همشهری آنلاین _ معصومه حق جو: او در بیست و هشتمین روز از آخرین ماه سال ۱۳۳۳ به دنیا آمده و مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته تئاتر از آمریکا گرفته است. سال ۱۳۸۱ هم موفق به اخذ دکترای رشته «پژوهش هنر» (گرایش هنرهای نمایشی) از دانشگاه هنر شد. این بازیگر علاوه بر نقش‌آفرینی در صحنه تئاتر و سینما و تلویزیون، در زمینه تدریس نیز نقش پررنگی داشته و سال‌ها برای علاقه‌مندان در دانشگاه تدریس کرده است. «بلیت تئاتر و شش نمایش همراه» نخستین فعالیت نمایشی او بود که سال ۱۳۶۷ روی صحنه رفت. با «هایده حائری» بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون گفت‌وگویی صمیمانه کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
سال‌ها در زمینه بازیگری فعالیت داشتید و در دانشگاه هم تدریس می‌کردید. در این‌باره برایمان بیشتر توضیح بدهید.
به دلیل علاقه‌ای که به این هنر داشتم در خارج از کشور تحصیل کردم و بعد از اتمام تحصیل به کشور بازگشتم تا در خدمت مردمم باشم. پیش از انقلاب در دانشگاه فارابی تدریس می‌کردم. در سال ۱۳۸۱ در رشته «پژوهش هنر» با گرایش هنرهای نمایشی موفق به اخذ دکترا از دانشگاه هنر شدم و سال‌ها در دانشگاه هنر، بازیگری و کارگردانی را به هنرجویان آموزش دادم و سال ۱۳۸۹ بازنشسته شدم. تدریس بخشی از این حرفه است. اغلب با هنرجویان و دانشجویانم که طی چند سال اخیر در تئاتر با هم همکاری داشتیم در ارتباطم. بارها پیش آمده که اگر سؤال داشتند پاسخگو بوده‌ام. وظیفه من این است که همیشه در اختیار افرادی باشم که تشنه یادگیری هستند. با دانشجویان قدیمی که حالا بازیگران موفقی شده‌اند هم سال‌هاست در ارتباط هستیم. جوانانی که تازه فعالیت خود را شروع کرده‌اند، پر از شور و شوق هستند و تمایل دارند کمی در تئاتر و کمی در کارگردانی استعداد خودشان را بسنجند. چندین بار از من دعوت کردند کارهایشان را ببینم و اگر نیاز بود حتماً کمکشان کرده‌ام. با اینکه کرونا شیوع پیدا کرده خوشحالم که همچنان بازیگران تئاتر، هرچند با کمترین تماشاگر و با حفظ پروتکل‌های بهداشتی، روی صحنه می‌روند و همچنان به کارشان ادامه می‌دهند. نقش تئاتر در ارتقای فرهنگ جامعه انکارشدنی نیست.
محله یوسف‌آباد در قلب پایتخت از محله‌های قدیمی تهران است و هنوز در برخی نقاط بافت قدیم خود را حفظ کرده است، هرچند ساختمان‌سازی‌ها با قوت ادامه دارد. با وجود این، تا به حال به فکر نقل مکان به منطقه دیگری بوده‌اید؟
من حدود ۴۰ سال است که در این محله زندگی می‌کنم. هیچ‌وقت برای نقل مکان به منطقه‌های دیگر مشکلی سر راهم نبوده و در عین حال دوست نداشتم به‌عنوان مثال در برج یا هر منطقه دیگری به جز یوسف‌آباد زندگی کنم. البته ناگفته نماند که چندین بار تصمیم گرفتم از این محله بروم، ولی آشنایی چندین ساله با مردمان اصیل یوسف‌آباد و در دسترس بودن مغازه‌های مختلف، پایبندم کرد. این محله و اهالی را دوست دارم. اینکه همان اندک ساکنان قدیمی را هنوز می‌بینم و همدیگر را می‌شناسیم برایم لذت‌بخش است. البته با توجه به کرونا و محدودیت‌ها در تردد، مجبوریم با هم رفت‌وآمد نداشته باشیم. متأسفانه همین عامل باعث می‌شود تا ارتباط با هم‌محله‌ای‌ها کم‌کم رو به فراموشی برود. این روزها حتی حضور کودکان و سالمندان در خانواده‌ها کمرنگ و با فشار اقتصادی که روی دوش خانواده‌هاست، تمایل به داشتن فرزند هم کم شده است. خانواده‌ها یا فرزند ندارند یا تک‌فرزند هستند. قدیمی‌های محله هم مهاجرت یا فوت کرده‌اند یا در خارج از کشور با فرزندانشان زندگی می‌کنند.
علاوه بر بازیگری و کارگردانی در زمینه نمایشنامه‌نویسی و ترجمه هم فعالیت‌هایی داشتید. تا به حال به فکر برگزاری کلاس‌هایی در این زمینه‌ها برای هم‌محله‌ای‌ها بوده‌اید؟
بله. خیلی دوست داشتم به‌عنوان مثال دوره‌های آشنایی با امور نمایشی برای علاقه‌مندان به‌صورت رایگان برگزار کنم، اما متأسفانه با شیوع کرونا میسر نشد. الان بهترین موقعیت برای امثال من است که در محله‌های خودمان با حفظ پروتکل‌ها زمینه‌ای فراهم کنیم تا نه تنها جوان‌ترها، بلکه همه در سنین مختلف بتوانند تجربه جدیدی در زمینه‌های مختلف هنری به دست بیاورند و از این رخوت و سستی ناشی از شرایطی که کرونا ایجاد کرده خارج شوند. با فرهنگسراهای منطقه در این‌باره زیاد صحبت کرده‌ایم، ولی هیچ‌وقت به مرحله عمل نرسیده. این در حالی است که می‌توان نیازسنجی و برای برگزاری برنامه‌های مختلف برنامه‌ریزی کرد.
به نظر شما ارتباط شهرداری قلب پایتخت با اهالی چگونه است؟
هماهنگی و مشارکت بین شهرداری و هم‌محله‌ای‌ها کمرنگ است. به نظر من، مدت‌هاست این ارتباط ضعیف شده. این در حالی است که شهرداری می‌تواند از ظرفیت‌های مردمی در اجرای پروژه‌های شهری استفاده کند، ولی متأسفانه برای تصمیم‌گیری درباره امور محله هم با اهالی مشورت نمی‌شود. شهرداری می‌تواند حتی بانک اطلاعاتی از افراد مهم و سرشناس هر محله که صحبت‌هایشان برای بقیه اهالی قابل‌قبول است، تهیه کند و از طریق این افراد و نفوذی که در مردم دارند در زمینه‌های مختلف برای فرهنگسازی گام بردارد. این کار هم باعث جلب مشارکت شهروندان می‌شود هم به افراد پیشکسوت احساس اهمیت و مهم بودن می‌دهد.
چه پیشنهادی برای مدیریت شهری دارید؟
همان‌طور که گفتم، به نظر من، مدیریت شهری بهتر است، به‌عنوان مثال، نظر مردم را درباره چگونگی آراستن فضاهای سبز محله بپرسد. در شهرهای مختلف در کشورهای دیگر قسمتی از زمین را اجاره می‌دهند تا مردم بتوانند هر نوع گیاهی که می‌خواهند بکارند و برداشت کنند. تا این اندازه مردم را در امور شهری شرکت می‌دهند. نه تنها در این محله، بلکه در محله‌های مختلف هم مشارکت شهروندان در ایجاد فضای سبز باعث می‌شود از تخریب آن توسط افراد جلوگیری شود. وضعیت رسیدگی به فضای سبز محله هم چندان رضایتبخش نیست. بهتر بود با توجه به اینکه در سال نو اقداماتی برای زیباسازی انجام شد، نظر اهالی هم درباره کاشت نهال یا گل‌آرایی پرسیده می‌شد. به نظر من اصولاً کارکرد محله، جمع شدن اهالی به مناسبت‌های مختلف و ایجاد زمینه‌هایی برای فعالیت مشترک بین آنهاست. در همین زمینه بهتر بود برای برگزاری جشن‌های باستانی مانند چهارشنبه‌سوری و نوروز مکانی در هر محله در نظر گرفته می‌شد تا برای نسل جدید که معمولاً اطلاعی از آیین‌های قدیمی ندارند این آداب و رسوم بازگو شود.
چه نیازهایی در محله یوسف‌آباد وجود دارد که باید توسط شهرداری رفع شود؟
یوسف‌آباد محله‌های گوناگون دارد و نیازهای بی‌شمار. در دنیا نمونه‌های بسیاری داریم، مسئولان شهرداری تحقیق کنند ژاپنی‌ها، کره‌ای‌ها و... چه اقداماتی کرده‌اند و همان راه و روش را در پیش بگیرند. باز هم تأکید می‌کنم که مهم این است شهرداری بخشی از مردم باشد نه اداره‌ای برای تولید مجوز بابت برج‌سازی‌های بی‌حاصل. شهرداری به جای ساختمان‌سازی بسیار بهتر است بیشتر در زمینه امور خدماتی به مردم فعالیت کند تا رضایت شهروندان را هم به دنبال داشته باشد.
نظر شما