یکی از اصلی‌ترین مشکلات صنعت ایران که به نوعی بر همه چیز سایه انداخته فضای کسب و کار است. فضای کسب و کار شاخص‌های مختلفی دارد که در رابطه با این شاخص‌ها می‌توان به نحوه ارتباط بنگاه‌های صنعتی با سیستم‌های بانکی تا مجوز گرفتن واحد‌های صنعتی اشاره کرد. به‌طور کلی می‌توان گفت که هر اندازه مقررات سخت‌تر و فضا برای فعالیت‌های صنعتی مبهم‌تر باشد فضای کسب و کار به طبع آن نامناسب‌تر می‌شود.
در این حالت طبیعی است که سرمایه‌گذاری جدید در حوزه صنعت کاهش پیدا کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس چندی پیش گزارشی ارائه داد که براساس آن گزارش نرخ سرمایه‌گذاری در سال83، 5/10 درصد، در سال84، 7/7 درصد و در سال 85، 3/3 درصد اعلام شد. همانطور که در این گزارش مشاهده می‌شود، نرخ سرمایه‌گذاری در ایران بین سال‌های 83 تا 85 در ایران کاهش پیدا کرده است. این کاهش نرخ سرمایه‌گذاری در ایران می‌توان تا حد زیادی برای صنایع علامت نگران‌کننده‌ای باشد چرا که نرخ سرمایه‌گذاری در حالی کاهش پیدا کرده است که بودجه دولت حجیم‌تر شده و درآمد‌های دولت نسبت به گذشته افزایش داشته است.
از سوی دیگر رئیس‌جمهوری چندی پیش گزارشی ارائه داد مبنی بر اینکه تسهیلات بانکی در سال85، 48 درصد به سمت کار‌های تجاری و 3 درصد به سمت کار‌های تولیدی پیش رفته است. معنای ساده‌ای که می‌توان از دو گزارشی که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس و رئیس‌جمهوری ارائه شده است برداشت کرد این است که مردم انگیزه‌ای برای کار‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت در ایران ندارند. علت این امر نیز این است که فضای ریسکی در ایران افزایش پیدا کرده است و همین عامل سبب شده است که در این فضای کار بلندمدت سرمایه‌گذاری کمتر صورت بگیرد. اگر بخواهیم در رابطه با کارخانه‌های صنعتی به‌طور اختصاصی صحبت کنیم باید گفت که کارخانه‌های صنعتی ایران در حال حاضر با دو مشکل بسیار جدی مواجه هستند.
اولین مشکلی که سبب نگرانی‌های زیادی برای کارخانه‌های صنعتی شده است واردات بی‌رویه‌ای است که طی 2، 3 سال اخیر به داخل ایران صورت گرفته است. به‌دنبال افزایش بهای نفت در بازار‌های جهانی در آمدهای دولت طی 3 سال اخیر افزایش پیدا کرده است که همین عامل سبب شده دولت در حجم گسترده‌ای واردات به داخل کشور را انجام دهد.
به‌طوری که می‌توان گفت در حال حاضر تعدادی از صنعتگران ما به ظاهر تولید‌کننده هستند، اما در واقع کالا‌های خارجی را وارد می‌کنند و با اندکی تغییر آنها را وارد بازار می‌کنند چرا که دیگر سود در تولید نیست. مشکل بزرگ دیگری که کارخانه‌های صنعتی ایران در حال حاضر با آن مواجه هستند تامین نقدینگی مورد نیاز آنها است.
کارخانه‌های صنعتی برای سرمایه در گردش خود میزان قابل توجه‌ای منابع نیاز دارند که در این زمینه در حال حاضر با مشکلاتی روبه‌رو هستند. این دو مورد به نظر من مهم‌ترین مشکلات کارخانه‌های صنعتی در ایران است که اگر چاره‌اندیشی در رابطه با آنها به سرعت صورت نگیرد واحد‌های صنعتی به چالش کشیده می‌شوند.
* وزیر صنایع و معادن دولت هشتم
