به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی کتاب "حسابهای ملی ایران، حساب تولید تا حساب مالی به تفکیک بخش‌های نهادی اقتصاد" که بر اساس استانداردهای سیستم حسابهای ملی 1993 تهیه شده است.
گوناگونی ساختارها و سطح توسعه اقتصادی کشورها، توسعه کمی و تنوع فعالیت های اقتصادی، تغییر نقش اقتصادی دولت در بسیاری از کشورها، وجود تورم و بیکاری به عنوان مشکلات حاد اقتصادی ـ اجتماعی، اهمیت روز افزون برخی از بخش‌ها نظیر ارتباطات و خدمات رایانه‌‌ای، ایجاد ابزارها و نهادهای مالی جدید در عرصه اقتصاد جهانی به منظور رفع معضلات بازارهای مالی و نیز توجه روزافزون به مسائل محیط زیست، موجب پیچیدگی‌های فراوان مسائل اقتصادی گردیده است.
به منظور آگاهی از این مسائل و ایجاد شفافیت در شناخت وضعیت اقتصادی کشورها و متغیرهای کلان اقتصادی از یک طرف و امکان مقایسه تحولات اقتصادی کشورهای مختلف از طرف دیگر، لزوم تجدید نظر در سیستم حسابهای ملی، که حدود 25 سال یعنی از سـال 1968 بــدون تغیی‌ـر مــانده بــود، را ضــروری می‌ســاخت.
سیـستم حسـابهـای مـلی 1993 (بـه اختصار(SNA93 اساساً به منظور پاسخگویی به نیازهای مورد اشاره تهیه و تدوین گردیده است. بطور کلی می‌توان گفت که SNA93 واجد چهار خصیصه مهم یعنی انعطاف‌پذیری، شفافیت، هماهنگی و جامعیت بوده و به همین سبب توانسته است پیشرفتی اساسی در نظام محاسبات ملی ایجاد نماید.
تاکید بر تهیه حسابهای بخش‌های نهادی اقتصاد علاوه بر اقتصاد ملی، ارتباط زنجیره‌ای حسابهای مختلف در یک سلسله طولی که از آن به توالی کامل حسابها یاد می شود، و نیز نقش محوری و هماهنـگ کننده این سیستـم در می‌ان سایر سیسـتم‌های آماری اقتـصاد کلان، نظیر آمار تراز پرداختها، آمار مالی دولت، آمار پولی و مالی و حساب جریان وجوه، از ویژگی‌های بارز سیستم 1993 محسوب می‌شوند.
اداره حسابهای اقتصادی بر اساس وظایفی که از بدو تاسیس بانک مرکزی بر عهده گرفته است، در صدد برآمد تا علی‌رغم کلیه محدودیت‌ها، به ویژه محدودیت‌هایی که در تولید آمارهای پایه در کشور به چشم می‌خورد، بر اساس اطلاعات موجود و در دسترس، چارچوب عملیاتی سیستم جدید را تهیه نموده و تصویری چند بعدی و در نتیجه کامل‌تر از اقتصاد ایران را ارائه نماید. مجموعه حاضر را باید در امتداد تلاش‌هایی که تاکنون در این زمینه صورت تحقق یافته است، ارزیابی نمود.
در آذر 1382، نگارش اولیه کتاب حاضر، پس از حدود پنج سال کار مداوم در اداره حسابهای اقتصادی تهیه و نتایج آن به صورت محدود در اختیار محققان و برنامه‌ریزان اقتصادی کشور قرار گرفت. در مجلد حاضر فرصتی حاصل آمده است تا علاوه بر رفع برخی نواقص، مطابق با آخرین اطلاعات موجود، در برخی از سری‌ها تجدید نظرهایی نیز انجام شود.
همانگونه که اشاره شد، سیستم حسابهای ملی، مجموعه‌ای بسیار متنوع از حسابهای کلان را شامل می‌شود، از اینرو بسیاری از کشورها تنها موفق به اجرای بخش کوچکی از آن می‌گردند. دفتر آمار سازمان ملل متحد، اجرای کامل سیستم حسابهای ملی را به شش مرحله ذیل تقسیم کرده است :
1- محاسبه تولید ناخالص داخلی بر اساس دو روش تولید و هزینه به قیمت‌های جاری و ثابت به تفکیک اجزاء
2- مرحله 1 بعلاوه اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه درآمد ناخالص ملی و نیز سایر مبادلات با دنیای خارج
3- مرحله 2 بعلاوه تهیه حساب تولید برای بخش‌های نهادی و نیز تهیه حساب تولید تا حساب مالی برای بخش نهادی دولت عمومی
4- مرحله 3 بعلاوه تهیه حسابهای توزیع اولیه و ثانویه درآمد و نیز تهیه حساب مصرف درآمد برای اقتصاد ملی و بخش‌های نهادی
5- مرحله 4 بعلاوه تهیه حساب سرمایه و حساب مالی برای اقتصاد ملی و بخش‌های نهادی
6- مرحله 5 بعلاوه تهیه سایر حسابها و حساب ترازنامه برای اقتصاد ملی و بخش‌های نهادی
هم اکنون کشورهایی مانند کانادا، ایالات متحده و استرالیا مراحل شش‌گانه را بطور کامل اجراء کرده‌اند و کشورهای درحال توسعه نیز به فراخور نظام آماری خود در یکی از مراحل زیرین اجراء قرار می‌گیرند. مثلاً کلمبیا در مرحله اول و کره‌جنوبی و هند در آستانه مرحله پنجم قرار دارند. حسابهای ملی ایران نیز تاکنون در مرحله دوم رده‌بندی می‌شده که با توجه به آنچه کتاب حاضر ارائه می‌کند، به مرحله پنجم ارتقاء یافته است.
مرحله ششم که شامل تهیه ترازنامه اقتصاد ملی و بخش‌های نهادی است، نیز در دستور کار اداره حسابهای اقتصادی قرار دارد که انتظار می رود با همکاری همه واحدهای ذی‌ربط بتدریج تهیه و منتشر گردد.
با ارائه چارچوب‌های عملیاتی و آماری SNA93 در کتاب حاضر، امید می‌رود که افق تازه‌ای در پیش‌روی تحلیل‌گران و محققان اقتصادی کشور گشوده شده و ابزار لازم به منظور بررسی همه جانبه آثار سیاست های اقتصادی متخذه نیز در اختیار سیاستگذاران اقتصادی قرار گیرد.
از جمله قابلیت ها و مزایای سیستم جدید حسابهای ملی آشنایی با سیستم حسابهای ملی، بویژه سیستم 1993، آن است که به دانش اقتصاددانان نظم بخشیده و درک آنها از مقولات اقتصادی را متحول می‌سازد.
