وی متولد 1334 است و از 18 سالگی برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و لیسانس و فوق لیسانس مدیریت بازرگانی را از آن دیار اخذ کرد و همزمان با پیروزی انقلاب اسلامیبه ایران بازگشت و یک سال بعد بنای انتشارات سخن را گذاشت.
برگزیده شدن بهعنوان ناشر سال، انتخاب 9 عنوان از کتابهای این ناشر بهعنوان کتابهای سال و تولید بیش از 500 عنوان کتاب در زمینههای گوناگون فرهنگ و ادبیات و هنر و روانشناسی و... نمونهای از توفیقات این بنگاه انتشاراتی است. توفیق اصلی اصغر علمیو انتشارات سخن را باید در فراهم ساختن زیست بومیفرهنگی از آثار و نویسندگانی به شمار آورد که داشتن هر کدام ازآنها موجب اعتبار هر ناشری است؛ نویسندگانی چون مرحوم دکتر زرین کوب، مرحوم غلامحسین یوسفی، مرحوم جمالزاده و محمد رضا شفیعی کدکنی. به بهانه انتشار مجموعه آثار عطار نیشابوری به تصحیح و مقدمه دکتر شفیعی کدکنی به سراغ این ناشر رفتیم.
اصغر علمی میگوید: «انتشارات سخن از ابتدا با برنامهریزی و پشتکار و چیدن افقهای کاری خاص برای کار نشر وارد این حوزه شد. برای نمونه ما برای انتشار مجموعه آثار دکتر زرین کوب ارتباطی 20 ساله با ایشان و همسر محترمشان، خانم دکتر قمر آریان، داشتیم و مدام از راهنماییهای ایشان در زمینه انتشار سایر کتب، علاوه بر کتابهای خودشان بهره میبردیم. ضمنا ما برخی کاستیها را در عرصه نشر حس کرده بودیم.
برای نمونه میدانستیم که بعد از فرهنگ دهخدا و بعد از فرهنگ معین دیگر هیچ فرهنگ فارسی به فارسی روز آمد نشد. لذا در این فکر بودیم که فرهنگی بزرگ و قابل اعتنا را روز آمد کنیم و برای این کار هم از دکتر حسن انوری و بیش از صد نفر دیگر از ادب پژوهان مدد گرفتیم که اینها از اوایل دهه 70 کارشان را آغاز کردند. نتیجه این همه کار کارشناسی علاوه بر انتشار فرهنگ فارسی سخن در 8 جلد، انتشار بیش از 9 فرهنگ دیگر در کنار این فرهنگ بزرگ بوده است که برخی از این فرهنگها همانند فرهنگ کودکان و نوجوانان سخن، خود در ساختاری جدا از فرهنگ سخن طراحی و منتشر شد.»
فرهنگ سخن در اواخر سال 80 در نخستین نشست سخن در تالار هتل لاله با حضور بزرگان ادب و فرهنگ رونمایی شد و ازآن بهعنوان یکی از مهمترین رخدادهای عرصه نشر و ادبیات در بعد از انقلاب یاد شد. اکنون این فرهنگ تا حدود زیادی جا افتاده است و عرضه چاپ پنجم آن، آن هم در 8 جلد، نشان از اقبالی دارد که علاقهمندان به ادبیات فارسی به این کتاب دارند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نشر، کاری که انتشارت سخن در زمینه این فرهنگ و فرهنگهای اقماری دیگر انجام داد، نمونهای از ظرفیتهای بخش خصوصی نشر ایران بود که بدون هیچ کمک و پشتوانه دولتی بیش از 15 سال تمامیامکانات و تمهیدات کار، از ساختمان و دستمزد عوامل تهیه این اثر گرفته تا فراهمآوری کتابخانهای تخصصی در این زمینه و در نهایت چاپ و انتشار آن را بر عهده گرفت و نتیجه آن اثری شد با فرزندانی برومند(فرهنگ کنایات، فرهنگ امثال، فرهنگ دوجلدی، فرهنگ دانش آموز و... ) که خود زیست بومیفرهنگی را در عرصه فرهنگ نویسی سامان داده و اسباب و الگویی شده است برای اینگونه گام زدنها برای ناشران دیگر.
وی درباره نحوه پذیرش کتاب از بیرون میگوید:«90 درصد کتابهایی که ما منتشر میکنیم، محصول سفارش ما به مولفان و مترجمان است و یا تولیدات آن در مجموعهای از کارهای نویسندگانی قرار میگیرد که ما به نوعی ناشر اختصاصی آثارشان هستیم. برای نمونه دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی که در 3 سال اخیر بیش از 10 عنوان از تازهترین کتابهای ایشان را ما انتشار دادیم. شما میدانید که این کتابها حاصل بیش از 3 دهه تلاش و تحقیق دکتر شفیعی است و بخصوص تلاششان روی تصحیح و تعلیقه نویسی بر مجموعه آثار عطار به اعتقاد اکثر کارشناسان به قدری اهمیت دارد که بیشک باید آن را از اتفاقات مهم عرصه نشر و ادب فارسی در دو، سه دهه اخیر نام نهاد.»
سال مولانا و انتشار آثار
از دیگر برنامههای انتشارات سخن توجه به سال مولانا بود. به گفته علمی:« ما از مدتها قبل روی مجموعه آثاری که به بزرگان ادب و فرهنگ بپردازند، کار کرده بودیم. برای نمونه کتاب دکتر محمد استعلامیدر 7 جلد در شرح مثنوی را عرضه کرده بودیم که کتاب سال هم شده بود، یا کتابی که دکتر پورنامداریان درباره مولوی انتشار داده بود، اما وقتی دریافتیم که سال 86 بهعنوان سال مولانا نامگذاری شده است، به اهل قلمیکه با نشر ما همکاری مستمری داشتند توصیه کردیم در این زمینه کارهای خودشان را عرضه کنند واز سوی دیگر برخی از کارهایی که از بزرگانی چون استاد الهی قمشهای را در نوبت انتشار داشتیم، با سرعت و پیگیریهای افزونتری به سمت تولید و انتشار بردیم.»
نتیجه این فعالیتها انتشار نزدیک به 9 عنوان کتاب قابل اعتنا در زمینه مولوی و مولوی پژوهی بود. کتابهایی چون «رساله سپهسالار»که قدیمیترین زندگی نامه مولوی است، «میراث مولوی»ترجمه خانم دکتر مشرف، تجدید چاپ متن و شرح مثنوی دکتر استعلامی، در سایه آفتاب دکتر پورنامداریان، نردبان شکسته دکتر زرین کوب و نیز کتابی از دکتر قمشهای درباره مولانا که دومین جلد از مجموعه 365 روز با بزرگان است که منتشر شد.
مجموعهسازی
اصغر علمی درباره مجموعههای تازهای که در یک سال اخیر مورد توجه و اعتنای انتشارات سخن بوده است، میگوید:«پس از انتشار مجموعههایی چون فرهنگها که خوشبختانه با چاپ فرهنگ سخن متوقف نماند و نیز کتاب 2 جلدی فرهنگ ازبکی فارسی که به بازار کتاب عرضه و اخیرا بهعنوان کتاب فصل انتخاب شد، اینک مجموعه در ترازوی نقد( نقد و تحلیل شعر معاصر ایران) و ترجمه مجموعه آثار جبران خلیل جبران و مجموعه آموزش و درمانهای روانشناختی را در دستور کار خود قرار دادهایم که برخی از این کارها منتشر شدهاند و برخی دیگر هم در دست انتشار هستند.
همچنین ترجمه انگلیسی اشعار شعرای نامیایران همانند سهراب سپهری، شفیعی کدکنی و دیگران از جمله مجموعههایی است که تا کنون منتشرشده و بقیه آنها هم مراحل مختلف نشر را میگذرانند.»
خاطرهای از نویسنده
ناشران این بختیاری را دارند که خاطراتی ناب و اثرگذار از برخی از چهرههای نامیعرصه فرهنگ و فکر در ذهن و ضمیرشان دارند که میتواند به درک ما از رخدادهای پیرامونی نشر مدد برساند.
اصغر علمی هم از انبان خاطرههای خود خاطرهای از زنده یاد دکتر عبدالحسین زرین کوب نقل میکند: مرحوم زرین کوب از استاد مطهری نقل کردهاند که کتابی به نام 23 سال چاپ شده بود که اثری سراسر توهین آمیز درباره اسلام و پیامبر اکرم (ص) بود.
روزی آقای مطهری به آقای زرین کوب گفتند:«این کتاب نکات بسیار نکوهیدهای درباره پیامبر و اسلام و قرآن مطرح کرده است که پاسخ دادن به آن امری مهم و واجب است، من پیشنهاد میکنم که این کار را شما بهعهده بگیرید. چون اگر شما این کتاب را نقد کنید، تاثیر آن بسیار بیشتر از آن است که من روحانی آن را مورد نقد وارزیابی قرار دهم.»دکتر زرین کوب پاسخ میدهند:«کتابی درباره حضرت علی (ع) در دست نگارش دارم که بخش عمده آن را هم نوشته ام. در این کتاب با اسناد و مدارک متقن به تمامی شائبههایی که در کتاب 23 سال آمده پاسخ داده ام.»
علمیمیگوید:«زمانی که سخنان استاد به اینجا رسید با آهی تلخ گفت: حیف که درروزهای اول انقلاب این کتاب از دفتر ایشان در دانشگاه تهران مفقود شد.»
افقهای روشن
در سال 87 هم همانند سالهای قبل، انتشارات سخن کارهای ارزندهای را سامان خواهد داد. به گفته علمی «انتشار کتابهای دکتر شفیعی کدکنی در زمینههای گوناگون که تحقیق درباره آنها را از چند دهه پیش آغاز کردهاند و امسال بسیاری از این آثار آماده میشوند، از جمله الهی نامه، ادامه خواهد یافت. همچنین امسال 3 فرهنگ تازه از مجموعه فرهنگهای سخن)، به نامهای فرهنگ اعلام سخن (مکمل فرهنگ بزرگ سخن، فرهنگ نویسندگان و شاعران معاصر سخن، تالیف دکتر صبور و فرهنگ نوجوان سخن، تالیف خانم منیژه گازرانی، که هر سه آنها مصورند، زیر نظر دکتر انوری منتشر میشوند.»
کارهای جدیدی از دکتر مجتبایی، دکتر ژاله آموزگار، دکتر سلیم نیساری، دکتر فتوحی، علیرضا ذکاوتی قراگوزلو و... از دیگر آثاری است که انتشارات سخن انتشار آنها را دربرنامه سال 87 خود دارد.