یادداشت | اوتیسمی‌ها در انتظار حمایت

شهرام سلیمانی وجدان/ کارشناس ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی : اختلال طیف اوتیسم، اختلالی است که هسته اصلی آن نقص در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی است که شیوع بسیار بالایی دارد(احتمال ابتلای یک از صد نفر).این اختلال به علت شیوع بالایی که دارد موجب شد تا سازمان ملل ماه‌آوریل را ماه آگاهی و اطلاع‌رسانی درباره اوتیسم قرار بدهد.
امروزه در ایران اوتیسم آن‌طور که باید معرفی نشده و غالب افراد جامعه حتی پزشکان و افرادی که در حیطه بهداشت و سلامت فعالیت می‌کنند، شناختی از این اختلال ندارند. همین ناآشنایی به‌صورت ناخواسته باعث آزار و اذیت افراد دچار اوتیسم و خانواده‌های آنها می‌شود. از آنجا که افراد دچار این اختلال، رفتارهای کلیشه‌ای و غیرقابل پیش‌بینی دارند، والدین در مکان‌های عمومی مانند پارک و مترو، فروشگاه‌ها حتی مطب پزشکان با نگاه یا کلام دیگران به فرزندشان مورد آزار قرار می‌گیرند. گاهی سرزنش هم می‌شوند. افراد زیادی هستند که اطلاعی از این اختلال ندارند و چنین رفتارهایی را حمل بر بی‌ادبی تلقی می‌کنند و گاهی دیده شده که نوع تربیت والدین را هم زیر سؤال می‌برند.
سازمان‌ها و ارگان‌های زیادی می‌توانند در زمینه معرفی و حمایت از افراد دچار این اختلال، کمک‌کننده باشند. یکی از این سازمان‌ها شهرداری است. با توجه به اینکه شعار شهرداری تهران، «تهران، شهری برای همه» است؛ بنابراین انتظار می‌رود در فضاهای شهری به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که افراد دچار اوتیسم و خانواده‌های آنها هم بتوانند همانند افراد عادی از امکانات و خدمات شهری بهره‌مند شوند. شهرداری می‌تواند از طریق تبلیغات گسترده در شهر به شناخت بیشتر این اختلال کمک کند. به‌عنوان نمونه، رانندگان حمل‌ونقل عمومی اعم از اتوبوس و تاکسی را می‌توان در دوره‌های کوتاه‌مدت آموزش داد تا نحوه رفتار با افراد دچار اوتیسم را یاد بگیرند. سالن‌های ورزشی و استخر و... در اختیار این افراد و خانواده‌هایشان قرار داده بشود تا به علت رفتار ناآگاهانه جامعه از گوشه‌نشینی فاصله بگیرند و کم‌کم دراجتماعی ظاهر شوند.
هزینه‌های درمانی و آموزشی مبتلایان اوتیسم بسیار بالاست(حداقل ۵ میلیون تومان در ماه) و بیمه هم پوشش خوبی ندارد. شهرداری می‌تواند با مراکز خیریه همکاری کند و زمین و ساختمان‌هایی در اختیار آنها قرار بدهد تا این مراکز ضمن ارائه خدمات درمانی، خانواده‌ها هزینه‌ای پرداخت نکنند یا کمترین هزینه را متقبل شوند. امید است همان‌طور که شهرداری با آبی کردن برج میلاد و آزادی به مناسبت روز جهانی اوتیسم(دوم اوریل) در راه حمایت و شناساندن این اختلال قدم برداشته، چنین حرکت‌هایی را ادامه بدهد و گسترش دهد.