همشهری آنلاین_رابعه تیموری: این کوره‌های تولید زغال شهرری را احاطه کرده و با انتشار دود و گازهای سمی بر آلودگی هوای شهر و روستاهای ری می‌افزایند. یکی از وظایف و برنامه‌های مهم اداره محیط‌زیست شهرستان ری جلوگیری از فعالیت غیرمجاز این کوره‌های آلاینده است و در چهارچوب این وظایف چهارشنبه هفته گذشته تعداد زیادی از کوره‌های زغال‌سوزی، که در روستای دوتویه شهرستان ری فعال بودند، تخریب شدند. در این برنامه نمایندگانی از جهاد کشاورزی شهرستان ری، نماینده قضایی دادگاه کهریزک، مأموران گشت بازرسی و بخشدار کهریزک کارشناسان اداره محیط‌زیست را همراهی کردند.
- املاک روستا سند ندارند
اهالی دوتویه از آب شیرین محرومند و از آب شوری که از چاه‌های روستای قلعه چمن سرچشمه می‌گیرد برای آشامیدن استفاده می‌کنند. فرمانداری ری وعده لوله‌کشی از آب سد ماملو را به اهالی و دهیار دوتویه داده است. این روستا در طرح کمربند سبز قرار دارد و سال ۱۳۹۰ برای ۲۲ هکتار از اراضی مسکونی روستا طرح هادی تصویب شده که در بازبینی ۱۳ ونیم هکتار جزء طرح قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین مشکلات ساکنان روستا سنددار نبودن املاک آنهاست. «سیدرضا حسینی» دهیار دوتویه می‌گوید: «اهالی روستا برای فروش املاک خود با موانع زیادی روبه‌رو هستند و به دلیل اینکه املاک در اختیار بنیاد مسکن است سند مالکیت ندارند.»
در سال‌های گذشته مراکز خدماتی و فرهنگی دوتویه به یک مدرسه، مرکز بهداشت، مسجد و دهیاری خلاصه می‌شد، اما سال گذشته مجموعه ورزشی مجهزی به این امکانات افزوده شده است. حسینی می‌گوید: «در زمینی به مساحت ۷۵۰ مترمربع ۲ سوله ورزشی با هزار و ۵۰۰ مترمربع زیربنا ساخته شد که یکی از آنها به سالن بدنسازی و دیگری به سالن ورزش‌های تشکی اختصاص پیدا کرده است.»دهیاری دوتویه در حال راه‌اندازی ۴ کارگاه تولیدی است که زمینه اشتغال تعداد زیادی از بومیان روستا را به وجود می‌آورد. حسینی می‌گوید: «این کارگاه‌ها به افرادی واگذار می‌شود که برای تأمین نیروی کار از افراد بومی روستا استفاده کنند. دهیاری و شورای روستا برای راه‌اندازی کسب و کار در این مراکز تسهیلات ویژه‌ای قرار داده و صاحبان تولیدی موظف به بیمه افراد شاغل هستند.»
خانه‌ها و کوچه‌پسکوچه‌های روستای دوتویه را پشت سر گذاشته‌ایم و به کشتزارهای اطراف آن رسیده‌ایم. دیگر از بازی بچه‌ها و قیل و قال اهالی خبری نیست و دوطرف جاده پر از زمین‌های کشاورزی است که تعداد زیادی از آنها از کم‌آبی خشک و بیابانی شده‌اند. زمین‌های کشاورزی روستا به محوطه‌ای بیابانی می‌رسد که آثار قلعه‌ای گلی و قدیمی در آن به چشم می‌خورد.
از این قلعه که روزگاری دور محل سکونت اهالی روستای دوتویه بوده، فقط چند ردیف دیوار گلی شکسته باقیمانده است. زمین کنار قلعه مانند تونلی زیرزمینی کنده شده و دورتادور تونل پر از پشته‌های کوچک و بزرگ چوب و الوار است. در بدنه تونل، راهروها و دهلیزهای زیادی قرار گرفته که کلاهک‌های گلی بلندی مانند سقف روی آنها را پوشانده است. پشته‌های چوب و الوار به داخل این دهلیزها ریخته می‌شود و دود و گازهای حاصل از سوختن چوب‌ها از طریق کلاهک در هوای آزاد منتشر می‌شود. کوره‌ها روشن هستند و بوی دود چوب‌های نیم‌سوز در هوا پیچیده است. در تونل دیگری گونی‌های پر از زغال چیده شده و چند کارگر که گرد زغال روی سر و صورت‌شان نشسته با عجله مشغول چیدن کیسه‌ها پشت وانت هستند.
- زمین‌های کشاورزی در اختیار تولیدکنندگان زغال
نماینده‌های اداره حفاظت محیط‌زیست و همراهان‌شان از ساعت ۶ ونیم صبح مشغول کارند و پس از تخریب کوره‌های روستای «جهان‌آباد» سراغ متخلفان محیط‌زیستی دوتویه آمده‌اند. «محمد ساری» نماینده قضایی دادستان کهریزک که در جمع آنهاست، از کارگرانی که در اطراف کوره‌ها می‌پلکند سراغ مالک زمین را می‌گیرد.
مالک، زمین خود را به تعدادی از اتباع اجاره داده و فقط سر موعد دریافت اجاره سر و کله‌اش پیدا می‌شود. «سید حسن طباطبایی» کارشناس محیط‌زیست است. او در بازدیدهایی که از کوره داشته، تعدادی از موجران زمین و صاحبان کوره‌ها را شناخته و از آنها که وانمود می‌کنند کارگر بارچین هستند، می‌خواهد به پرسش‌های معاون قضایی پاسخ دهند. تقریباً همه آنها اتباع افغانستان هستند و نگرانی از دست رفتن سرمایه‌های‌شان در چشم‌های نگران آنها سایه انداخته است.
نماینده‌های محیط‌زیست پیش از این به آنها هشدار داده و خواسته‌اند کوره‌ها را جمع‌آوری کنند، اما آنها نمی‌توانند از این کار پرسود و البته پرزحمت که بدون لوازم اولیه و فقط با اجاره زمین و خرید چوب راه انداخته‌اند، چشم بپوشند. صاحبان کوره‌ها پرسش‌های معاون قضایی و طباطبایی را یکی در میان و سر به هوا جواب می‌دهند.
- صاحبان کوره‌ها از مضرات شغل‌شان بی‌خبرند
وقتی طباطبایی از اثر تولید زغال سنتی در آلوده کردن هوای شهرری و روستای دوتویه صحبت می‌کند، یکی از آنها که «بصیر» نام دارد، با اعتراض دود یکی از کوره‌های روشن را نشان می‌دهد و می‌گوید: «این آتش که دود زیادی ندارد. این دود مگر چقدر آلودگی دارد؟ »یکی از کامیون‌داران بی‌خبر از همه جا برای بردن بار زغال کوره‌ها آمده و بصیر و همکارش از معاون قضایی می‌خواهند اجازه دهد زغال آماده را برای فروش به بازار بفرستند.
موافقت محمد ساری با بار زدن زغال‌های آماده آنها را امیدوار می‌کند که شاید بتوانند برای جمع‌آوری کوره‌ها هم دوباره از او مهلت بگیرند، اما نه تنها معاون قضایی کهریزک، بلکه طباطبایی و نماینده بخشداری و جهاد کشاورزی مصمم هستند با آنها به‌صورت جدی برخورد کنند تا برای همیشه قید این شغل را بزنند.
مأموران محیط‌زیست سال گذشته هم کوره‌های زغال‌سوزی بصیر و همکارانش را تخریب کرده‌اند و آنها دوباره کوره‌ها را راه انداخته‌اند. بصیر کارگرانی را که دلواپس بیکار شدن خود هستند نشان می‌دهد و می‌گوید: «این کوره‌ها لااقل برای ۵۰ نفر کار راه انداخته و از کارگران زغال‌سازی تا راننده وانت از این کوره‌ها نان می‌خورند.» حرف‌های او معاون قضایی را قانع نمی‌کند و با حرکت بولدوزر به سمت تونل‌های زیرزمینی تخریب کوره‌ها شروع می‌شود. پشته‌های چوب و الوار دسته دسته به داخل تونل سرازیر می‌شوند و خاک روی آنها را می‌پوشاند.
- پسماندهای آرادکوه، خوراک ارزان‌قیمت کوره‌ها
مهارت نداشتن راننده بولدوزر در تخریب کوره‌ها باعث می‌شود چوب‌های خشک با آتش کوره‌ها برخورد کنند و شعله‌های آتش تونل را پر کند.
بصیر که با حسرت به سوختن و دود شدن چوب‌ها نگاه می‌کند، صحبت‌های طباطبایی درباره نابودی خاک و آلودگی هوا به وسیله کوره‌های سنتی زغال‌سوزی را نمی‌شنود و مرتب تکرار می‌کند: «هر کوره ۱۲ تن چوب لازم دارد و هرکیلو چوب را هزار و ۲۰۰ تومان می‌خریم. تخریب کوره‌ها لااقل ۱۰۰ میلیون سرمایه ما را دود کرد.» بصیر و سایر صاحبان کوره مدعی هستند که چوب و الوارهای مصرفی تولید زغال را از چوب‌فروشی‌ها تهیه می‌کنند،
ولی کارشناسان قضایی، محیط‌زیست و جهاد کشاورزی معتقدند بسیاری از درختان جوان مناطق و روستاهای ری از همین کوره‌ها سردر می‌آورند، اما هیچ‌یک از مسئولان به نقش مرکز دفن پسماند آرادکوه که در همسایگی روستای دوتویه قرار گرفته، اشاره‌ای نمی‌کنند و از یاد برده‌اند خودروهای حامل پسماندهای هرس درختان و پسماندهای چوبی حجیم مانند ضایعات صنایع مبلمان‌سازی که روانه مرکز دفن پسماند آرادکوه می‌شوند با قیمتی پایین به صاحبان کوره فروخته می‌شوند. این ضایعات چوبی ارزان‌قیمت که مقدارشان کم نیست، روستاهای مجاور مرکز پسماند آرادکوه را به محل مناسبی برای فعالیت کوره‌های زغالگیری سنتی تبدیل کرده‌اند.
- برخورد با متخلفانی که سلامت مردم را نشانه گرفته‌اند
معمولاً خاموشی کوره‌های زغال‌سوزی سنتی که توسط اداره محیط‌زیست شهرستان ری و با حکم قضایی تخریب می‌شوند، چندان به درازا نمی‌کشد و صاحبان کوره‌ها پس از گذشت مدتی دوباره آنها را احیا و به فعالیت غیرقانونی خود ادامه می‌دهند. اداره محیط‌زیست شهرستان ری برای متوقف کردن این چرخه باطل چندین ساله، صاحبان زمین‌هایی را که ملک خود را به زغال‌سازان سنتی اجاره می‌دهند دعوت می‌کند و از آنها تعهد می‌گیرد زمین خود را برای راه‌اندازی مشاغل آسیب‌رسان محیط‌زیست در اختیار متخلفان و سودجویان قرار ندهند.
رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان ری می‌گوید: «اغلب کوره‌های زغالگیری غیرمجاز در زمین‌های کشاورزی ساخته می‌شوند و به خاک و منابع بخش کشاورزی شهرستان ری آسیب جدی وارد می‌کنند.» «زهره عبادتی» درباره آثار فعالیت این کوره‌ها در آلودگی هوا می‌گوید: «روش سنتی تولید زغال باعث انتشار دود و گازهای سمی در هوا می‌شود که بر سلامتی اهالی تأثیر می‌گذارد.» عبادتی انتقال کوره‌های زغالگیری سنتی به خارج از بافت مسکونی را چاره مشکل نمی‌داند و معتقد است باید روش صنعتی تولید زغال جایگزین شیوه سنتی شود تا خاک و هوای ری از تعرض سودجویان این حرفه در امان بماند، اما هزینه بالای روش تولید صنعتی و پرمشتری بودن و کیفیت بالای زغال‌های سنتی سبب شده تولید صنعتی طرفداران کمتری داشته باشد.
تخریب کوره‌های زغالگیری با حکم قضایی انجام می‌شود و حضور محمد ساری، نماینده قضایی دادستان کهریزک، در محل جمع‌آوری کوره‌ها و صدور دستور دستگیری صاحبان آنها عزم جدی مراجع قضایی در رفع این مشکل زیست‌محیطی را نشان می‌دهد. ساری می‌گوید: «۴ ماه پیش به این افراد تذکر دادیم که باید کوره‌های زغال‌سوزی جمع‌آوری شوند، ولی توجهی نکردند. بنابراین در این مرحله کوره‌ها تخریب و متخلفان بازداشت شدند تا سایر افرادی که به این حرفه غیرمجاز مشغول هستند به قاطعیت قانون در مقابل اقدام غیرقانونی خود آگاه شوند. در این راستا ۲ نفراز صاحبان کوره روستای جهان‌آباد هم بازداشت شده‌اند.»
۱۰۰۰ هکتار مساحت زمین‌های کشاورزی روستای دوتویه است.
۱۲۰۰ هکتار از مساحت روستا جنگلکاری شده و جزء کمربند سبز تهران است.
۶ هزار هکتار مساحت روستای دوتویه است.
۲ هزار نفر جمعیت روستاست و ۵۳۰ نفر اتباع مهاجر در دوتویه سکونت دارند.
نظر شما