سران کشورهای اتحادیه اروپا قصد دارند در نشست آینده خود، به راه‌های مقابله با این بحران بپردازند. مقابله‌ای که نباید تنها به راه‌کارهای کوتاه‌مدت محدود شود.
سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست آینده خود که در پایان هفته جاری برگزار خواهد شد، به بررسی عوامل افزایش شدید بهای مواد غذایی و سوخت خواهند پرداخت. آمار و ارقام منتشرشده نگران‌کننده هستند: بر اساس آمار رسمی، در ۱۲ ماه منتهی به آوریل ۲۰۰۸، متوسط قیمت‌ها برای مصرف‌کننده در اتحادیه اروپا ۶/ ۳ درصد افزایش داشته است. این درحالی است که بهای نان و محصولاتی که از غلات و دانه‌ها تولید می‌شوند ۲/ ۹ درصد، بهای سوخت ۱۲ درصد، بهای شیر، پنیر و تخم‌مرغ ۴/ ۱۴ درصد و سوخت‌های خانگی مایع حدود ۲/ ۳۴ درصد افزایش نشان می‌دهد.
سوخت و مواد غذایی از عوامل اصلی افزایش تورم هستند. در مورد مواد غذایی نباید این موضوع را فراموش کرد که در سی سال گذشته با وجود این‌که قیمت این مواد در ظاهر افزایش یافته، اما در واقع قدرت خرید تولیدکنندگان این محصولات نسبت به تورم کاهش داشته است.
کم‌کردن بار از دوش جامعه به جای تعدیل مالیات‌ها
تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری نهایی در مورد راه‌حل‌های مقابله با افزایش بهای مواد غذایی و سوخت، بر عهده سران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا خواهد بود. کمیسیون اتحادیه اروپا و شورای وزیران خارجه این اتحادیه اما در گزارشی، مجموعه‌ای از پیشنهادها را به‌عنوان نقطه آغاز بحث‌ها ارائه کرده‌اند.
گزارش یادشده با این نکته آغاز می‌شود که افزایش قیمت‌ها در دو حوزه سوخت و مواد غذایی، نه تنها از عوامل مقطعی ناشی می‌شوند که دلایل دیگری نیز دارند. از جمله این دلایل می‌توان به افزایش روزافزون تقاضا برای نفت و مواد غذایی، به‌ویژه در کشورهایی هم‌چون چین و هند اشاره کرد. از همین رو برخی کاهش‌های موقت در بهای برخی مواد غذایی در مقیاس عمده‌فروشی، مبنای سیاست‌گذاری‌ها قرار نمی‌گیرند و محاسبات بر اساس سیر صعودی قیمت‌ها انجام می‌شوند.
با این پیش‌زمینه، شورای وزیران اتحادیه اروپا در آغاز ماه ژوئن، بیانیه سال ۲۰۰۵ منچستر در مورد انرژی را تأیید کرد.
بر اساس این بیانیه باید از استفاده از اهرم مالیات یا مداخله سیاسی در قیمت‌گذاری نفت خودداری کرد؛ به زبان ساده‌تر: افزایش بها را نباید با کاهش موقت مالیات بر نفت خام تعدیل کرد.
گزارش می‌افزاید، نباید فراموش کرد که افزایش قیمت‌ها به معنای کاهش ذخایر است. از سوی دیگر کاهش مالیات بر نفت خام، خود می‌تواند سبب افزایش قیمت‌ها از سوی تولیدکنندگان شود.
به عقیده تنظیم‌کنندگان این گزارش، کشورهای اروپایی می‌توانند تدابیری بیاندیشند که با استفاده از آنها فشار افزایش قیمت‌ها بر قشرهای آسیب‌پذیر کاهش یابد.
شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا با استناد به بیانیه منچستر پیشنهاد می‌کند که اقداماتی جامع، هدف‌دار و پیوسته در حوزه‌های انرژی و مواد غذایی انجام شوند و از سیاست‌های تشدید کننده‌ی قیمت‌ها خودداری شود. به عنوان مثال حذف موقت عوارض گمرکی برای واردات غلات به اتحادیه اروپا یا تعلیق قانون محدودیت تولید شیر برای دامداران اروپایی، از اقدامات کوتاه‌مدتی هستند که می‌توان در کنار برنامه‌های بلندمدت در جهت مقابله با افزایش قیمت مواد غذایی انجام داد.
البته عوامل دیگری نیز بر افزایش قیمت‌ها مؤثرند که سرچشمه آنها در خارج از اتحادیه اروپا قرار دارد و این اتحادیه نمی‌تواند به سرعت به آنها واکنش نشان دهد. به همین دلیل، به زعم کارشناسان، انعطاف داشتن به نوسان قیمت‌ها، بهتر از جنگیدن با آنهاست. این‌جاست که شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا و کمیسیون این اتحادیه، برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و بلندمدتی را ضروری می‌دانند که قبل از وقوع واقعه از آن پیشگیری کرده و غالبا پیش از وارد شدن شوک به بازار مصرف، نوسانات شدید را پیش‌بینی و برای آن چاره‌اندیشی می‌کنند.
در حوزه تولید مواد غذایی می‌توان به اصلاح ساختار پرداخت، به‌‌طوری که تولید، هدفمند و بر اساس نیاز بازار صورت گیرد. در حوزه انرژی نیز اخیرا برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته تا وابستگی اتحادیه اروپا از واردات نفت خام را کاهش دهد؛ از جمله می‌توان به افزایش سهم منابع انرژی تجدیدپذیر و تلاش برای استفاده بهینه از نفت خام نام برد.
دلیلی دیگر برای اصلاح ساختار
کمیسیون اتحادیه اروپا هم‌چنین قصد دارد تأثیر مشوق‌های مالیاتی، در کاهش مصرف خانگی را بیازماید.
لزوم رقابتی بودن بازار مواد خام و به‌طور کلی رقابتی بودن تمامی زنجیره تولید، از عوامل دیگری هستند که گزارش کمیسیون اتحادیه اروپا و شورای وزیران خارجه کشورهای عضو، به آنها اشاره می‌کند.
کارشناسان در پایان، با توجه به جهانی بودن ابعاد بحران بهای مواد غذایی و سوخت، خواستار آزادسازی جهانی تجارت، کمک به کشورهای در حال توسعه و برگزاری نشستی مشترک میان کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده‌ی نفت شده‌اند.
اکنون باید منتظر ماند و دید که آیا تمام اعضای اتحادیه اروپا در نشست آینده سران این اتحادیه، بر ضرورت انجام اقدامات لازم تأکید خواهند کرد یا خیر.
نویه تسورشر تسایتونگ
