همشهری آنلاین_راحله عبدالحسینی: گاهی اوقات هم به محلی برای تجمع معتادان تبدیل می‌شود که امنیت و آسایش را از رهگذران می‌گیرد. با اینکه شناسایی معابر بی‌دفاع شهری در دستور کار شهرداری تهران قرار دارد، با این حال همچنان در برخی از محله‌های پایتخت چنین اماکن و معضلات آن به چشم می‌خورد. اهالی محله ستارخان از فضای بی‌دفاع شهری که زیر پل یادگار امام(ره) شکل گرفته است ناراضی هستند. در این گزارش به معضلات حاصل از این اتفاق می‌پردازیم.
بزرگراه یادگار امام(ره) از میدان صحرایی در محله ستارخان تا انتهای خیابان اردلان نشانی سر راست یک فضای بی‌دفاع شهری است؛ فضایی شکل گرفته در زیر پل که منشأ حوادث‌ریز و درشتی برای اهالی شده‌است. تا قبل از اینکه این محدوده خالی و متروک به شکل امروزی بیفتد، محل پارک خودروهای اسقاطی بود.
«انسیه روستایی» عضو هیأت‌رئیسه شورایاری محله ستارخان و مسئول جمعیت بانوان غدیر منطقه ۲ می‌گوید: «سابق بر این، در محدوده زیر پل یادگار امام(ره)، خودروهای اسقاطی نگهداری می‌کردند؛ خودروهای بدشکلی که سال‌ها اینجا می‌ماند و رنگ و رویشان بر اثر خاک‌خوردگی تغییر می‌کرد. منظره بسیار نازیبایی به زیر پل داده بود و به آلودگی بصری تبدیل شده‌بود.» اهالی که از این شکل و شمایل به ستوه آمده بودند با پیگیری‌های مستمر شورایاری توانستند از دردسر تجمع خودروهای اسقاطی زیر پل راحت شوند. اما محدوده زیر پل این بار آسیب دیگری نشان داد که هنوز باقی است.
- از تجمع معتادان تا حضور سارقان
فضای خالی زیر پل می‌تواند بهشت معتادان و کارتن‌خواب‌ها باشد؛ اتفاقی که این محدوده بعد از خالی شدن از خودروهای اسقاطی به آن دچار شد. روستایی ادامه می‌دهد: «معتادان و کارتن‌خواب‌ها فضای زیرپل را اشغال کردند. حالا دیگر نه تنها، چهره ناخوشایندی به محله داده بود، بلکه ناامنی را هم در پی داشت. با فعالیت و پیگیری شورایاری کمابیش به وضعیت کارتن‌خواب‌ها و حضور معتادان در این محدوده سر و سامانی داده شد و از این محل جمع شدند. اکنون این فضای خالی زیر پل به یک فضای بی‌دفاع شهری با همه معضلاتش تبدیل شده‌است.»
اهالی این بار از کیف‌قاپی و سرقت در این محدوده شکایت دارند؛ اتفاقی که در تاریکی و خارج از دید بودن فضای زیرپل به وقوع می‌پیوندد. روستایی می‌گوید: «هم‌محله‌ای‌ها پیشنهاد دادند که این فضا می‌تواند با طراحی و رنگ‌آمیزی تبدیل به پاتوق محله شود؛ جایی که دیگر برای عبور از کنار آن نگران سرقت و آسیب‌های اجتماعی نباشیم.»
- گورستان خودروهای اسقاطی
شاید بشود مهم‌ترین معضل فضای بی‌دفاع شهری زیر پل یادگار امام(ره) را ناخوشایند کردن چهره محله به شمار آورد. «مهدی برزگر» یکی از اهالی محله می‌گوید: «زمانی که این محدوده گورستان خودروهای اسقاطی بود، اینجا به یک زباله‌دانی آهن قراضه تبدیل شده بود که خودش یک آلودگی بصری تمام و کمال برای یک محله است. در حالی که محله‌های دیگر به بانشاط و شاداب کردن محله خود سرگرم بودند ما تلاش کردیم فضای زیرپل از این حالت دربیاید. حالا با مشکلی دیگری که به قول کارشناسان فضای بی‌دفاع شهری است مواجه شده‌ایم.»
او پیشنهادی هم برای کارآمد کردن این محدوده دارد: «کارشناسان شهری بهتر می‌توانند بگویند فضای زیر پل باید چگونه باشد تا شهروندان و ساکنان اطراف آن احساس بهتری داشته باشند. اما به نظر من با قرار دادن فلاورباکس یا تبدیل این محدوده نازیبا به یک فضای سبز هر چند کوچک و محدود، فضای زیر پل از شکل و شمایل بدون استفاده و خاکستری رنگ درمی‌آید و دست‌کم با گل و گیاه آراسته می‌شود.»
- رفع معضلات از دیدگاه توسعه پایدار
خطر فضای بی‌دفاع شهری بیشتر برای بانوان و در ساعات تاریکی هوا خود را نشان می‌دهد. این معضل نه تنها به محدوده زیرپل‌ها بلکه عرشه پل‌های عابرپیاده که با تابلوهای تبلیغاتی پوشانده شده و دیگر فضاهای بی‌دفاع شهری در محله‌ها فرصت بروز و ظهور دارد. برخی از بانوان هم‌محله‌ای در ساعات تاریکی هوا ترجیح می‌دهند مسیر طولانی‌تری برای رسیدن به مقصد را طی کنند ولی از محدوده زیرپل رد نشوند. خوشبختانه طرحی با عنوان شناسایی فضاهای بی‌دفاع شهری از سوی شهرداری تهران در دستور کار قرار دارد. در این طرح قرار است به‌زودی کارگروه‌های مختلفی تشکیل شوند و برای شناسایی و رفع مشکل اقدام کنند.
در منطقه ما نیز مانند دیگر مناطق پایتخت، نقاط بی‌دفاع شهری که از سوی کارگروه‌ها مطرح شود، در اولویت اصلاح قرار می‌گیرد. این کار می‌تواند معبرسازی و نورپردازی برای رفع تاریکی معبر یا اجرای فضای سبز باشد. بعد از تصویب شدن طرح و پیشنهادات کارگروه‌ها به معاونت‌های مربوطه و تصویب طرح‌ها، اجرای آن آغاز می‌شود. ساماندهی و بهسازی فضاهای بی‌دفاع شهری می‌تواند امنیت و آرامش را بیش از پیش برای بانوان به محیط شهری بیاورد. روستایی اضافه می‌کند: «ترکیب ۲ واژه مدیریت و شهر، فرایند برنامه‌ریزی و سازماندهی واداره امور شهر برای استفاده بهینه منابع همسو با بهبود کیفیت زندگی شهرنشینان را شامل می‌شود.
زمانی که در مدیریت شهری بحث توسعه پایدار مطرح می‌شود، منظور توسعه‌ای است که نیازهای ابعاد مختلف زندگی شهروندان را بدون به خطر انداختن منابع آیندگان تأمین کند. بی‌توجهی به این موارد و تحلیل نادرست، نتیجه مطلوب را برای ساکنان محله‌ها به دنبال نخواهد داشت.»
- پاسخ مسئول/ساماندهی در قالب پروژه‌های کوچک مقیاس
موضوع درخواست اهالی برای ساماندهی زیر پل یادگارامام(ره) را با «محمدمهدی رجایی‌فرد» شهردار ناحیه ۵ منطقه ۲ درمیان می‌گذاریم. او می‌گوید: «طرحی با عنوان شناسایی فضاهای بی‌دفاع شهری از سوی شهرداری تهران در دستور کار است. ساماندهی و بهسازی فضاهای بی‌دفاع شهری می‌تواند امنیت و آرامش را برای همه شهروندان محیط شهری به ارمغان بیاورد. در مورد زیرپل یادگار امام(ره) می‌توانیم ساماندهی آن محل را به شکل پروژه کوچک مقیاس در طرح‌های آتی بگنجانیم و در دستور کار قرار بگیرد. برای بهتر اجرا شدن این طرح لازم است شورایاران هم نظرات و پیشنهادات اهالی را جمع‌آوری کنند تا در پروژه‌های کوچک مقیاس آینده در نظر گرفته شود.»
نظر شما