قله‌ای که همیشه نماد سرفرازی و استقامت ایرانیان بوده است. قله‌ای یگانه و تنها، در ارتفاعی بسیار بالاتر از همة همتایانش در البرز شگفت‌انگیز. قله‌ای که اگر این ازدحام دود و آلودگی‌های شهر بگذارد از دشت‌های ورامین و اطراف قم هم می‌توانی آن را ببینی.
راستی چند نفر از ما جز نام و ارتفاع این قله که در کتاب‌های درسی‌مان آمده است، از این افتخار ملی سرزمین اسلامی مان چیزی می‌دانیم؟ برای عاشق این سرزمین بودن باید آن را شناخت و دماوندِ شکوهمند با همه اسطوره ها و داستان‌ها و ماجرا‌های شگرفی که در سینه دارد، پیری است سپید‌موی لبریز از گذشتة این خاک و در سینه‌اش آتشفشانی خفته.
عکس از محمد توکلی
در هفتاد کیلومتری شمال شرق تهران، آتشفشان دماوند خفته است. قله‌ای با ارتفاع بیش از 5600 متر که یادگار دوران چهارم زمین‌شناسی است.
بلندترین قلة ایران و خاور‌میانه، قلة مخروطی و تنهای دماوند که با کلاهی همیشگی از برف، سر بر آسمان می‌ساید. برادران همانند او در سطح جهان قلة «فوجی‌یاما» در ژاپن و قلة «کلیمانجارو» در آفریقا هستند. به همت نوجوانان این سرزمین، روزی این کوه هم با حفظ تمام اصول زیست‌محیطی یکی از قله‌های پر‌بازدید‌کنندة جهان خواهد شد. دماوند از قله‌های مخروطی است و بهترین زمان برای صعود به آن حدود مرداد ماه است. کوهنوردان معمولاَ برای صعود به قله یکی از این چهار مسیر را انتخاب می‌کنند: مسیر شمالی، که مسیر دشواری است و صعود از میان دو یخچال انجام می‌شود. مسیر جنوبی که از« پلور» و «رینه» و « گوسفند‌سرا» و «بارگاه سوم» می‌گذرد و مسیر آسان‌تری است. مسیر شمال شرقی که پناهگاه «تخت‌فریدون» در آن قرار دارد. مسیر جنوب غربی که پناهگاه «سیمرغ» در آن قرار دارد.
دامنه‌های دماوند همیشه در طول بهار پر از گل‌های رنگارنگ و زیبا می‌شود . یکی از زیباترین گل‌هایی که در دشت‌های دماوند دیده می‌شود، شقایق‌های درشتی است که در دامنه‌های اطراف دماوند و دشت لار می‌روید و هر کدام به قدر کف دستی است.
افسانه‌های بسیاری دربارة این قله وجود دارد. نام این قله با داستان به بند کشیده شدن ضحاک در شاهنامه همراه است ؛ آرش پهلوان اساطیری ایران، از فراز این کوه تیری از دل‌و‌جان خود افکند تا مرز ایران و توران را تعیین کند. می‌گویند این تیر از بامداد تا نیمروز می‌رفت و در کنارة جیحون فرود آمد و آنجا را مرز ایران و توران قرار دادند.
جمعی از کوهنوردانی که دلشان برای محیط‌زیست و طبیعت ایران می‌تپد، روز 13 تیر‌ماه را به عنوان«روز ملی دماوند» اعلام کرده‌اند و چند سالی است که مراسمی در این روز یا در نزدیک‌ترین جمعه به این روز در منطقه برگزار می‌کنند و تلاش می‌کنند تا با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی به پاکیزگی این منطقة زیبا کمک کنند.
دماوند قله‌ای است که نماد سرزمین ماست و از طرف سازمان محیط‌زیست به عنوان اثر طبیعی‌ملی شناخته شده است و امیدواریم به زودی در فهرست یونسکو هم به ثبت جهانی برسد.
بیایید با هم تصمیم بگیریم که وقتی به این قلة عظیم و منطقه های زیبای اطراف آن می‌رویم، هیچ پسماند و زباله‌ای بر جای نگذاریم.
------------
* تیتر مطلب مصرعی از شعر محمد تقی بهار است
