روایت‌های عجیب و غریب از مهم‌ترین وقایع معاصر

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، این شاعر و مدرس دانشگاه، درباره وضعیت حفظ تاریخ شفاهی و میراث مستند به ویژه در روزگار کرونایی و تاثیرگذاری آن بر ادبیات و همچنین تاثیرپذیری‌اش، اظهار کرد: طبیعی است که هر اتفاقی شیوه زندگی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به نحوی در ادبیات، شعرها و قصه‌ها منعکس می‌شود. زمانی این اتفاقی خوب است مثل این‌که ما در جنگ پیروز شدیم و حقانیت‌مان ثابت شد، زمانی هم اتفاقات ناگواری است مثل زلزله، سیل و یا همین کرونا که واقعا تغییرات عمده‌ای در شیوه زندگی‌مان ایجاد کرده است.

او ادامه داد: اما درباره این‌که مسئولان موظفند این کار را انجام دهند یا خیر، به نظرم نمی‌آید این کار خیلی حکومتی باشد. به ثبت خاطرات و اتفاقات دوره کرونا باید اهمیت داده شود اما شاید از مجامع دانشگاهی بیشتر توقع می‌رود یا از بعضی از این مجامع ادبی که قبلا جلسات ادبی داشتند. من بیشتر به کار دانشگاهی و دانشجویی امیدوارم که استادان به عنوان کار به دانشجویان خود بسپارند تا این‌ها را ثبت کنند.

امینی سپس با اشاره به نقش ادبیات در حفظ میراث مستند دوران کرونا گفت: بخشی که مربوط به مستندنگاری است، مستقیما ادبیات حساب نمی‌شود؛ البته هستند کسانی که سفرنامه، خاطرات روزانه خود یا خاطرات افراد مختلف را می‌نویسند، این مستندنگاری یا تک‌نگاری جدا از ادبیات است. اما درباره بازتاب این شیوه زندگی در ادبیات باید بگویم که حتی حالا هم در شعرها و قصه‌ها دیده می‌شود، می‌بینم شعرهای زیادی سروده و منتشر شده، داستان کوتاه هم دیده‌ام که منتشر شده است. اما در صورت‌های دیگر مثل رمان باید بگویم که این دوره هم دوره‌ای از زندگی ماست که البته حالا در آن هستیم و مشخص نیست که به کجا ختم شود یا چه شکلی تغییر پیدا کند، ولی مسلم است که در این گونه‌ها هم بازتاب خواهد داشت.

این منتقد ادبی همچنین در پاسخ به سوالی درباره عملکرد کلی کشور ما در خصوص حفظ میراث مکتوب و تاریخ شفاهی بیان کرد: بخشی از آن مربوط به حوزه تخصصی من نیست که تاریخ، بایگانی، مستند کردن اتفات مختلف، حفظ اسناد و ... است؛ البته وضعیت خیلی خوبی در آن‌ نداریم. ما درباره مهم‌ترین وقایع دوره معاصر خیلی منابع منظم و مرتبی نداریم برای همین روایت‌های خیلی عجیب، غریب و پراکنده‌ای از آن‌ها می‌بینیم؛ مثلا از دوره دفاع مقدس که من از شاهدان عینی آن بودم.

او افزود: در حوزه تخصصی من نیست اما تا آن‌جا که می‌دانم درباره بخش علمی، آرشیو کردن و بایگانی ملی داشتن خیلی مرتب عمل نکرده‌ایم. اما در بخش ادبیات که مربوط به بازتاب و انعکاس رخدادها و اثرشان در زندگی‌ ما است، واقعا آثار ادبی‌مان در ثبت تحولات و رخدادهای زندگی پیشتاز بوده‌اند. قصه‌ها و رمان‌های خیلی خوبی داشتیم و شعر، ترانه و تصنیف هم از همه جلوتر بوده است.

اسماعیل امینی سپس به دغدغه خود درباره ترانه‌های امروز اشاره و اظهار کرد: امروزه یکی از دریغ‌هایی که دارم این است که ترانه و تصنیف که رسانه بسیار موثری است و شنونده دارد از خود زندگی و رخدادهای روز غافل است و یک مشت موضوعات انتزاعی و تکراری در ترانه‌های‌مان می‌بینیم.

این مدرس دانشگاه در پایان گفت: روزگار فعلی که مجموعه‌ای از اتفاقات از جمله کرونا، مشکلات اقتصادی و ... را شامل می‌شود هر چند که خیلی‌هایش تلخ است اما فرصتی است برای این‌که آدم‌ها نشان دهند چه کاره‌اند و درون‌شان چه شکلی است. یکی ممکن است دلش به این خوش باشد که ماسک را پنج‌هزار تومان گران‌تر فروخته و دیگری از نگه داشتن دارو یا زیاد کردن اجاره‌خانه خوشحال باشد. دوره جنگ هم از این مشکلات داشتیم، یک عده جان‌شان را کف دست‌شان گذاشتد و رفتند تا دفاع کنند و یک عده هم این وسط زرنگ‌بازی می‌کردند. این فرصت هم آینه‌ای است و نشان می‌دهد در درون آدم‌ها چه می‌گذرد، چه تاجر و کاسب، چه شاعر و نویسنده و چه کسانی که تصمیم‌گیری می‌کنند و مسئولند. بعضی‌ها هم با دست خالی کارهایی می‌کنند که شگفت‌انگیز است مثلا داوطلبانه به مناطقی می‌روند و ماسک توزیع می‌کنند یا مردم را معاینه می‌کنند یا خدمات می‌برند. هر دو این‌ها در نهایت خواهند ماند؛ هم کسانی که سوء استفاده می‌کنند و هم کسانی که از خودشان مایه می‌گذارند و وجودشان و فطرت‌شان اجازه نمی‌دهد بیکار بنشینند.