اهدای عضو، هنوز فرهنگ نشده‌است

امسال هم قرار است پنجمین جشن سالیانه بزرگداشت پیوند اعضا با نام جشن نفس،  در تاریخ‌های 29 و 30 خرداد ماه از ساعت 18 الی 24 در آکادمی المپیک واقع در مجموعه ورزشی انقلاب با حضور هنرمندان،  مسئولان و خانواده های اهدا کننده و گیرنده اعضای پیوندی برگزار شود.

دکتر کتایون نجفی زاده،  فوق‌تخصص بیماری ‌های ریوی و مسئول واحد فرآوری اعضای پیوندی بیمارستان مسیح دانشوری،  با اشاره به استقبال پرشور مردم در سال های گذشته از برنامه جشن نفس به همشهری می‌گوید: این جشن،  تعداد متقاضیان تکمیل فرم‌های پیوند اعضا را چند برابر می کند،  چرا که ثبت نام آسان در محل جشن برای متقاضیان صورت می‌گیرد و این افراد می توانند همانجا کارت های خود را دریافت کنند.

او معتقد است برنامه های این‌چنینی و درگیر شدن هنرمندان و دست اندر کاران فرهنگی می تواند در ارتقای فرهنگ اهدای عضو بسیار سود مند باشد،  چرا که همایش هنر ومهربانی که در 21آذر سال گذشته و به مناسبت رسیدن اعضا به صدهزارنفر برگزار شد،  نمونه‌ای بسیار موفق بود وتوانست در عرض حدود 6ماه 60 هزار مورد دیگر را نیز به عضویت درآورد.

دکتر امید قبادی،  مسئول هماهنگ‌کننده  شبکه فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیزمعتقد است که برنامه هایی نظیر جشن نفس،  افراد را با حساسیت‌ها و زیبایی های مسئله پیوند آشنا می کند.

دکتر قبادی در این زمینه اظهار می‌دارد: اگر مردم بدانند که 29 قسمت از اعضای یک فرد مرگ مغزی از جمله مفاصل و شبکیه فرد،  قابل پیوند خواهد بود و حداقل 6 عضو یعنی دو ریه،  دو کلیه،  کبد و قلب می تواند به فرد دیگری حیات دوباره ببخشد،  مسلما در امر پیوند همکاری بیشتری می کنند؛

کما اینکه آگاهی از زمان مناسب برای اهدا هم می‌تواند موارد بی‌شماری از اعضایی را که به دلیل نا آگاهی از بین می‌روند  احیا کند،  چرا که بعد از تشخیص مرگ مغزی،  نهایتا 3 تا 7 روز تا از کار افتادن قلب به شکل معمول زمان وجود دارد و اعضایی مثل ریه‌ها،  کلیه،  کبد و قلب به ترتیب  طی این روزها غیر قابل استفاده برای پیوند خواهند شد،  اعضایی که هرکدام می تواند عمر بیماری را از 3-4 ماه به 30 تا 40 سال افزایش دهند و به رنج مدام خانواده ای دیگر پایان بخشند.

در این میان،  جشن نفس امسال در حالی برگزار می شود که 25 درصد از بیماران سال گذشته که امیدوار به دریافت عضو پیوندی برای شروع زندگی دوباره بودند،  دیگر حضور ندارند و در میان این افراد،  ارشیای 8 ساله که در جشن نفس سال پیش،  «نامه ای برای خدا» را خواند نیز در برابر رنج بیماری دوام نیاورد و کسی هم پیدا نشد تا عضوی را به اواهدا کند.

دکتر نجفی زاده اما روزهای قبل از جشن نفس را روزهای گریه و خنده برای دست اندرکاران پیوند می‌خواند و می‌گوید: معمولا دقیق ترین آمارگیری سالانه ما روزهای قبل از جشن نفس اتفاق می‌افتد که ما با بیماران برای شرکت در مراسم جشن نفس تماس می گیریم.

سخت ترین لحظه‌ها هم زمانی است که از فوت یکی از همین بیماران مطلع می‌شویم،  چرا که می‌دانیم چه مرگ دردناکی داشته اند.

کارشناسان تاکید می‌کنند نقش پررنگ و گسترده رسانه های گروهی در ترویج فرهنگ اهدای عضو را نمی‌توان نادیده گرفت؛ بااین‌حال،  هر چند وقت یک‌بار مواردی از ناآگاهی سازندگان برنامه های تلویزیونی،  رادیویی یا حتی نویسندگان رسانه های مکتوب به چشم می‌خورد که تاثیری منفی بر روند فرهنگ‌سازی برای اهدای عضو می‌گذارند.

با همه این اوصاف، مجموعه فعالیت رسانه‌ها، رفته رفته به جایگاه مطلوبی رسیده تا جایی که به گفته  کتایون نجفی زاده، در سال گذشته، ۶ فیلم سینمایی با مضمون اهدای عضو و بدون اشکالات فنی تولید شده و اثر بسیار مثبتی نیز در روند اهدای عضو گذاشته است.

یکی از آثار مثبت افزایش فعالیت‌های فرهنگی در زمینه اهدای عضو،  چیزی است که دکتر قبادی از آن با عنوان سهولت رضایت گیری یاد کرده و می‌گوید: تا چندین سال پیش،  رضایت گرفتن برای استفاده از اعضای بیمار مرگ مغزی، یکی از بزرگترین مشکلات واحد پیوند به شمار می آمد که حتی در مواردی تا برخوردهای فیزیکی از سوی خانواده‌ها با مسئولان واحد پیوند همراه بود، اما آگاهی یافتن خانواده‌ها از چگونگی فرایند پیوند و کارآمدی و نجات‌بخشی آن سبب شده است که رضایت‌گیری شکل بسیار ساده‌تری به خود بگیرد و در مواردی حتی خود خانواده‌های داوطلب اهدای عضو بیمار مرگ مغزی به ما تلفن می‌کنند و خواستار اهدای عضو بیمارشان می‌شوند.