همشهری آنلاین _ معصومه حق‌جو: پیاده‌روی و تماشای طبیعت خزان‌زده پارک‌ها حال و هوای هر بیننده‌ای را عوض می‌کند. در منطقه ۶ تهران هم پارک ۳۵ هکتاری لاله نه تنها هم‌محله‌ای‌ها، بلکه بیشتر کسانی را که در مرکز و شرق تهران ساکن‌اند به سمت خود می‌کشد. عصر یک روز پاییزی برای لذت بردن از هوای نیمه‌خنک آبان و تهیه گزارشی از کم و کاستی‌ها و داشته‌های یک محیط شهری، پارک لاله را انتخاب می‌کنم. با پشت سر گذاشتن شلوغی و ترافیک غروب، زمانی که به خیابان فاطمی می‌رسم، هوا کاملاً تاریک شده است.
- ضرورت ایجاد فضای ورزش اختصاصی برای بانوان
«افرادی که برای ورزش صبحگاهی می‌آیند اکثراً جزو ورزشکاران ثابت این پارک هستند. اما مشکل ما مربوط به عصرهاست که معتادان و کسانی که ظاهر و رفتار مناسبی ندارند، وارد پارک می‌شوند.»
ساهره سردابی که مربی یک گروه پانزده‌نفره از بانوان ورزشکار محله است با بیان این مطلب می‌گوید: «سال‌ها قبل، چادری در قسمتی از پارک که ورودی آن از خیابان حجاب است برپا کردند تا بانوان بتوانند به‌راحتی و بدون حجاب ورزش کنند. این چادر یک سال بیشتر دوام نیاورد. متأسفانه بعد از مدتی توسط برخی افراد پاره شد و دیگر برای ما قابل استفاده نبود. با توجه به وسعتی که این پارک دارد بهتر بود قسمتی به‌صورت مجزا به ورزش بانوان اختصاص پیدا می‌کرد. مکانی که امنیت آن توسط نگهبان برقرار باشد.»
این بانوی ورزشکار بیان می‌کند: «بهتر است محدوده فعالیت ورزشکارانی که مشغول والیبال یا گل‌کوچک و... هستند، با فنس و کشیدن دیواره از کسانی مثل ما که صبح‌ها به‌خصوص در حال ورزش صبحگاهی هستیم، جدا شود. چندین بار این توپ‌های سنگین سمت ما پرتاب شده و ممکن است باعث ضربه به سر افراد و آسیب جدی شود.» نقاط کور فقط در شب‌های پارک لاله تهدیدکننده امنیت شهروندان نیست. ساکن بیست‌ساله محله در این باره توضیح می‌دهد: «صبح‌ها پشت آمفی‌تئاتر ورزش می‌کنیم. معمولاً چندین معتاد در گوشه و کنار خوابیده‌اند. بقایای آتشی که روشن کرده‌اند و مواد غذایی که استفاده کرده‌اند، محیط را کاملاً آلوده می‌کند. کاش کسی بود که به این افراد رسیدگی و در صورت نیاز آنها را به گرمخانه منتقل می‌کرد.»
هتل لاله مثل همیشه با نورپردازی‌هایش توجه هر عابری را جلب می‌کند. در ورودی پارک ۲ نگهبان در کیوسک در حال صحبت‌اند و عبور و مرور افرادی را که وارد پارک می‌شوند، با نیم‌نگاهی زیر نظر دارند. نیمکت‌های ابتدای ورودی پر هستند. در گوشه و کنار، گربه‌ها یا در حال غذا خوردنند یا پشت سر رهگذران برای گرفتن غذا خودشان را لوس می‌کنند. نیمکت‌هایی که با فاصله زیاد جانمایی شده‌اند، جا برای نشستن ندارند. کمی جلوتر، بعد از بستنی‌فروشی و زمین اسکیت، ۲ خانم ماسک‌زده در تاریکی روی نیمکت نشسته‌اند. سر صحبت را با آنها باز می‌کنم. آذر شفیعی از زمانی می‌گوید که چهارده‌ساله بوده و شاهد افتتاح پارک لاله: «روز افتتاح پارک لاله من هم حضور داشتم.
آن زمان پارک با کاشت لاله‌های رنگارنگ تزیین شده بود.» شفیعی می‌گوید: «تا چند سال قبل که در بیمارستان امام خمینی(ره) مشغول کار بودم، بعد از کارم گاهی به این پارک سر می‌زدم. آن زمان اینجا سرسبزتر و تمیزتر بود. فضای سبز حس طراوت و تازگی ایجاد می‌کرد. ولی حالا از آن روزها خبری نیست.» چند گربه با فاصله دور و نزدیک از ما نشسته‌اند و بعضی‌هایشان هم مشغول به نیش کشیدن چیزهایی هستند که برای آنها ریخته شده است. از نظر شفیعی، غذا ریختن برای گربه‌ها فضای پارک را آلوده می‌کند: «پارک لاله از نظر حفظ نظافت خیلی ضعیف است. همین غذایی که برای گربه‌ها ریخته می‌شود، مخصوصاً اگر گوشت خام هم باشد، باعث جمع شدن حشرات می‌شود و علاوه بر اینکه محیط را آلوده می‌کند، برای سلامتی انسان‌ها هم مشکل‌ساز است.»این خانم بازنشسته، غرفه‌های بازارچه را نیازمند ساماندهی می‌داند و می‌گوید: «این غرفه‌ها اصلا زیبایی بصری ندارند.
همه اصناف با بی‌نظمی و بدون ساماندهی مشخص در کنار هم چیده شده‌اند و جذابیتی برای بیننده ندارند. برای مثال، غرفه‌های فروش آبمیوه و بستنی بهتر است در یک قسمت مشخص متمرکز باشند.» به گفته شفیعی، به علت اینکه اطراف پارک لاله چندین هتل هست، تا پیش از شیوع کرونا که هنوز توریست وارد کشور می‌شد، قرارگیری مجسمه‌های مشاهیر کشور در قسمت‌های مختلف و احداث آب‌نما می‌توانست در جذب آنها تأثیرگذار باشد. حتی اگر غرفه‌های دائمی عرضه صنایع‌دستی برپا شود، علاوه بر درآمدزایی در جذب گردشگر هم مؤثر است.
- امکانات ورزشی کم است
فاطمه سالار هم صحبت‌های دوستش را تأیید می‌کند. کمی ماسکش را پایین می‌آورد و می‌گوید: «لاله با اینکه جزو پارک‌های بزرگ است، ولی امکانات ورزشی‌اش، با توجه به مساحتی که دارد، بسیار محدود است. در قسمت‌هایی که وسایل ورزشی قرار دارد، حتی نور به میزان کافی نیست.» از نظر این شهروند، اگر نیمکت‌های پارک رنگ‌آمیزی‌های شاد داشته باشند و با تعداد بیشتر و در فواصل معین جاگذاری شوند در جذب هر رهگذری مؤثرند. سالار از فضای سبز پارک گلایه می‌کند: «فضای سبز پارک نیاز به رسیدگی دارد. با توجه به اینکه هوا رو به سردی می‌رود، به جای گل‌آرایی، شهرداری می‌تواند حداقل فضای سبز ورودی پارک لاله را با چمن آراسته کند.»
- فواصل زیاد سرویس‌های بهداشتی
از این ۲ شهروند خداحافظی می‌کنم و راهم را ادامه می‌دهم. چند پسر نوجوان دارند گل‌کوچک بازی می‌کنند. خانم مسنی هم به‌تنهایی روی یکی از نیمکت‌ها نشسته است. برای رفع خستگی، پیدا کردن این نیمکت نیمه‌خالی غنیمت است. با لبخند سلامم را جواب می‌دهد و می‌گوید: «من پادرد دارم و گاهی به دستور دکتر برای پیاده‌روی کوتاه، غروب‌ها به پارک می‌آیم. کاش نیمکت‌ها بیشتر بود. بعضی اوقات مجبورم صندلی تاشو همراهم بیاورم.»زهرا شیراکبری هم از امکانات ورزشی و تفریحی پارک گلایه دارد: «این امکانات خیلی کم است. گاهی که نوه‌ام همراهم است باید برای رسیدن به زمین بازی، با این درد پا، مسیر طولانی را پیاده بروم. وقتی هم به زمین بازی می‌رسیم مدام باید حواسم به او باشد تا در نور کم محوطه خطری تهدیدش نکند.»
به گفته شیراکبری، اگر سرویس‌های بهداشتی با فواصل کم در پارک جاگذاری می‌شدند، برای سالمندان و کودکان بهتر بود.
- وسایل بازی استاندارد نیست
در کنار زمین بازی کودکان، پدری دست دخترش را گرفته تا از لبه مارپیچ سیمانی عبور کند و نیفتد. محمدعلی ساروقی می‌گوید: «معمولاً بعد از پایان کارم، حدود ساعت ۶، دخترم را برای بازی به این پارک می‌آورم. ولی پاییز و زمستان چون هوا زودتر تاریک می‌شود، نبود روشنایی کافی در زمین بازی برای من و دخترم آزاردهنده است. باید زمین بازی نورپردازی و وسایل بازی تعویض و استاندارد شود.»
یکی از زمین‌های بازی کودکان در مرکز پارک، یکی در شمال غرب و دیگری در غرب پارک قرار دارد. ساروقی با بیان اینکه زمین‌ها مشکل ایمنی دارند، ادامه می‌دهد: «کفپوش و بعضی وسیله‌های بازی مشکل دارند. کفپوش‌ها باید تعویض شوند. چون پستی‌بلندی زیادی دارند و هنگام بارندگی در این پستی و بلندی‌ها آب جمع می‌شود، پای کودکان‌گیر می‌کند و باعث زمین خوردن آنها می‌شود. هیچ محافظی در وسایل بازی وجود ندارد. حتی هنوز وسایل بازی قدیمی به‌طور کامل از زمین‌های بازی کودکان جمع‌آوری نشده است.»
- ایمن‌سازی کمربندی پارک با تأمین روشنایی
اکثر شهروندان از کم‌نور بودن قسمت شمالی پارک لاله گلایه دارند. در همین زمینه شهرداری تهران برای ایمن‌سازی این قسمت که در اصطلاح به آن کمربندی گفته می‌شود، اقدام کرده است. رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۶ می‌گوید: «این کار تقریباً اقدام جدیدی در شهرداری تهران است و مقرر شده تا از تیرهای برق سیمانی استفاده کنیم.» با این اقدام شهرداری، روشنایی قسمت کمربندی استاندارد می‌شود. مهدی کاوه می‌گوید: «انجمن برق و الکترونیک ایران مستقیم روی این کار نظارت دارد. تاکنون ۱۰۰ تیر برق نصب شده است و طی ۴ تا ۵ روز آینده نصب سرچراغ‌ها و لامپ‌ها و... هم انجام می‌شود.»پارک و مخصوصاً تجهیزات و تأسیسات برق این پارک فرسوده شده و نیاز به نوسازی دارد.
رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۶ از شهروندان خواست با اطلاع‌رسانی کاستی‌های موجود، شهرداری را برای شناسایی نقاط ضعف یاری کنند: «از گشت‌های شب هم خواسته‌ایم اگر در قسمتی نور کافی وجود نداشت به ما اعلام کنند تا اصلاحش کنیم.»عده‌ای طرفدار گربه‌های پارک لاله هستند و عده دیگر مخالف حضورشان: «برای رفع این معضل دستگاه غذاساز گربه در پارک لاله نصب کردیم که رویکرد زیست‌محیطی هم داشت. اما با استقبال شهروندان مواجه نشد. حتی اطلاع‌رسانی هم در این زمینه انجام شد، ولی متأسفانه شاهد هیچ‌گونه همکاری از جانب شهروندان نبودیم.» طرفداران گربه‌ها در هر مکانی برای آنها غذا می‌ریزند و محیط را آلوده می‌کنند.
رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۶ درباره کمبود نیرو برای حفاظت از پارک هم بیان می‌کند: «قبلاً ۳ شیفت نیرو در پارک لاله مستقر بود. ولی الان با کمبود نیرو مواجهیم. البته قبول داریم که با تعداد کم نیرو، امنیت کامل پارک تأمین نمی‌شود، ولی حداقل سعی کرده‌ایم شب‌های پنجشنبه و جمعه تعداد نیروها را افزایش دهیم.»پارک لاله درختان کهنسال و سایه‌انداز زیادی را در خود جای داده است. کاوه می‌گوید: «تا جای ممکن، گل و گیاه متناسب با فصل هم کاشته شده است.»
- شرایط آسیب‌زا باید از بین برود
برای در میان گذاشتن گلایه‌هایی که از زبان شهروندان شنیده‌ام با امین خسرویار، دبیر شورایاری محله کشاورز، به او تلفن می‌کنم. او هم گفته‌های شهروندان را تأیید می‌کند: «نورپردازی در پارک لاله ضعف دارد و در برخی نقاط، کمبود نور، فضا را برای سوءاستفاده خلافکاران مهیا کرده است. باید این وضعیت اصلاح شود. شلوغ شدن پارک و حضور اهالی هم عرصه را بر افراد ناباب تنگ می‌کند. اولویت شهرداری باید فراهم کردن امکانات فضای عمومی برای استفاده مطلوب مردم باشد.» خسرویار بیان می‌کند: «در ضلع شمالی، هتل لاله را داریم و در جنوب، هتل اسپینانس.
با توجه به قرارگیری پارک لاله در نزدیکی این هتل‌ها می‌توانیم از ظرفیت‌های آن برای جذب گردشگر استفاده زیادی کنیم، البته بعد از کرونا.»پارک لاله ۴ ضلع دارد که به گفته امین خسرویار، اگر در هر ضلع، کافه کتاب ایجاد شود هم‌محلی امن برای گذران اوقات فراغت جوانان فراهم شده و هم اقدامی فرهنگی صورت گرفته است. او معتقد است که ظرفیت‌های فرهنگی و تفریحی در این پارک مغفول مانده است. طرح‌هایی هم که داده می‌شود به نتیجه نمی‌رسد. دبیر شورایاری محله کشاورز می‌افزاید: «به‌عنوان مثال، ایجاد آب‌نما یا رستوران یا فضای بازی مدرن برای بچه‌ها و حتی بزرگسالان باعث استفاده درست از این پارک می‌شود. اطراف پارک هم رستوارن‌های زیادی وجود دارد.
ولی با توجه به شیوع کرونا می‌توانیم با ایجاد رستوران در فضای باز برای شهرداری هم کسب درآمد کنیم.»او اضافه می‌کند: «تعهدی اجتماعی بر دوش ماست، ولی واقعاً به‌عنوان نمایندگان مردم از این پیگیری‌ها و به نتیجه نرسیدن‌ها خسته شده‌ایم. مسئولان برای رفع این مشکلات چنان که باید کمک نمی‌کنند. چقدر بگوییم؟ چقدر پیگیری کنیم؟ خسرویار ادامه می‌دهد: «برای مثال، شهرداری از عقب افتادن پرداخت بهای برق حرف می‌زند و اینکه با کمبود درآمد روبه‌رو است. بنابراین، درآمد را می‌تواند با همین رستوران‌ها یا کافه‌کتاب‌ها در پارک ایجاد کند. پیشنهاد دادم که اطراف حوض پارک لاله، مثل کشورهای خارجی، چندین رستوران و کافه خوب در فضای باز بسازند، در مکان‌های مختلف پارک، زمین بازی مدرن ایجاد کنند یا زمینی برای والیبال، بدمینتون یا تنیس ایجاد شود. ولی تاکنون آن‌طور که باید اقدامی انجام نشده است. پارک لاله فضای مناسبی دارد، ولی استفاده شایسته از ظرفیت‌های آن نمی‌شود.»
- ساماندهی افراد بی‌خانمان توسط گشت آسیب‌های اجتماعی
«بعضی افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب توسط گشت آسیب‌های اجتماعی ساماندهی می‌شوند.» معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۶ با بیان این مطلب می‌گوید: «برای جمع‌آوری و ساماندهی این افراد بیشتر اوقات از ۲ تا ۴ بامداد گشت‌های آسیب‌های اجتماعی در پارک مستقرند.»حبیب‌الله غفوری توضیح می‌دهد: «یک مأمور نیروی انتظامی و یک مددکار اجتماعی، گشت آسیب‌های اجتماعی را همراهی می‌کنند. بعد از مشاوره اولیه توسط مددکار، افراد کارتن‌خواب و بی‌خانمان به مددسرا فرستاده می‌شوند.»
به گفته معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۶، کسانی که از شهرستان به‌عنوان همراه بیمار شناخته شوند هم در همراه‌سرای بیمارستان امام خمینی(ره) اسکان داده می‌شوند. معتادان متجاهر، خرده‌فروشان و مصرف‌کنندگان مواد باید توسط نیروی انتظامی جمع‌آوری شوند.
- کاهش آسیب‌ها با گشت دائمی پلیس
غلامرضا تنها، مسئول خانه دوام و ایمنی محله جمالزاده و جانشین دبیر شورایاری همین محله، هم تاریکی پارک را تأیید می‌کند: «پارک نور کافی ندارد. نور به اندازه‌ای ناکافی است که خود من جرئت پیاده‌روی در برخی قسمت‌ها را ندارم. در شمال غربی پارک لاله که روبه‌روی فروشگاه اتکاست، محلی وجود دارد که جوان‌ها برای والیبال و پینگ‌پنگ و تنیس به آنجا می‌آیند. وقتی هوا تاریک می‌شود هیچ نوری این محوطه را روشن نمی‌کند.» تنها ادامه می‌دهد: «از ۴ عصر تا ۱۲ شب پارک به پاتوق تعدادی از خلافکاران و معتادان تبدیل می‌شود. ورود شهرداری و نیروی انتظامی در حل این معضل مؤثر است. قبلاً گشت‌های پلیس با ماشین در پارک مستقر بودند. این حضور موجب شده بود تعداد خلافکاران کم شود.
اگر گشت پلیس به صورت دائم در پارک مستقر باشد از میزان آسیب‌های اجتماعی در این محیط کم خواهد شد.» جانشین دبیر شورایاری محله جمالزاده به کمبود تعداد نیروی پلیس هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «چندین بار گوشی افرادی که در حال خروج از پارک بوده‌اند، دزدیده شده است. به کلانتری ۱۴۷ اطلاع داده‌ایم، ولی اعلام کردند که نیروی ثابت به تعداد کافی ندارند که جلو پارک مستقر کنند.»با تاریک شدن هوا کم و بیش یکی ـ دو نفر از مأموران نیروی انتظامی را می‌بینم که در پیاده‌روهای کم‌نور پارک قدم می‌زنند. گاهی در مسیر مکث می‌کنند و دوباره به راهشان ادامه می‌دهند. سهیلا نوری، مدیر سرای محله جمالزاده، با تأیید صحبت‌های تنها می‌گوید: «پارک لاله به خاطر کمبود نور نقاط ناامنی دارد.
من غروب‌ها واقعا جرئت تردد در این پارک را ندارم.» نوری هم به فرسودگی تجهیزات تفریحی پارک اشاره می‌کند و می‌افزاید: «میزهای پینگ‌پنگ و شطرنج فرسوده شده است و تنها مسجدی که این پارک دارد بسیار کوچک است.» مدیر سرای محله جمالزاده اظهار می‌کند: «کاش در پارکی به این وسعت قسمتی به بانوان اختصاص داده بشود تا به‌راحتی بتوانیم از امکانات تفریحی و فضای سبز استفاده کنیم. نمونه چنین مکانی بوستان مادران و همین‌طور مجموعه فراغتی و فرهنگی شهردخت است که فقط برای بانوان ساخته شده است. بانوان احتیاج دارند با لباس آزاد ورزش کنند.»
پارک لاله که قدمت آن به دوران پهلوی می‌رسد نه تنها برای ساکنان منطقه ۶ و مناطق پیرامون، بلکه برای ساکنان شرق تهران با وجود دسترسی مناسبی که دارد ظرفیت مطلوبی محسوب می‌شود. ولی با توجه به صحبت‌های شهروندان و مسئولان محله، اگر از این ظرفیت‌ها در مسیر رشد فضای تفریحی و فرهنگی استفاده شود، مسلماً محیط مناسب‌تری برای خانواده‌ها مهیا خواهد شد.
نظر شما