مصوبهای که بهدنبال آن، قانونی مبنی بر ممنوعیت مصرف نوشابه در ادارات دولتی به اجرا در آمد. اکنون بیش از 2 سال از ابلاغ این قانون میگذرد و آنچه مسلم است این است که تقریبا در هیچ اداره دولتی، همراه غذا به کارمندان نوشابه ارائه نمیشود.
با این حال، سؤال این است که این اقدام، حقیقتا چه تاثیری در سرانه مصرف نوشابه در کشور داشته است.
چندی پیش، دکتر دیناروند، معاون غذا و داروی وزیر بهداشت، اعلام کرد: کاهش مصرف نوشابههای گازدار در حدود 30 درصد و جایگزینی نوشابههای طبیعی اتفاقی است که در پی اجرای قانون ممنوعیت استفاده از نوشابههای گازدار در ادارات دولتی افتاده است.
با این حال، گذشته از اینکه مستندات مطالعهای که چنین کاهشی را نشان دهد ارائه نشد. کارشناسان معتقدند برای تغییر عادات غذایی مردم، تنها دستورالعملهای قانونی کافی نیست و تنها با اقدامات فرهنگی است که میتوان انتظار تغییرات پایدار در رفتارهای عمومی داشت.
به همین دلیل هم بهنظر میرسد با وجود تبلیغات نه چندان زیادی که در مورد مضرات مصرف نوشابههای گازدار در کشور صورت گرفته، مصرف این نوع محصولات در سالهای اخیر 15 درصد افزایش یافته است.
سیمین وثوق، کارشناس ارشد تغذیه، در این زمینه میگوید: سرانه مصرف نوشابههای گازدار در ایران 42 لیتر است و در مقایسه این آمار با آمار دیگر کشورها به این نتیجه میرسیم که ایران در مصرف نوشابههای گاز دار مقام اول جهان را دارد.
به گفته وی، طبق آخرین تحقیقات انجام گرفته، میانگین مصرف نوشابههای گازدار در دنیا برای هر فرد 10 لیتر است.
وی میافزاید: در 20 سال اخیر، مصرف نوشابههای گازدار در کشور نزدیک به 15 درصد افزایش یافته است ولی مصرف شیر و لبنیات تنها حدود یک دهم رشد کرده و سرانه مصرف لبنیات در ایران کمتر از یک سوم استاندارد جهانی است.
وثوق با اشاره به اینکه 90 درصد کودکان 24 ماهه تا 12 ساله کشور روزانه حداقل یک بار پفک و نوشابه مصرف میکنند خاطرنشان میکند: 25 درصد از کودکان ایرانی به
سوء تغذیه مبتلا هستند و یک سوم از مرگ و میر کشور بهعلت بیماریهای قلبی و عروقی است که یکی از عوامل اصلی آن تغذیه است.
در همین حال، عزتالله مرادآبادی، مدیرعامل کارخانه نوشابهسازی ساسان که پیش از این، بخش عمدهای از نیاز ادارات دولتی به نوشابه را تامین میکرده است، ضمن تایید آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، به همشهری میگوید: آمارهای وزارت بهداشت بهنظر درست میرسد چرا که تولید نوشابه شیشهای برای ادارات دولتی که سابقا 25 هزار جعبه در روز بود هم اکنون به صفر رسیده است.
مرادآبادی در بخشی دیگر و در پاسخ به این سؤال که فروش کلی نوشابه در مدلهای دیگر به جز شیشهای سنتی، چه تغییری داشته است، میگوید: میزان تولیدات دیگر مثل سابق است.
با این اوصاف، گروهی از کارشناسان معتقدند مصرف نوشابه تنها در ادارات محدود شده و آمارکلی مصرف چندان تغییری نداشته است.
اما دکتر ربابه شیخ الاسلام، متخصص اپیدمیولوژی و بنیانگذار دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با مثبتخواندن اقدام دولت در محدودیت مصرف نوشابه در ادارات دولتی، به همشهری میگوید: یکی از موارد صحیح پیشگیری از بیماریها که دولتها میتوانند متولی آن باشند، محدود و ممنوع کردن مصرف غذاهای مضر در مکانهای عمومی مثل مدارس و ادارات دولتی است؛
با این دیدگاه که ما به شما چیزی که توجیه بهداشتی و تغذیهای ندارد، نمیدهیم؛ حالا اگر خودتان میخواهید تیشه به پیکره سلامتتان بزنید، مختارید!
وی در ادامه به پیشنهاد کارخانههای نوشابهسازی در سال گذشته نیز اشاره کرده و میافزاید: صاحبان این کارخانهها گفته بودند که قراراست به خط تولید نوشابهها، دوغ کم نمک یا نوشابههای پروبیتیک را اضافه کنند؛
چرا که در تمام دنیا صنعت نوشابهسازی به سمت استفاده از فرمولهای سالم و کم ضرر مثل استفاده از شیرین کنندههای طبیعی، محصولات بدون قند و اصطلاحاً لایت با میزان کمتر مواد افزودنی حتی در پروسه تولید آب رفتهاند.
به اعتقاد دکتر شیخ الاسلام، کاهش 30 درصدی اتفاق خوبی است اما باقی قضایا بر عهده رسانهها و خانواده هاست که مصرف منطقی و درست را ترویج دهند.