روی پای خودمان ایستاده‌ایم

همشهری آنلاین_مژگان مهرابی:  قرارشان این است هنری که می‌دانند را به دیگران آموزش داده و با آن کسب درآمد کنند. از قرار معلوم در این کار موفق هم بوده‌اند چراکه در مدت زمان کمی که مرکز مهارت‌آموزی و مشاغل خانگی کوثر راه‌اندازی شده، توانسته جای خود را در محله باز کند و بازتاب خوبی داشته باشد. این مرکز در همسایگی و دیوار به دیوار مرکز شهربانوی شماره یک منطقه ۱۴ واقع شده و از ۲ ماه پیش فعالیتش را شروع کرده است. در این مرکز انواع هنرهای دستی از قلاب‌بافی و خیاطی تا چرم‌دوزی و سفالگری برای آموزش و درآمدزایی وجود دارد.  

• ۱۶ غرفه در فضای صمیمی

بلوار ابوذر، بین پل دوم و سوم، نبش خیابان علی مرادیان، تابلوی مرکز شهربانو نصب شده است. نرسیده به انتهای خیابان، ساختمان بلند شهربانو دیده می‌شود. در کنار آن در شیشه‌ای به چشم می‌خورد که روی آن نوشته شده، «مرکز مهارت‌آموزی و مشاغل خانگی کوثر». اما پشت در شیشه‌ای خبر دیگری است. آنچه به چشم می‌خورد، فضای نسبتاً بزرگی است که با پارتیشن چوبی قسمت‌بندی شده و روی هم رفته ۱۶ غرفه را ایجاد کرده است. بیشتر به بازاری می‌ماند که مغازه‌های آن با نظم وترتیب کنار هم جاخوش کرده‌اند. درون غرفه‌ها همه جور هنردستی از خیاطی و سفال‌گری تا بافتنی و چرم‌دوزی، دیده می‌شود. بانوان مستقر در غرفه‌ها و هرکدام بنا به توانمندی و هنری که می‌داند، مشغول کار هستند. جز صدای قژقژ چرخ‌ها، صدای دیگری شنیده نمی‌شود.  

• هنردستی لازمه زندگی بانوان

نخستین غرفه مربوط به «اکرم بی‌مثل» است که آثار هنری قلاب‌بافی و بافتنی‌های آن چشمنوازی می‌کند. علاوه بر آن، از وسایل دورریز خانه پادری‌های زیبایی درست کرده که هر کدام‌شان اوج سلیقه این بانوی کارآفرین را به رخ می‌کشد. بی‌مثل، معتقد است، داشتن مهارت در هنرهای دستی لازمه زندگی بانوان است. چراکه با انجام آن، بانوان به اقتصاد خانواده کمک کرده و علاوه بر آن حس مفید بودن را به این گروه از بانوان القا می‌شود. بانوی هنرمند محله ابوذر می‌گوید: «از کار در این مکان راضی هستم. صمیمیتی در اینجا حکفرماست که در دیگر بازارچه‌ها دیده نمی‌شود. همه با هم همراه و یک دل هستند و برای محصولات هم بازار گرمی می‌کنند تا محصول بیشتری فروخته شود.» بی‌مثل خود بانوی سرپرست خانوار است و درآمدزایی با هنردستی را افتخاری برای خود می‌داند. روتختی، روبالشی، زیر لیوانی، کیف و کفش قلاب‌بافی شده از جمله وسایلی است که در غرفه او دیده می‌شود.  

• از ۹ سالگی خیاطی می‌کنم

غرفه بعدی مربوط به «سهیلا عطار» است. او می‌گوید از ۹ سالگی تا الان که به دوره سالمندی پا گذاشته خیاطی می‌کند: «خیاطی را از مادرم یاد گرفتم. در تولیدی‌های زیادی فعالیت کردم از لباس بچگانه تا مانتو و شلوار دوختم. از وقتی هم که در اینجا مستقرم سرویس خواب می‌دوزم.» او از شرایط کار در اینجا راضی است. به‌خصوص که اجاره‌بهایی برای غرفه‌اش پرداخت نمی‌کند. عطار ادامه می‌دهد: «با کمک فضای مجازی بازار کار پیدا می‌کنم. نمی‌توانم بیکار در خانه بمانم چراکه احساس بیهودگی می‌کنم. به همه بانوانی که دوست و آشنا هستند هم سفارش می‌کنم پی حرفه‌ای بروند. همیشه چرخ زندگی به وفق مراد آدم‌ها نمی‌چرخد. ممکن است در برهه‌ای از زمان اوضاع اقتصادی خانواده خوب نباشد از این‌رو یک خانم می‌تواند سکان زندگی را به دست گرفته و مشکلات مالی را تا حدی مرتفع کند.» 

• عرضه محصولات چرمی با قیمت مناسب 

در غرفه بعدی «ملیکا حجاز» مشغول دوخت کیف چرمی است. او هنرمند قابلی است و محصولات دست سازش در بازار حرف اول را می‌زند. می‌گوید: «زیر مجموعه گروه کارآفرینی و اشتغالزایی همیاری هستم.» مسئول این زیر مجموعه، مادرش، خانم انیس‌الدوله است که از کارآفرین‌های برتر و نمونه کشور به شمار می‌آید.  
او می‌گوید: «چرم‌دوزی را از مادرم یاد گرفتم و بعد در آموزشگاه فنی حرفه‌ای آزمون دادم و مدرک گرفتم. یکسری از صنایع‌دستی را خودم طراحی می‌کنم. کوچک‌ترین هنرجوی من ۱۱ سال دارد. از کار کردن در این فضا لذت می‌برم چراکه می‌توانم آنچه می‌دانم را به دیگران یاد بدهم.» به باور این بانوی هنرمند، اگر ارگان یا نهادی مردمی درباره کار در مرکز مهارت‌آموزی و مشاغل خانگی، تبلیغ کند، مطمئناً افراد بیشتری برای آموزش و خرید به اینجا مراجعه می‌کنند. حجاز از چرم‌فروشی‌های بازار سفارش کار گرفته و به کسانی که با او کار می‌کنند نمونه کار می‌دهد تا در منزل درست کنند. می‌گوید: «قبل از بیماری کرونا در بازارچه خوداشتغالی نمونه کارهای خود را عرضه می‌کردیم.» حجاز مهندس عمران است اما به جای بهره‌گیری از تحصیلات دانشگاهی، به هنر رو آورده و از آن کسب درآمد می‌کند. او معتقد است چه خوب که دانش‌آموزان و دانشجویان‌کاری بلد باشند و با کمک آن هم سرگرم شوند و هم درآمدزایی 
کنند.  

• در اینجا حس امنیت می‌کنم

همجوار غرفه چرم‌دوزی حجاز، غرفه عروسک‌های نمدی است. داخل ویترین غرفه، عروسک‌های رنگارنگی چیده شده که دیدن‌شان هر انسان اهل ذوقی را به وجد می‌آورد. از پشت شیشه ویترین به خوبی می‌توان داخل غرفه را دید، دختر نوجوانی مشغول درست کردن عروسک نمدی است. خودش را «زهرا شیرعلی» معرفی می‌کند و می‌گوید که از ۹ سالگی چرم‌دوزی و ساخت عروسک‌های نمدی را در کارگاه‌های کارآفرینی خانم انیس‌الدوله یاد گرفته است. شیرعلی می‌گوید: «از طریق فضای مجازی اجناس خود را می‌فروشم. کار در منزل هم دارم. چرم را از مادرم یاد گرفتم و حالا در کنار تحصیل اوقات فراغتم را با انجام هنرهای دستی می‌گذرانم. چه خوب که دختران همسن و سال من به هنرهای دستی رو بیاورند. اینکه در دوران نوجوانی درآمدزایی کنی حس خوبی را القا می‌کند. در اینجا همه خانم هستند و امنیت زیادی دارم.» 

• غرفه خیاطی مریم بانو

غرفه ۱۰ مربوط به کارگاه خیاطی «مریم ابراهیم پور» است. داخل کارگاه ۵‌ـ ۶ چرخ خیاطی دیده می‌شود که با فاصله کم از هم قرار دارند. از آنجا که امروز، روز نظافت کارگاه است، به جز ابراهیم‌پور بانوی دیگری در غرفه دیده نمی‌شود. او همراه با ۸ بانوی دیگر سری‌دوزی می‌کنند. ابراهیم‌پور می‌گوید: «سال‌هاست خیاطی می‌کنم. ۳ سال به‌عنوان خیاط نمونه انتخاب شدم. تا اینکه با سرای محله ابوذر آشنا شدم و در کنار آموزش خیاطی، منجوق‌دوزی را یاد گرفتم و سعی کردم از این هنر هم استفاده کنم. بعد با خودم تصمیم گرفتم کارگاهی راه‌اندازی کنم.

نخستین کارگاهم در خانه‌ام بود. یک اتاق ۶ متری چرخم را گذاشته بودم و کار می‌کردم. بعد کارگاه خیاطی در شهر پردیس راه‌اندازی کردم شرایط خوب بود اما به دلیل دوری مسافت کارگاه را تعطیل کردم. مدتی بعد با این مرکز آشنا شدم. الان در کنار ۸ بانوی دیگر فعالیت می‌کنم و خیلی خوشحالم.» ابراهیم‌پور شلوار اسلش می‌دوزد و با چند تولیدی همکاری می‌کند. او ادامه می‌دهد: «راه‌اندازی چنین مرکزی یکی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری است. اینکه فضای خوبی برای کار و تلاش بانوان ایجاد شده می‌تواند کمک شایانی به رونق اقتصادی خانواده‌ها کند.» 

• خیاطی را از مددجوها یاد گرفتم

در همسایگی غرفه ابراهیم‌زاده، کارگاه خیاطی «رقیه عبدالله‌زاده» است. او هم شلوار اسلش و ماسک و گان تولید می‌کند. ۱۱ بانوی سرپرست خانوار با عبدالله‌زاده همکاری می‌کنند. این بانوی کارآفرین تعریف می‌کند: «در ابتدای امر چیزی از خیاطی نمی‌دانستم و از آنجا که به‌عنوان مددکار بانوان فعالیت می‌کردم سعی کردم، خیاطی را یاد بگیرم تا بهتر به آنها کمک کنم.» او نمونه کارهای برش خورده را به بانوانی می‌دهد که امکان حضور در مرکز مهارت‌آموزی را ندارند تا در خانه شلوارها را آماده کنند. عبدالله‌زاده می‌گوید: «با توجه به شناختی که از بانوان سرپرست خانوار دارم، هیچ‌کاری به اندازه اینکه روی پای خود بایستند به آنها انرژی نمی‌دهد. از اینکه دیگر محتاج نیستند و دست نیازشان جلو کسی دراز نیست، خیلی خوشحالند.» 

• کرونا، فرصت هم هست 

پارتیشن بعدی، غرفه زیورآلات است که آن را «مرجان حق بین» اداره می‌کند. بانوی جوانی که ساخت زیورآلات را از فضای مجازی یاد گرفته است. حق بین اهل ذوق است و با ارزان‌ترین وسایل، زیباترین وسایل زینتی را درست می‌کند. می‌گوید: «این هنر طرفداران زیادی دارد که بیشتر جوان هستند.

هنرجوهای زیادی برای آموزش به من مراجعه می‌کنند. ساخت وسایل زینتی علاوه بر پر کردن اوقات فراغت، بازار فروش خوبی دارد.» ۵ بانوی باسلیقه با حق بین همکاری می‌کنند. ملزومات اولیه ساخت زیورآلات را به خانه برده و با آن وسایل زینتی درست می‌کنند. حق بین می‌گوید: «تا قبل از شیوع کرونا بازار خوبی داشتیم، الان کمتر می‌توانیم اجناس خود را بفروشیم. البته حالا هم نباید فقط به تهدیدهای بیماری کرونا نگاه کرد چراکه در خانه ماندن بهترین فرصتی است که بانوان پی یادگیری هنری بروند و با آن سرگرم شوند.»

• نقش و نگار زیبا روی سفال‌های گلی

تنها غرفه سفالگری مرکز مهارت‌آموزی و مشاغل خانگی شهربانو، را «زکیه صفری» اداره می‌کند. او این هنر را در آموزشگاهی واقع در محله تهرانپارس یاد گرفته و حالا خودش یکی از مربیان زبده منطقه است. می‌گوید: «۶ سال است میناکاری روی سفال انجام می‌دهم. این کار آرامش خاصی به هنرمند منتقل می‌کند. چون از ظرافت خاصی برخوردار است.»

او معتقد است بانوان با کمک این هنر می‌تواند درآمدزایی داشته باشند و غیر از آن سرگرم شوند. به گفته خودش ۱۲ بانو با او همکاری می‌کنند. صفری می‌گوید: «سفال‌ها را از لاله جین همدان خریده و میناکاری آن را خودم و بانوان همکار انجام می‌دهیم و بعد در کوره‌ای که در پارکینگ خانه ایجاد کردم آن را پخته و برای فروش به مغازه‌ها و بازارچه‌ها عرضه می‌کنم.» 

• دوخت ساق و هدبند با پارچه‌های دورریختنی 

«اکرم اکبرپور» بانوی دیگری است که در این مجموعه فعالیت می‌کند. او از پارچه‌های مازاد ساق دست و هدبند درست کرده و می‌فروشد. می‌گوید: «نخستین بار هدبند برای مادر همسرم درست کردم و از این کار انرژی زیادی گرفتم. همین شد که کارم را ادامه دادم. ابتدای امر نمونه کارهایم را در مدرسه دخترانه می‌فروختم و استقبال خوبی شد. بعد روسری از بازار تهیه کرده و دور آن را یراق می‌دوزم و ارزش روسری چندبرابر می‌شود. این کارها سرمایه زیاد نمی‌خواهد کافی است کمی خلاقیت را چاشنی هنر کنی و بازتاب خوبی خواهد داشت. هر لباسی هم که می‌دوزم مازاد پارچه را تبدیل به ساق دست می‌کنم.»

• «شهربانو»  جایی برای آموزش و سرگرمی 

مرکز مهارت‌آموزی و مشاغل خانگی ۲ ماهی می‌شود که در دل مرکز شهربانوی شماره یک شکل گرفته است. جایی برای آموزش و کسب درآمد از هنرهای خانگی که این روزها مراجعه‌کنندگان زیادی دارد. «زهرا پاسدار» مدیر مجموعه شهربانوی شماره یک در این‌باره می‌گوید: «در مجموعه شهربانو فضای ۳۰۰‌مترمربعی وجود داشت که بدون استفاده مانده بود.

از آنجا که یکی از وظایف مدیریت شهری اشتغالزایی زنان سرپرست خانوار است. ایجاد مرکز مهارت‌آموزی کوثر در فضای بدون استفاده را به شهردار منطقه پیشنهاد دادیم. دکتر عباسی با این طرح موافقت کردند. چراکه دیدگاه خودشان رونق اقتصادی خانواده‌ها به‌خصوص خانواده‌های کم درآمد است. این شد که در مدت زمان کمی فضای مذکور به مرکز مهارت‌آموزی تبدیل شد.» اینجا ۱۶ زیر مجموعه دارد که در هنرهای مختلف فعالیت می‌کنند. محصولات دستی و هنری هم آموزش داده می‌شود و هم امکان اشتغالزایی برایشان به وجود می‌آید. پاسدار، می‌گوید: «برای اداره غرفه‌ها سعی کردم بانوان را با توجه به توانمندی‌هایشان انتخاب کنیم.

کسانی که بتوانند خوب آموزش دهند و به بانوان دیگر هم آموزش دهند. این اقدام فرصتی برای رونق مشاغل خانگی است و تاکنون بازتاب خوبی هم داشته است.» در همسایگی مرکز شهربانو، بازار میوه و تره‌بار و مدرسه دخترانه قرار دارد و همین باعث شده، افراد زیادی برای خرید یا آموزش به اینجا مراجعه کنند. پاسدار در ادامه به دیگر امکانات مرکز شهربانو اشاره می‌کند: «در این مرکز سالن رزمی، بدنسازی، سالن چند منظوره و سونا قرار دارد که مکانی برای تفریح و ورزش بانوان شده است. مزیت دیگر شهربانو وجود آتلیه عکس است که بهترین خدمات را ارائه می‌دهد. از دیگر امکانات این مجموعه خانه کودک و پیش‌دبستانی است که مکان مناسبی برای تفریح و سرگرمی کودکان است. کلاس آشپزی، موسیقی، نقاشی، پیکرتراشی هم برنامه‌های آموزشی شهربانو هستند که طرفداران زیادی هم دارند.»