همشهری آنلاین _ رابعه تیموری: با شیوع ویروس کرونا مشاغل زیادی دور کار شدند، ولی آنها هر روز ساعت‌ها کار می‌کنند تا میت قربانیان کرونا روی زمین نماند. «حمیدرضا امیرقلی»، «ابوالفضل آقازاده»، «مریم هژبری» و «سعید کریم‌آبادی» از تطهیرکنندگان و خاکسپاران بهشت زهرا(س) هستند. آنها درباره کار خود ناگفته‌هایی دارند و ما برای شنیدن حرف‌های آنها به بخش تطهیر و خاکسپاری بهشت زهرا(س) رفتیم. گزارش زیر نقل ناگفته‌های این بدرقه‌کنندگان مسافران ایستگاه بهشت زهرا(س) است.
واحد تطهیر بخش عروجیان بهشت‌زهرا(س) حسابی شلوغ است و هر لحظه میتی که در خلعت سفید (کفن) پیچیده شده، از آنجا خارج و روی دست بازماندگان گریانش به سمت خانه ابدی‌اش می‌رود. در حیاط و راهروهای بخش عروجیان کمتر می‌توان کسی را پیدا کرد که ماسک بر صورت نداشته باشد. تعداد زیادی از میت‌هایی که غسل داده شده‌اند، بر اثر شیوع کرونا از دنیا رفته‌اند و تعداد انگشت‌شماری از وابستگان‌شان برای تحویل گرفتن میت آمده‌اند. صدای گریه و ضجه کسانی که عزیزان‌شان را از دست داده‌اند، لحظه‌ای قطع نمی‌شود و قتی مویه‌ها و زمزمه داغداران به ضجه و شیون تبدیل می‌شود، لرز تا تیره‌های پشتت می‌دود. «حمیدرضا» پای سنگ تطهیر بوده و خستگی روی صورت صبور و آرامش نشسته است.
می‌گوید: «۱۳ سال است در بهشت‌زهرا(س) کار می‌کنم. پیش از آن در شرکتی وابسته به پالایشگاه نفت مشغول بودم و با تعطیلی شرکت در بهشت‌زهرا(س) مشغول کار شدم.» پدرش راننده آمبولانس و پدر همسرش خاکسپار بوده و خانواده‌اش با حال و هوای شغل او غریبه نیستند، اما دلش نمی‌خواهد با فرزندانش در مورد کارش صحبت کند. او می‌گوید: «شغلم را دوست دارم، ولی هنوز به دختر ۱۶ ساله و پسر ۷ ساله‌ام نگفته‌ام در کدام بخش بهشت‌زهرا(س) کار می‌کنم.» شغل حمیدرضا و همکارانش سخت و دشوار است، اما آنها بیش از کسانی که به کار دنیا مشغولند، وسواس دارند که در کارشان کم نگذارند. او می‌گوید: «اینجا جنازه سنگین زیاد می‌آید. ۱۷۰ کیلو، ۲۰۰ کیلو، حتی میت ۲۵۰ کیلویی هم داشتیم.
چرخاندن این متوفیان برای شست وشو به سختی انجام می‌شود. بیشتر ما تطهیرکنندگان به دلیل ساعت‌ها سرپا ایستادن پادرد وکمردرد داریم، اما در هر شرایطی مراحل غسل را کامل انجام می‌دهیم و خودمان را مدیون درگذشتگان نمی‌کنیم.» شیوع ویروس کرونا کار حمیدرضا و همکارانش را سنگین‌تر کرده است. او می‌گوید: «به خاطر شیوع ویروس کرونا تعداد متوفیان زیاد شده و هر روز از ساعت ۸ تا یک ربع به ۱۶ که در سالن تطهیر هستیم، لحظه‌ای نمی‌توانیم از کار دست بکشیم.» او از کسانی که بدون توجه به خطر شیوع کرونا به سفر و تفریح می‌روند گلایه دارد و از بی‌توجهی آنها دلگیر است.
- کار ما شیرینی معنوی دارد
سال‌ها ایستادن کنار سنگ تطهیر و سروکار داشتن با میت‌های خاموش، «ابوالفضل آقازاده» را هم کم حرف کرده است. وقتی خردسال بوده، لحظه از دنیا رفتن پدرش را دیده و شاید همین اتفاق باعث شده برخلاف همسالانش با دیدن میت درگذشتگان نترسد. او تعریف می‌کند: «عموی من تطهیرکننده بود و در بهشت زهرا(س) کار می‌کرد. آن زمان همه می‌توانستند وارد سالن تطهیر شوند. من پنجشنبه‌ها که به سر مزار پدرم می‌رفتم، به عمویم هم سر می‌زدم و کار او را تماشا می‌کردم.» بزرگ‌ترین دلخوشی آقازاده این است که با تطهیر برادران مسلمان خودکاری مؤمنانه انجام می‌دهد که خدمت به هموطنانش و ذخیره آخرت اوست.
می‌گوید: «وقتی کسی را غسل می‌دهم که سینه‌زن امام حسین(ع) بوده، احساس می‌کنم در کار من علاوه بر تلخی‌های فراوانش، شیرینی‌های معنوی هم وجود دارد.» این تطهیرکننده جوان بهشت زهرا(س) اهل کار وتر و فرز است، ولی تعداد زیاد قربانیان کرونا او را هم خسته کرده است. می‌گوید: «بعد از کرونا تعداد فوتی‌هایی که هر روز به بهشت زهرا(س) می‌آورند، زیادتر از فوتی‌های گذشته است و خانواده‌های بسیاری عزیزان‌شان را بر اثر ابتلا به کرونا ناگهانی و ناباورانه از دست داده‌اند.» آقازاده شرایط امروز را مانند دوران دفاع‌مقدس می‌داند و حس سربازی را دارد که برای خدمت به وطن و هموطنانش تلاش می‌کند.
او معتقد است به خطر انداختن سلامتی دیگران ظلم بزرگی به آنهاست و می‌گوید: «آشنایان و اطرافیانم با آنکه می‌دانند فوت شده‌های مبتلا به کرونا را غسل می‌دهم، از من دوری نمی‌کنند، ولی خودم مراقبت می‌کنم که در صورت ابتلا باعث بیماری دیگران نشوم. از روزی که کرونا شایع شده، به دیدن نزدیکانم نرفته‌ام و تلفنی احوال‌شان را می‌پرسم.» آقازاده رنج غسل دادن نزدیکان مرحومش را هم تجربه کرده و میت پدربزرگش را غسل داده است. او این اقبال را داشته که همسرش با عشق و علاقه زندگی با یک تطهیرکننده را انتخاب کند.
- سن فوت شدگان کمتر شده است
امروز سالن تطهیر بانوان حسابی شلوغ است و «مریم هژبری» باید با عجله به سالن برگردد تا به همکارانش کمک کند. صورتی مهربان و لحنی مادرانه دارد. در طول صحبت‌های تلخ و شیرینش اشک چشمانش خشک نمی‌شود، ولی لابه‌لای گریه‌های بی‌صدایش لبخند روی لبش گم نمی‌شود. او هم مثل امیرقلی و آقازاده دلبسته و عاشق کارش است، اما ۱۳ سال پیش که به واحد تطهیر بهشت زهرا(س) پا گذاشت، تصور نمی‌کرد روزی به شغلش چنین حسی پیدا کند. هژبری تعریف می‌کند: «آن زمان سخت به کار نیاز داشتم و وقتی شنیدم که در بهشت زهرا(س) به نیرو نیاز دارند، به اینجا آمدم.
از کار در واحد تطهیر بهشت زهرا(س) هیچ تصوری نداشتم و نمی‌دانستم باید چه‌کاری انجام دهم.» هژبری پس از غسل دادن صدها میت، خاطره نخستین مرحومی را که غسل داده از یاد نبرده است. او تعریف می‌کند: «اوایل خلعت بری می‌کردم و کفن درگذشتگانی را که غسل داده بودند آماده می‌کردم. روزی که برای نخستین بار میتی را برای غسل به من سپردند، گیج و گنگ بودم. در تمام لحظاتی که او را غسل می‌دادم اشک می‌ریختم و از خدا می‌خواستم برایم روشن کند که من را در چه مسیری قرار داده است. نخستین روزی که به‌عنوان تطهیرکننده به بهشت زهرا(س) آمدم، خانواده‌ام می‌گفتند تو طاقت نمی‌آوری و ساعت به ۹ صبح نرسیده، برمی‌گردی، ولی خدا به من حس و توانی بخشید که توانستم این کار را ۱۳ سال عاشقانه انجام دهم.»
وقتی صحبت از کرونا به میان می‌آید، هژبری آه پرحسرتی می‌کشد و می‌گوید: «از زمان شیوع کرونا آنقدر مرگ‌های ناگهانی و ناراحت‌کننده می‌بینیم که پس از غسل هریک از آنها تا مدت‌ها روح و روان ما به هم می‌ریزد. این بیماری پیر و جوان و کودک و زن و مرد نمی‌شناسد و از هر سنی قربانی می‌گیرد. هر روز تعداد زیادی از هموطنان ما بر اثر کرونا مثل برگ خزان از دست می‌روند و تعداد قربانیان بیشتر و سن‌شان کمتر می‌شود.» او از دیدن اندوه و ناامیدی خانواده‌های داغدیده که پشت سالن تطهیر به انتظار میت عزیزان‌شان نشسته‌اند، رنج می‌برد و می‌گوید: «کادر درمان بیمارستان‌ها به امید آنکه بیمار را از رنج این بیماری خلاص کنند، با امید و انگیزه تلاش می‌کنند
و وقتی بیمار به سلامت تخت بیمارستان را ترک کرد، خستگی از تن‌شان بیرون می‌رود، ولی ما اینجا فقط مرگ و میر مبتلایان کرونا را می‌بینیم و از اینکه نمی‌توانیم غم داغدیده‌ها را کم کنیم، رنج می‌کشیم.» ستاد مبارزه با کرونا، بهشت‌زهرا(س) را در رعایت پروتکل‌های بهداشتی نمونه ارزیابی کرده، ولی بازهم تطهیرکنندگان از تیر و ترکش ویروس کرونا بی‌نصیب نمانده‌اند و اغلب تطهیرکنندگان بخش بانوان و آقایان طعم نوع خفیف بیماری کووید ۱۹ را چشیده‌اند.
هژبری درباره نگرانی‌های تطهیرکنندگان می‌گوید: «اوایل که کرونا شایع شد، ما از مسئولان سازمان بهشت‌زهرا(س) خواستیم تطهیرکنندگان را اینجا قرنطینه کنند تا بیماری احتمالی آنها به خانواده‌هایشان منتقل نشود، ولی خدا را شکر به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی، شکل حاد بیماری در همکارانم دیده نشده و همه کسانی که مبتلا شدند، بعد از گذراندن دوره قرنطینه سلامتی خود را به دست آوردند.» دختران این بانوی تطهیرکننده، بارها به او اطمینان داده‌اند که مادرشان را باعث افتخار و مباهات خود می‌دانند، ولی باز هم نگرانی مادرانه در ذهن هژبری جا خوش کرده و می‌گوید: «خدا کند بچه‌هایم از ته دل این را بگویند و از اینکه مادرشان تطهیرکننده است و شغل مقدسی دارد، ناراحت نباشند.»
- تدفین‌کننده بهشت زهرا(س) : برخی‌ها عبرت نمی‌گیرند
بسیاری از قبرهای آرامستان بهشت زهرا(س) تازه است و در بسیاری از قطعات آن تدفین‌کنندگان مشغول کندن و آماده کردن قبر برای درگذشتگان جدید هستند. لباس‌های مخصوصی که اغلب آنها به تن دارند و بسته‌های آهک کنار خاک‌ها نشان می‌دهد که تعداد زیادی از تازه‌واردان آرامستان قربانی کرونا هستند. با آنکه اوایل صبح و هوا خنک است، عرق از سر و روی «سعید کریم‌آبادی» می‌ریزد. لباس مخصوص خاکسپاری کرونایی‌ها گرم است و با وجود آنها بیل و کلنگ زدن آسان نیست. کریم‌آبادی می‌گوید: «پدرم در واحد تأسیسات بهشت زهرا(س) کار می‌کرد و من هم خدمت سربازی‌ام را در واحد خاکسپاری بهشت زهرا(س) گذراندم.
بعد از سربازی هم خاکسپاری را به‌عنوان شغلم انتخاب کردم و ماندگار شدم.» مشکلات شغل کریم‌آبادی و همکارانش به بیل و کلنگ زدن در گرما و سرما و به خاک سپردن میت‌های سنگین خلاصه نمی‌شود و نامهربانی و تنگ حوصلگی بعضی از صاحبان عزا سختی کار آنها را دوچندان می‌کند. او می‌گوید: «ما وظیفه داریم مراحل شرعی قرار دادن میت را به درستی انجام دهیم، ولی بعضی از صاحبان عزا با ما تندی و پرخاش می‌کنند و رفتار بدی دارند. البته ما آنها را درک می‌کنیم و چون داغدارند، توهین و تندی‌های آنها را با سکوت تحمل می‌کنیم. بعد از شیوع کرونا این مشکلات بیشتر شده و خانواده‌های متوفیان کرونا که نمی‌توانند مرگ ناگهانی عزیزان‌شان را باور کنند، با خاکسپاران برخوردهای ناحق و نامناسبی دارند.» عبرت نگرفتن بعضی از افرادی که بر اثر کرونا عزیزان‌شان را از دست داده‌اند، باعث حیرت کریم‌آبادی شده است.
تعریف می‌کند: «بسیاری از خانواده‌ها با آنکه کرونا چند عزیزشان را گرفته، باز هم در برابر این بیماری از خودشان مراقبت نمی‌کنند. مدتی پیش به فاصله ۲ روز مادر و دختر یک خانواده را که هر ۲ قربانی کرونا بودند، به خاک سپردم، ولی باز هم سایر اعضای خانواده احتیاط نمی‌کردند و به توصیه‌های ما برای دور ایستادن از کنار میت و رعایت فاصله میان خودشان را گوش نمی‌کردند.» از وقتی کرونا شایع شده، کریم‌آبادی و همکارانش به مرخصی نرفته و روز تعطیلی نداشته‌اند و چندبرابر گذشته کار می‌کنند. او ۲ فرزند ۱۲ و ۶ ساله دارد که قدر پدر زحمتکش خود را می‌دانند، ولی کریم‌آبادی نگران است که فرزندانش وقتی بزرگ شوند، از شغل پدرشان ناراضی شوند.
- مدیرعامل سازمان بهشت زهرا(س) خبر داد محدودیت تردد در آرامستان بزرگ شهر
در موج سوم کرونا با هدف رعایت پروتکل‌های بهداشتی و جلوگیری از ازدحام جمعیت، محدودیت‌های ویژه‌ای برای تردد در بهشت زهرا(س) اجرا می‌شود.
«سعید خال» مدیرعامل سازمان بهشت زهرا(س) با اعلام این خبر گفت: «به شهروندان توصیه می‌کنم فقط برای خاکسپاری بستگان درجه یک به بهشت زهرا(س) مراجعه کنند.» وی درباره محدودیت‌های جدید تردد دربهشت زهر(س) گفت: «با توجه به قرارگرفتن در موج سوم انتشار ویروس کرونا و افزایش چشمگیر تعداد بیماران و فوتی‌های ناشی از این بیماری، سازمان بهشت زهرا(س) برای پیشگیری از ازدحام جمعیت و قطع زنجیره انتقال بیماری در میان بازماندگان قربانیان، تمهیدات ویژه‌ای را در نظر گرفته است.» خال از خانواده متوفیان درخواست کرد فقط برای امور ضروری مانند خاکسپاری درگذشتگان، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و به تعداد محدود به بهشت زهرا(س) مراجعه کنند.
وی افزود: «در موج سوم کرونا بهشت زهرا(س) فقط پذیرای بستگان درجه یک متوفیان خواهد بود.» مدیرعامل سازمان بهشت زهرا(س) با اشاره به لزوم خودداری شهروندان از زیارت اهل قبور در روزهای پایانی هفته افزود: «اگر مراجعات غیرضروری محدود نشود، با حکم قضایی درهای بهشت زهرا(س) رامانند گذشته خواهیم بست.» خال با اشاره به افزایش نوبت‌کاری کارکنان بهشت زهرا(س) و ایجاد امکانات لازم برای خاکسپاری متوفیان یادآور شد: «در صورت همکاری مردم خدمت‌رسانی به مراجعان بهشت زهرا(س) مختل نمی‌شود.»
نظر شما