محمدحسن خطیبی بایگی: جدیدترین گزارش سالانه «انجمن جهانی روزنامه‌ها»(1) حاکی از این است که تیراژ روزنامه‌ها در سراسر جهان در سال 2007 به نسبت یک سال قبل رشدی 57/2 درصدی و در مقایسه با 5 سال گذشته (سال 2003 ) رشدی 39/9 درصدی داشته است.

بنابر این گزارش، اگر شمارگان روزنامه‌های رایگان را بر شمارگان روزنامه‌های پولی بیفزاییم، نتیجه این می‌شود که شمارگان روزنامه‌ها در سال 2007 حدود 65/3 درصد و به نسبت 5 سال گذشته 3/14 درصد رشد داشته است.

 روزنامه‌های رایگان در سراسر جهان حدود 7 درصد از کل شمارگان روزنامه‌ها را شامل می‌شوند، تنها در اروپا روزنامه‌های رایگان 23‌درصد از کل شمارگان روزنامه‌ها را به‌خود اختصاص می‏دهند. با احتساب رشد 65/3 درصدی شمارگان روزنامه‌ها (اعم از پولی و رایگان) می‏توان گفت در سال 2007 شمارگان روزنامه‌ها در سراسر جهان در مجموع به بیش از 573 میلیون نسخه در روز رسیده است.

* آمار و ارقام ارائه شده از سوی انجمن جهانی روزنامه‌ها همچنین حکایت از آن دارد که
در اروپا شمارگان روزنامه‌های پولی در سال 2007 با افت 37/2 درصدی مواجه بوده است، بدین ترتیب روزنامه‌های پولی در اروپا در سال 2007 به نسبت 5 سال قبل (2003) 91/5 درصد کاهش یافته است. اما اگر شمارگان کل روزنامه‌های رایگان اروپا را هم بر آن بیفزاییم نتیجه این می‌شود که شمارگان کل روزنامه‌ها در اروپا در سال 2007 دو درصد و به نسبت 5 سال قبل 61/9 درصد رشد داشته است.

* در سال 2007 شمارگان روزنامه‌های پولی در برخی از مهم‌ترین کشورهای اروپایی نسبت به سال قبل از آن کاهشی چشمگیر داشته است. در این زمینه بلژیک 49/0 درصد، فنلاند 99/0 درصد، فرانسه 48/0 درصد، آلمان 48/0 درصد، مجارستان 27/8 درصد، ایرلند 38/0 درصد، ایتالیا 2/0 درصد، هلند 92/2 درصد، لهستان 57/11 درصد، اسلواکی 25/5 درصد، سوئد 49/3 درصد و بریتانیا 46/3 درصد کاهش تیراژ داشته‏اند. همین کشورها در مقایسه با 5 سال گذشته نیز با کاهش شدید شمارگان روزنامه‌ها مواجه بوده‏اند: به نسبت 5 سال گذشته روزنامه‌های پولی در بلژیک 13/4 درصد، فنلاند 83/1 درصد، فرانسه 83/4 درصد، آلمان 78/8، مجارستان 57/13 درصد، هلند 54/11 درصد، لهستان 88/3 درصد، سوئد 49/6 درصد و بریتانیا 14/10 درصد کاهش شمارگان داشته‏اند.

* شمارگان روزنامه‌های آمریکا در سال 2007 کاهشی 03/3 درصدی را به نسبت یک سال قبل و 05/8 درصدی را به نسبت 5 سال گذشته تجربه کرده است. قسمت اعظم افت شمارگان‌ها در این کشور به روزنامه‌های عصرگاهی مربوط می‌شود که در سال 2007 به نسبت یک سال قبل 06/10 درصد کاهش شمارگان داشته‏اند، اما روزنامه‌های صبحگاهی آمریکا فقط 97/1 درصد کاهش تیراژ داشته‏اند. به نسبت 5 سال گذشته شمارگان روزنامه‌های عصرگاهی آمریکا 25 درصد و شمارگان روزنامه‌های صبحگاهی این کشور 08/5 درصد رشد منفی داشته‏اند.

* در سال 2007 به‌طور متوسط روزانه بیش از 532 میلیون نفر در سراسر جهان روزنامه خریده‏اند. این رقم در سال 2003 به 486 میلیون نفر در روز رسیده بود. بنابر تخمین‏ها در سال 2007 به‌طور متوسط هر روز یک میلیارد و 700 میلیون نفر در سراسر جهان روزنامه خوانده‏اند.

* 74 روزنامه از 100 روزنامه پرفروش دنیا در قاره آسیا منتشر می‏شوند. چین، ژاپن و هند به تنهایی 62 مورد آنها را به‌خود اختصاص داده‏اند.

* 5 بازار بزرگ روزنامه در جهان از این قرارند: چین با فروش روزانه 107 میلیون نسخه مقام اول را داراست. هند با فروش روزانه 99 میلیون نسخه در مقام دوم قرار دارد و ژاپن با فروش روزانه 68 میلیون نسخه مقام سوم را به‌خود اختصاص داده است. ایالات متحده آمریکا با فروش روزانه 51 میلیون نسخه و آلمان با فروش روزانه 6/20 میلیون نسخه در روز به‌ترتیب در مقام‏های چهارم و پنجم قرار دارند.

* در سال 2007 میزان فروش روزنامه‌ها در آمریکای جنوبی 72/6 درصد و آسیا 7/4 درصد رشد داشته است. این در حالی است که میزان فروش روزنامه‌ها در همین سال در آفریقا، اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا به‌ترتیب 49/0، 87/1، 14/2، 28/4 درصد کاهش یافته است.

* در سال 2007 میزان فروش روزنامه‌های ژاپنی به نسبت سال 2006 با کاهشی 96/0 درصدی و به نسبت سال 2003 با کاهشی 70/2 درصدی مواجه بوده است. اما در چین وضع به گونه دیگری است. میزان فروش روزنامه‌های چینی در این سال در مقایسه با یک سال قبل 84/3 درصد و در مقایسه با 5 سال قبل 96/20 درصد رشد داشته است.

* میزان فروش روزنامه‌ها در هند هم رشدی افزایشی داشته است. میزان فروش روزنامه‌های هندی در سال 2007 به نسبت یک سال قبل از آن 22/11 درصد و به نسبت 5 سال قبل بیش از 51/35 درصد رشد داشته است.

* اما در خاورمیانه، جایی که به دست آوردن داده‌های موثق و قابل اتکا بسیار مشکل است، شمارگان روزنامه‌ها در بحرین 33/3 درصد، ایران 61/3 درصد، اردن 5/12 درصد، کویت 91/27 درصد، عمان 17 درصد، دولت خودگردان فلسطین 5/12 درصد و عربستان سعودی 20/0 درصد رشد داشته است. تیراژ روزنامه‌ها در فلسطین اشغالی، لبنان و سوریه ثابت و بی‏تغییر مانده است.

* ژاپنی‏ها در سال 2007 بیشترین روزنامه را خریده‏اند. در این کشور به ازای هر هزار نفر 624 نسخه روزنامه فروخته شده است. نروژ در این زمینه با فروش 580 نسخه روزنامه به ازای هر هزار نفر دارای مقام دوم است. فنلاند هم با فروش 503 نسخه روزنامه به ازای هر هزار نفر مقام سوم را به‌خود اختصاص داده است. سوئد و سنگاپور هم با فروش 449 نسخه روزنامه به ازای هر هزار نفر در رده چهارم قرار دارند.

* شهروندان ترکیه در سال 2007 بیشترین زمان را به مطالعه روزنامه اختصاص داده‏اند. آنها به‌طور متوسط در هر روز 74 دقیقه روزنامه خوانده‏اند. بلژیکی‏ها با روزانه 54 دقیقه و فنلاندی‏ها و چینی‏ها با روزانه 48 دقیقه مطالعه روزنامه در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

روزنامه‌های آنلاین

* در سال 2007 شمار سایت‏های روزنامه‌های آنلاین به نسبت یک سال قبل 77/13 درصد و به نسبت 5 سال قبل 77/50 درصد رشد داشته است.

* مطالعه‌ای در آمریکا نشان می‏دهد که کاربران روزنامه‌های آنلاین نسخه‌های چاپی روزنامه‌ها را نیز می‏خوانند. بنا بر این مطالعه که توسط مؤسسه هالف صورت گرفته است 81 درصد خواننده‌های روزنامه‌های آن‌لاین حداقل یک روزنامه چاپی را در هفته خوانده‏اند.

* اگر در ایالات متحده مخاطبان روزنامه‌های چاپی و آنلاین را با هم در نظر بگیریم، شاهد رشد 7 درصدی تعداد مخاطبان روزنامه‌ها در سال 2007 هستیم.

تبلیغات

* در سال 2007 درآمد روزنامه‌ها از تبلیغات در سراسر جهان به نسبت یک سال قبل 86/0 درصد و به نسبت 5 سال قبل 84/12 درصد رشد داشته است.

* سهم روزنامه‌ها از بازار تبلیغات از 7/28 درصد در سال 2006 به 5/27 درصد در سال 2007 کاهش یافته است، اما روزنامه بعد از تلویزیون همچنان به‌عنوان دومین رسانه تبلیغات شناخته می‌شود. اما اگر روزنامه‌ها و مجلات را با هم در نظر بگیریم نتیجه این می‌شود که نشریات چاپی (اعم از روزنامه و مجله) بیشترین سهم از بازار تبلیغات (یعنی 40 درصد) را از آن خود کرده‏اند. سهم رسانه تلویزیون از بازار تبلیغات 38 درصد است.

* درآمد روزنامه‌ها از تبلیغات در سال 2007 به نسبت سال قبل از آن در سراسر جهان به‌جز آمریکای شمالی افزایش یافته است. در این سال درآمد روزنامه‌های پولی از تبلیغات در آمریکای شمالی 77/2 درصد کاهش یافته است. اما این درآمد در اروپا 2 درصد، در آسیا و اقیانوسیه 31/3 درصد، در خاورمیانه و آفریقا 17/13 درصد، در آمریکای لاتین 77/10 درصد و در اروپای مرکزی و شرقی 39/5 درصد رشد داشته است.

* بین سال‌های 2003 تا  2007 درآمد روزنامه‌ها از تبلیغات در همه مناطق جهان افزایش یافته است. آمریکای شمالی 1/8 درصد، اروپای غربی 15/10 درصد، آسیا و اقیانوسیه 88/13 درصد، خاورمیانه و آفریقا 3/99 درصد، آمریکای لاتین 38/55 درصد و اروپای شرقی و مرکزی 47/8 درصد رشد داشته‏اند.

* درآمد ناشی از تبلیغات در محیط اینترنت به نسبت سال 2006 رشدی 45/32 درصدی و به نسبت 5 سال قبل رشدی 200 درصدی داشته است.

* در سال 2007 بیشترین درآمد ناشی از تبلیغات اینترنتی به‌ترتیب متعلق به ایالات متحده، اروپا و آسیا و اقیانوسیه بوده است. درآمد ناشی از تبلیغات اینترنتی در ایالات متحده آمریکا تقریباً 20 برابر مجموع اینگونه درآمدها در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی، آمریکای لاتین، خاورمیانه و آفریقا بوده است.

منبع:
World Association of Newspapers' Annual Survey, 2 June 2008
1 - انجمن جهانی روزنامه‌ها (WAN) در 1948 در فرانسه تاسیس شد. حمایت از آزادی مطبوعات و استقلال اقتصادی روزنامه‌ها، تلاش برای توسعه مطبوعات از طریق تعامل بین مدیران روزنامه‌ها در فرهنگ‌ها و مناطق مختلف از جمله اهداف این انجمن است.
هم اکنون 77 انجمن مطبوعاتی ملی، مدیران و سردبیران روزنامه‌ها در 102 کشور مختلف، 12 خبرگزاری بزرگ جهان و 11 سازمان مطبوعاتی منطقه‌ای عضو این انجمن هستند. این انجمن هر ساله گزارشی را درباره وضعیت روزنامه‌ها در سراسر جهان منتشر می‌کند.

کد خبر 58099

پر بیننده‌ترین اخبار رسانه و روزنامه‌نگاری

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز