این پدیده که در فصل بهار زیاد دیده می شود، یک پدیده فیزیکی است و برای درک کامل چگونگی به وجود آمدن آن باید درباره نور و شکست آن اطلاعات کافی داشته باشیم.
رنگین کمان زمانی شکل میگیرد که هم باران میبارد و هم خورشید میتابد و ما زمانی که بین این دو و در یک امتداد قرار بگیریم؛ یعنی خورشید پشت سر ما و باران هم در مقابل ما باشد؛ این پدیده زیبا را میبینیم. در این وضعیت که اکثراَ صبح زود و یا عصر اتفاق میافتد، نور خورشید به قطره های باران میتابد و آنها را تجزیه میکند و به شکل نوارهای رنگین در میآورد. در واقع هزاران قطره باران مثل یک منشور عمل میکنند که نور خورشید را تجزیه و بازتاب میکنند. همانطور که میدانید نور سفید ترکیبی از هفت رنگ است که پس از تجزیه نوری که کمترین طول موج را دارد، یعنی بنفش، بیشتر منحرف میشود و در پایین طیف قرار میگیرد. به همین ترتیب رنگ قرمز، که بیشترین طول موج را دارد، در بالای کمان دیده میشود.
موضوع جالبی که درباره رنگین کمان وجود دارد این است که شما هرگز نمیتوانید از افق خارج شوید و پایان رنگین کمان را ببینید. و دیگر این که دو نفر که کنار هم ایستادهاند رنگین کمان واحدی را نمیبینند. به عبارت دیگر با توجه به مکان و موقعیت و فاصله هر شخص تا قطرههای باران، کمانهای متفاوتی دیده میشود.
گفته میشود که اولین کسی که این پدیده را بهطور دقیق مورد توجه قرار داد، دانشمند معروفی به نام «رنه دکارت» بود. او نتیجه مشاهدههای خود را سال ١٦٣٧ میلادی منتشر کرد و به خیلی از خرافههاو باورهای غلطی که تا آن زمان درباره این پدیده وجود داشت، پایان داد.