان را کپی کنند. به زبان ساده ویروس‌ها ارگانیسم‌هایی هستند که انسان را آلوده می‌کنند اما در واقعیت آنها تقریبا همه موجودات زنده از باکتری گرفته تا گیاهان وحیوانات را آلوده می‌کنند. پس از ایجاد نسخه‌های بسیار از بین می‌روند و معمولاً سلول مورد نظر خود را نیز از بین می‌برند و دوباره آن کار را انجام می‌دهند.

حال طی این بخش به شرح یک مورد عجیب در مورد ویروس‌ها می‌پردازیم. تمام موجودات زنده در این سیاره از دستورالعمل‌های رمزگذاری شده در دی.ان.ای ساخته شده‌اند. برخی ویروس‌ها همچنین از دی.ان.ای ساخته شده‌اند اما بسیاری از آنها به جای آن از آر.ان.ای ساخته شده‌اند. آر.ان.ای بسیار شبیه دی.ان.ای است اما آن ساختار مارپیچ معروف دو رشته‌ای را ندارد و در عوض تک رشته‌ای است با این حال می‌توانید در نظر بگیرید که چقدر کوچک هستند. ویروس کووید-۱۹ که کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ نام دارد، فقط ۲۹ ژن دارد که تحت ۳۰ هزار حرف آر.ان.ای رمزگذاری می‌شوند. ویروس‌های دیگر می‌توانند حتی کوچکتر باشند: ویروس آنفلوانزا تنها ۱۰ ژن دارد که با ۱۳ هزار و ۵۸۸ حرف آر.ان.ای رمزگذاری شده است. در مقابل، ژنوم انسان حدود ۳ میلیارد حرف دی.ان.ای و بیش از ۲۰ هزار ژن دارد. به عبارت دیگر ژنوم ما ۱۰۰ هزار برابر اطلاعات بیشتری که در آن رمزگذاری شده نسبت به ویروس کووید-۱۹ دارد.

 با این حال این ساختارهای ساده با تعداد انگشت شماری از ژن‌ها می‌توانند ما را نابود کنند. ویروس‌ها از نظر فیزیکی نیز کوچک هستند. در واقع آنقدر کوچک که در زیر میکروسکوپ معمولی دیده نمی‌شوند. باکتری‌ها در مقایسه با ویروس‌ها بسیار بزرگتر هستند. در حقیقت، باکتری‌ها نیز مانند انسان دچار عفونت ویروسی می‌شوند.

فناوری جدید هیجان انگیز معروف به کریسپر در واقع مکانیسمی است که توسط باکتری‌ها برای مقابله با عفونت‌های ویروسی ایجاد شده است. یکی از نتایج کوچک بودن ویروس این است که وقتی  آنفولانزای ۱۹۱۸ در جهان شیوع پیدا کرد، هیچ کس نمی‌دانست که این بیماری توسط یک ویروس ایجاد شده است. دانشمندان در آن زمان فناوری لازم برای دیدن ویروس را نداشتند. ویروس آنفلوانزا ۱۵ سال بعد و در سال ۱۹۳۳ کشف شد.

باکتری به نام هموفیلوس آنفلوآنزا به این دلیل نامگذاری شده که دانشمندان در آن زمان تصور می‌کردند باعث ایجاد آنفلوانزا می‌شود که اینطور نبود. این باکتری می‌تواند باعث عفونت گوش و  گاهی اوقات مننژیت کشنده شود و به همین دلیل واکسن هموفیلوس آنفلوانزا که از عفونت جلوگیری می‌کند یکی از واکسن‌های مهم است که در دوران کودکی افراد دریافت می‌کنند.

واقعیت عجیب دیگر درباره ویروس‌ها این است که آنها سلول نیستند. آنها دیواره سلولی مناسبی ندارند، به همین ترتیب فقط یک پوسته هستند که از چند پروتئین ساخته شده است. این پوسته‌ها کد ژنتیکی ریز ویروس را در پوشش کپسول خود قرار می‌دهند. ما آنها را به دلیل نداشتن یک کلمه بهتر ، "ذرات" می‌نامیم.

ویروس‌ها در همه جا وجود دارند و به مراتب بیشتر از باکتری‌ها هستند. باکتری‌ها به نوبه خود بسیار بیشتر از گیاهان و حیوانات هستند. ویروس‌ها همچنین در آنچه انجام می‌دهند ویران کننده هستند (آلوده کردن سلول‌های زنده و ربودن آن سلول‌ها برای ایجاد ویروس های بیشتر) ، به همین دلیل ما هرگز نمی‌توانیم از شر آنها خلاص شویم. در حالی که ما نمی‌توانیم از شر آنها خلاص شویم ، می‌توانیم با ویروس‌هایی که باعث بیماری‌های انسانی مانند کووید-۱۹ می شوند، مبارزه کنیم. بهترین راه برای انجام این کار جلوگیری از حمله ویروس‌ها به سلول‌های ما است اما چطور؟ تنها یک راه خوب وجود دارد که اطلاعاتی از آن در دست داریم و آن اینست که از سیستم ایمنی بدن انسان برای مقابله با آنها در سطح مولکولی استفاده کنیم. در حالی که ویروس‌ها ساده هستند، سیستم ایمنی بدن بسیار پیچیده است. این جایی است که واکسیناسیون وارد می‌شود. وقتی ویروس به ما حمله می‌کند، سیستم ایمنی بدن ما سلول‌های طراحی شده ای ایجاد می‌کند که ویروس را تشخیص داده و از بین می‌برد. سپس این دو وارد مرحله نهایی می‌شوند که همانند یک مسابقه است. که اگر سیستم ایمنی برنده شود، تمام ذرات ویروسی را از بین می‌برد و اگر ویروس، بدن میزبان را تحت الشعاع قرار دهد، نتیجه می‌تواند کشنده و خطرناک باشد.

در مورد بیماری کووید-۱۹ سیستم ایمنی بدن بسیاری از افراد به اندازه کافی سریع پاسخ می‌دهند تا از بیمار شدن جدی فرد جلوگیری کنند. با این حال در برخی موارد که سیستم ایمنی برخی افراد این کار را انجام نمی‌دهند، نتایج تغییر کرده و بیماری فرد بسیار جدی می‌شود. یکی از راهکارهای مورد استفاده توسط بسیاری از واکسن‌های در دست تهیه کووید-۱۹ این است که تنها یکی از پروتئین‌های کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ را تهیه کنند. پس از آن واکسن سیستم ایمنی بدن را آماده می‌کند تا ویروس کووید-۱۹ را پیش از ایجاد عفونت شناسایی کند. سپس اگر آن شخص واقعاً آلوده باشد، سیستم ایمنی بدن به سرعت عمل می‌کند و قبل از ایجاد عفونت با کووید-۱۹ می‌جنگد. کووید-۱۹ توسط یک دستگاه بیولوژیکی خیلی کوچک با ۲۹ ژن ایجاد می‌شود. این ویروس می‌تواند بی رحمانه سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد، اما سیستم ایمنی بدن ما اگر قوی باشد و سرنخ‌های مهم را شناسایی کند، می‌تواند آن را از بین ببرد.