به گزارش ایسنا رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در این جلسه هم‌چنین علاوه بر ارائه گزارشی از سفر به عربستان، بر اهمیت «فقه‌سازی» از سوی روحانیت در مورد مسائل جدید تاکید کرد.
رئیس مجلس خبرگان رهبری افزود: یکی از کارهای مهمی که در مدیریت حوزه و جامعه مدرسین باید صورت بگیرد این است که تلاش شود مساجد خالی نماند؛ چرا که مساجد بسیار مهم هستند. اکنون بعضا می‌بینیم حوزه‌های علمیه به اندازه کافی به مساجد مراکز شهرستان‌ها نمی‌روند یا نمی‌توانند بروند و خیلی از مساجد در کشور امام جماعت ندارند.
وی گفت: این مشکل باید برطرف شود و اگر حوزه‌ها در این ارتباط دچار محدودیت‌هایی هستند و به کمک نیاز دارند، نظام باید به آنها کمک کند و این یک مسئولیت متقابل است.
هاشمی رفسنجانی هم‌چنین با اشاره به وظایف روحانیت سنتی اظهار کرد: روحانیت به اصطلاح سنتی وظایف خود را به خوبی انجام داده است. روحانیت سنتی همیشه پایگاه و پناهگاه مردم بوده و مردم در برابر مستبدان و حکام زورگو به روحانیت پناه می‌برده‌اند، ولی من در این‌جا می‌خواهم در مورد وظایف جدید روحانیت در زمان حال حاضر صحبت کنم؛ زیرا معتقدم در برخی موارد روحانیت وظایف خود را در مورد مسائل جدید به نحو مطلوب انجام نداده است.
وی ادامه داد: در دو قرن اخیر روحانیت به فکر برپایی حکومت اسلامی افتاد و در این ارتباط حرکت‌های سیاسی انجام داد و در واقع باید گفت در دو قرن گذشته، بزرگان روحانیت به سمت حاکمیت اسلامی حرکت کردند؛ البته در این مسیر، شخصیت‌ها بودند که حرکت کردند که اولین ثمره‌ی آن را می‌توان مشروطه دانست. در پی مشروطه، مجلس قانون‌گذاری تاسیس شد، ولی چون زمینه‌هایش مساعد نبود، تداوم پیدا نکرد و از دست روحانیت گرفته شد، بعد از آن هم دیدیم که نتیجه چه شد و حکومتی مانند حکومت رضاخان در کشور به وجود آمد، رضا خان نیز بعد از این‌که حکومت را در دست گرفت در پی انتقام از روحانیت برآمد و سعی کرد پایه روحانیت را متزلزل و ایجاد سرخوردگی کند و در واقع می‌خواست روحانیت را منهدم کند؛ البته آن دوره تمام شد و وقتی رضا خان رفت و دربار پهلوی دچار ضعف شد، روحانیت دوباره جوانه زد و به سمت موفقیت و پیشبرد اهداف خود حرکت کرد، در این موقع بود که شاهد حضور بزرگانی چون آیت‌الله موسس حائری و آیت‌الله بروجردی بودیم که با تدبیر خوب و مناسب آنان، روحانیت نیرومندی به وجود آمد و در پی این رشد بود که شخصی مانند امام (ره) آمد و به واقع خداوند شخصیتی مانند امام (ره) را به جامعه ما اهدا کرد؛ چنان که با نهضت امام خمینی و همراهی مردم، نظام جمهوری اسلامی شکل گرفت.
هاشمی رفسنجانی ادامه داد: روحانیت می‌خواست با مردم به میدان بیاید و چون قبلا به مردم میدان داده نمی‌شد، روحانیت نیز خلع سلاح شده بود. ما می‌بینیم که حضرت علی (ع) نیز در زمانی که حکومت را بر عهده گرفت به خواست مردم وارد عرصه شد، ولی بعد از اتفاقاتی که افتاد، از آن زمان تا قرون اخیر نمی‌بینیم در فضای اسلامی و آن‌جا که مکتب اهل بیت(ع) پیروانی دارد، به مردم نقشی داده شود که روحانیت نیز بتواند با مردم وارد عرصه شود و به اهداف برسد، به همین خاطر ما نمی‌توانیم از گذشتگان انتقاد کنیم که چرا کار امام (ره) را انجام نداده‌اند؛ چون به مردم میدان داده نمی‌شد و مردم نمی‌توانستند وارد عرصه شوند.
وی گفت: اما در اولین فرصتی که فراهم شد روحانیت به همراه مردم وارد عرصه شد و شما نتیجه آن را می‌بینید.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم‌چنین با اشاره به نقش مردم در تشکیل نظام جمهوری اسلامی و تاکید امام راحل بر این نقش، خطاب به شرکت‌کنندگان در اجلاس گفت: شاید برخی از شما در جلسات فقهی خود بگویید که حکومت حق علماست، ولی من به شما می‌گویم اگر مردم نباشند، این حق عملی نمی‌شود و هیچ‌وقت این‌گونه نبوده که روحانیت به زور بخواهد این کار را انجام دهد و در دین نیز این پذیرفته نیست؛ اگر حکومت زوری باشد، دینی نیست.
وی افزود: اگر فکر کنیم با زور و کودتا می‌شود حکومت کرد باید دانست که این با اسلام سازگار نیست؛ چرا که ما با عقیده مردم کار داریم و اگر نتوانیم کاری انجام دهیم که مردم با اراده و اخلاص دینی فعالیت کنند، در واقع کاری نکرده‌ایم. ما در واقع با اختیار و قبول مردم سر و کار داریم و باید سعی کنیم این اصل در نظام ما حفظ شود و باید توجه داشت که دین اسلام با زور سازگار نیست.
رئیس مجلس خبرگان در ادامه به پیروزی انقلاب اسلامی اشاره و اظهار کرد: مردم با انگیزه دینی وارد میدان شدند و برای پیروزی انقلاب اسلامی به همراه مرجعیت و روحانیت تلاش کردند.
هاشمی رفسنجانی هم‌چنین به خط مشی امام (ره) اشاره کرد و گفت: امام (ره) هوشیارانه در این عرصه حضور پیدا کردند؛ امام با مبارزه مسلحانه موافق نبود، البته در مواردی نیز مخالفت نکردند، البته در حد تهدید مسلحانه و تاکید می‌کردند که ما از راه‌های مسلحانه نمی‌خواهیم کاری انجام دهیم و از این راه به نتیجه‌ای نمی‌رسیم.
وی با بیان این‌که این حکومت، زاییده روحانیت است، گفت: کار بزرگ ما این است که استراتژی را که در پیروزی انقلاب موثر بود، حفظ کنیم.
هاشمی رفسنجانی با بیان این‌که روحانیت وظایف مهمی را در زمان جدید با توجه به تشکیل جمهوری اسلامی بر عهده دارد، گفت: این وظایف و توقعات بعضا به خوبی انجام نشده است.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم‌چنین به اهمیت فقه سیاسی اشاره کرد و افزود: توجه به فقه سیاسی با توجه به شرایط جدید در حوزه‌ها یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. ما در حال حاضر با مسائل جدیدی مانند روابط بین‌الملل، محیط زیست، بحث حضور در کرات آسمانی و بسیاری دیگر از امور که در عرصه بین‌المللی مطرح است، مواجهیم که روحانیت باید در مورد آنها با استفاده از ابزارهای موجود، فقه‌سازی کند و وارد عرصه شود؛ در واقع باید گفت ما باید در مورد مسائل جدید فقه‌سازی کنیم.
وی با بیان این که در حال حاضر زمینه بسیار مساعدی در این بخش پدید آمده، گفت: حوزه باید از این زمینه به نحو احسن استفاده کند.
هاشمی در ادامه به اهمیت وحدت بین مسلمانان اشاره کرد و گفت: بین مسلمانان در بیش از 90 درصد موارد اشتراک وجود دارد و فقط در 10 درصد و آن هم فروع، برخی اختلاف‌ها هست که آن نیز چندان اهمیت ندارد؛ ولی چرا باید بین مسلمانان بعضا فاصله وجود داشته باشد؟ چرا باید بین روحانیت اهل سنت و شیعه با این همه اشتراک، فاصله وجود داشته باشد؟
وی در ادامه به ارائه گزارشی از سفر اخیرش به عربستان پرداخت و گفت: در پی دعوتی که صورت گرفت، در این اجلاس شرکت کردیم و علمای اسلامی از کشورهای مختلفی در این اجلاس حضور داشتند، اجلاس انصافا از لحاظ حضور پرمحتوا بود؛ البته من در ابتدا بنا نداشتم بروم، ولی آیت‌الله تسخیری و دیگر دوستان تاکید داشتند که در این اجلاس شرکت کنیم و در آن‌جا عقاید و دیدگاه‌هایمان مطرح شود.
هاشمی گفت: در طول این سفر دو ملاقات نیز با ملک (عبدالله) داشتیم و انصافا آنها خیلی محبت کردند؛ چنان که زمان سخنرانی من در بهترین ساعت کنفرانس گذاشته شد. در ابتدا ملک به حضار خیرمقدم گفت و بعد از آن مفتی آنها سخنرانی انجام داد و بعد نوبت من برای سخنرانی بود. به من گفتند در این جلسه عربی صحبت کنم، ولی من تاکید داشتم فارسی صحبت کنم، به من گفتند متن را به زبان عربی تنظیم و عربی صحبت کن. من به آنها گفتم من از روی نوشته صحبت نمی‌کنم، به من گفتند شما که عربی بلدید، پس به عربی صحبت کنید. من به آنها گفتم برای صحبت کردن به عربی هم لفظ پیدا کنم و هم معنا. در ضمن آنها یک مترجم افغان برای ما گذاشته بودند که فارسی را به عربی ترجمه کند که ما گفتیم ممکن است این فرد نتواند کلمات را به صورت مناسب به عربی ترجمه کند و بعد از صحبت‌هایی که صورت گرفت یک مترجم بهتر در اختیار ما گذاشتند و من نیز به فارسی صحبت کردم و سخنرانی از چندین کانال نیز پخش می‌شد. من در این جلسه مطالبی را مطرح کردم و وقتی که حرف‌هایم تمام شد، در حالی که بیشتر علمایی که شرکت داشتند، سنی بودند، از این سخنان استقبال کردند و حتی برخی از این علما با صحبت‌هایی که با من داشتند، و حتی سر میز به من مراجعه می‌کردند و می‌گفتند سخنرانی خوبی در این اجلاس داشتید.
نکته دیگری که ملک به من گفت این بود که بعد از سخنرانی من چند نفر از علمای وهابی که خیلی تندرو بودند به وی مراجعه و نسبت به سخنرانی من در این اجلاس اعتراض کرده‌اند که وی نیز در پاسخ به آنها گفته بود میدان باز بود و شما نیز می‌توانستید عقاید و دیدگاه‌های خود را مطرح کنید، هم‌چنین آنها را نصیحت کرده بود که نباید بر طبل تفرقه کوبیده شود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: قبل از این‌که ما به آن‌جا برویم تعدادی از وهابی‌های تندرو بیانیه‌ای داده بودند و حضور شیعیان در این کنفرانس را محکوم کرده بودند.
هاشمی رفسنجانی افزود: قبل از این‌که به این سفر برویم نامه‌ای از وزارت خارجه به دست ما رسید که در آن آمده بود در شورای عالی امنیت ملی بحث و گفته شده از این سفر تاریخی به عربستان برای حل برخی مسائل استفاده شود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: من با ملک عبدالله دو جلسه طولانی صحبت کردم و قرار شد جلسات مشترکی با حضور کارشناسان دو کشور تشکیل شود و طی آنها درباره مسائل دوجانبه، مساله عراق، افغانستان، لبنان و مسائل جهان اسلام بحث و گفت‌وگود شود که البته مسئولان مربوطه باید این مساله را پی‌گیری کنند. من نتایج این سفر را به مقام معظم رهبری ارایه و آقایان مسئول را نیز در جریان نتایج آن قرار دادم.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مسائلی که در این سفر مطرح شد و ما پی‌گیری کردیم، مسایل حج بود که آقای ری‌شهری و دوستانشان آمدند و مشکلات و محدودیت‌هایی را که در سفر حج برای زوار ایرانی پیش می‌آید، مطرح کردند، من هم این مسائل و مشکلات را با ملک عبدالله در میان گذاشتم. به وی گفتم به زوار ایرانی و شیعیان در طول سفر از جمله حضورشان در قبرستان بقیع بعضا توهین‌هایی می‌شود و اگر این زوار ناراضی برگردند، نارضایتی‌شان را به مردم دیگر نیز منتقل می‌کنند. شما چه نفعی می‌برید که فضا این‌گونه باشد؟ هم‌چنین گفتم گفته می‌شود چند نفر را از (یکی از کشورهای همسایه ایران) به قبرستان بقیع آورده‌اند و آنها در آن‌جا به شیعیان اهانت می‌کنند.
هاشمی رفسنجانی گفت: بعد از این صحبت‌ها ملک عبدالله همان لحظه به مسئولان و برادر خود نیز که آن‌جا حضور داشت دستوراتی را در مورد این مساله اعلام کرد و گفت اگر کسی در بقیع چنین رفتاری را انجام دهد باید مجازاتش کنید و اگر به این رفتار خود ادامه داد او را عزل کنید.
رئیس مجلس خبرگان رهبری گفت: هم‌چنین امیر مدینه در فرودگاه به من گفت در پی صحبتی که صورت گرفت مسئولان تندرو رو برداشتیم و فردی معتدل را بر سر اداره امور گذاشتیم و حتی به من اطلاع دادند، افرادی را که در بقیع بودند برداشته‌اند و فضا بهتر شده است. حال نمی‌دانم چه‌قدر این امر ادامه پیدا کند.
وی گفت: در طول این سفر هم‌چنین موقعی که ما در قبرستان بقیع حضور پیدا می‌کردیم خانم‌ها نیز حضور می‌یافتند، من در آن‌جا بر حضور خانم‌ها در قبرستان بقیع تاکید کردم که البته آنها نیز می‌گفتند باید در این ارتباط برنامه‌ریزی شود.
هاشمی رفسنجانی در ادامه در جمع علما به ذکر خاطرات دیگری از سفر خود به عربستان پراخت و گفت: در طول این سفر زمینه برای تحکیم هرچه بیشتر روابط دوجانبه فراهم شد و امیدواریم مسئولان مربوطه پی‌گیری کنند. مساله قبرستان بقیع را من دو بار مطرح کردم و خواستم که زمینه‌ای فراهم شود تا خانم‌ها بتوانند یک ساعت در روز در قبرستان بقیع حضور پیدا کنند. هم‌چنین مساله چند زندانی ایرانی را که در زندان‌های عربستان زندانی هستند مطرح کردیم و خواستار عفو آنها شدیم که این مسائل در بحث‌های اولیه پذیرفته شد و مسئولان امر باید این مساله را پی‌گیری کنند.
وی افزود: امیدواریم در پی اجلاس‌های این‌چنینی همکاری‌های بین مسلمانان و وحدت بین مسلمانان هرچه بیشتر گسترش پیدا کند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان گفت: انتظارمان از حوزه و مراجع این است که فقه سیاسی را با مبانی امروزی احیا کنند و این کار بزرگی است که باید انجام شود، وگرنه کارها به صورت سلیقه‌ای پیش می‌رود.
