حدود 2 سال پیش تصمیم مجلس بر آن شد که نظارت بر تولید پوشاک جدی گرفته شود و فروشندهها لباسهایی را عرضه کنند که با اصول اسلامی و اخلاق اجتماعی منافاتی نداشته باشد.
از همان ابتدا بنده و برخی دیگر معتقد بودیم که بحث نظارت بر عملکرد تولیدیها و فروشندگان، قانون دارد، اما قانونهای موجود به درستی اجرا نمیشود. در همان زمان نیز اگر در واحدهای تولیدی و صنفی، قانونهای موجود رعایت میشد، عرضه لباس به نحو مناسبتری انجام میگرفت.
همان زمان تصمیم گرفته شد که این نظارتها اعمال شود و تا چند ماه اول این اصول به خوبی اجرا میشد. تولید پوشاک شکلی مناسبتر و نظاممندتر بهخود گرفته بود و محسنات بالایی داشت، اما کمی بعد، نظارت ضعیف شد و بازار به وضعیت قبل بازگشت.
در این میان باید گفت که اعمال شیوه مناسب پوشش بر اجتماع، نظارت تنها یک بخش است و ترویج شیوههای مورد نظر هم از اصول بسیار قدرتمند در ساماندهی وضعیت پوشش اجتماع به شمار میرود. بیتردید اگر ما مدتی بر ایجاد و توسعه فرهنگی مناسب در این خصوص فعالیت کنیم، میتوانیم مطمئن باشیم که مردم براساس شأن خود و به دور از آنکه بخواهند آسیبی به جامعه وارد کنند، براساس آن اصول پیش خواهند رفت و تنها در این صورت است که نیاز به نظارت حقوقی و قانونی بر این مسئله کمرنگتر میشود.
ولی پرسش اصلی اینجاست که در سالهای اخیر برای ترویج الگوهای فرهنگی تا چه حد تلاش کردهایم؟
البته نمایشگاههای داخلی و شوهای لباسی با پوشش اسلامی که در رنگهای بسیار زیبا و متنوعی برگزار میشوند، میتوانند کمک مؤثری در این زمینه باشند، اما در شرایط فعلی، اینگونه فعالیتها هم به شکل جدی پیگیری نمیشود و گاهی اوقات تنها به روز زن و یا مناسبتهای دیگر محدود و متمرکز میشوند. برگزاری گاهبهگاه این نمایشگاهها، این امکان را برای زن ایرانی فراهم نمیآورد که همیشه با طرحهای ارائه شده روبهرو باشد و به آنها دسترسی داشته باشد و به همین دلیل است که نمایشگاههای برگزار شده نتوانسته تاثیر عمیقی بر وضعیت پوشش زنان ما بگذارد.
یکی از مباحثی که این روزها درخصوص پدیده مُد در جامعه مطرح میشود، بحث سودمندی و یا عدمسودمندی این پدیده برای اجتماع است. از نظر من آثاری که این پدیده بر اجتماع میگذارد، بستگی به تعریفی دارد که از آن ارائه میکنیم.
به عقیده من، اگر مُد را استفاده از رنگهای جالب و یا طرحهایی بدانیم که در عین حفظِ شأن و وقار یک زن مسلمان این امکان را برای او فراهم میآورد که بسیار زیباتر و برازندهتر در جامعه حاضر شوند، پایبندی به مد و رشد آن برای جامعه آفتی در پی نخواهد داشت.
اما اگر تعریف ما از مد، ترویج فرهنگ وارداتی و استفاده از تمامی الگوهای غربی پوشش باشد و شأن و عفاف زن مسلمان در آن رعایت نشود، بهطور قطع آسیبهای بسیاری را به اجتماع وارد میکند.
با توجه به قدرتی که امروزه رسانهها پیدا کردهاند و امکان ارتباط اهالی یک اجتماع را با ساکنان سایر کشورها فراهم آوردهاند، صرف ارائه یک الگوی پوششی نمیتواند به معنای پذیرش آن باشد. برای ترویج یک الگوی مناسب در جامعه نیاز به فرهنگسازی است.
باید تبیین و مشخص کنیم که آن چیزی که زیباست، نباید با اصول اخلاق اجتماعی در تعارض باشد. درصورتی که مردم ما بهصورت فرهنگی به ترویج آن شیوه و استفاده از پوششهای اسلامی رو بیاورند، الگوهای وارداتی هیچ تاثیری بر آنها نخواهند گذاشت و تنها در آن صورت است که آنها به شیوهای آگاهانه، متفکرانه و با دیدی عالمانه همچنان سراغ مدهای ملی خواهند رفت.
یکی دیگر از مشکلات جامعه ما در ترویج فرهنگ پوشش ملی این است که طراحها و تولیدیهای ما از سوی هیچ ارگانی حمایت نمیشوند. ما طراحان بسیار ورزیدهای داریم که متفکرند و در رابطه با شغلهای مختلف طرحهای بسیار قابل توجهی ارائه میکنند.
طرحهایی که در عین راحتی و زیبایی برای یک زن مسلمان پوششی مناسب به شمار میآیند. هر انسانی طالب جمال و زیبایی است و ما نمیتوانیم این اصل را انکار کنیم. اما با وجود حضور این طراحان توانا، چند تولیدی سراغی از آنها میگیرند؟ حتی تولیدیهایی که انواع روسری، لباسهای پوشیده و حتی لباس عروسهای مختلف ارائه میدهند، چقدر مورد حمایت قرار میگیرند؟
بدون شک در چنین وضعیتی، اگر این تولیدیها با بودجه شخصی در این عرصه فعالیت کنند، نخواهند توانست در رقابت با تولیدیهای بزرگ موفق شوند. در نتیجه ارائه این مدلهای زیبا و متنوع و پوششهای اسلامی را تنها در نمایشگاهها میبینیم و در بقیه موارد دسترسی به یک لباس اسلامی زیبا برای زنان ما واقعا سخت است.
درخصوص ترویج مدهای داخلی، مجلس گامهایی در جهت وضع قوانین لازم برداشته است و حالا برای اجرای قوانین، وزارت بازرگانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور، استانداریها و سایر نهادهای ذیربط باید دستبهدست هم دهند تا بتوانیم در عرصه بینالمللی نیز در میان کشورهای اسلامی حرفی برای گفتن داشته باشیم. درصورت حمایت از این نهادهاست که ما میتوانیم طرحهایمان را نه تنها در داخل ترویج کنیم که میتوانیم امکان رقابت در جشنوارهها و نمایشگاههای بینالمللی را نیز به دست بیاوریم.
بیشک طراحان ما برای ورود به عرصههای بینالمللی و پیروزی در آنها، نیاز به حمایت جدی وزارت بازرگانی و سایر نهادها دارند. من امیدوارم نهادهای مختلف دستبهدست هم دهند و برای ترویج فرهنگ ملی و اسلامی مد و لباس، در درجه اول فرهنگسازی، در درجه دوم حمایت از تولیدیها و طراحها و در درجه سوم نظارت بر این مسئله را به بهترین نحو انجام دهند.
* نماینده مجلس شورای اسلامی