براساس اعلام ستاد خبری جایزه کتاب سال دفاع مقدس، سال 86، 393 کتاب در رشتههای گوناگون منتشر شده است که این تعداد در سال 85، 283 عنوان بوده است؛ یعنی 110 عنوان کتاب بیشتر که در بخش خاطره با 125 عنوان قرار میگیرند.
پس از آن، کتابهای زندگینامه داستانی با 57 عنوان، شعر با 51 عنوان و داستان با 38 عنوان قرار دارند. قرار است اسامی برگزیدگان هر رشته، امسال نیز مثل سالهای گذشته در هفته کتاب، یعنی اواخر آبان اعلام شود، اما باز هم خبری از برگزاری جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس نیست.
این جشنواره طبق اعلام اولیه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، یعنی همان جایی که کتاب سال دفاع مقدس را برگزار میکند، قرار بود بعد از گذشت 25 سال از آغاز جنگ، یعنی سال 85 همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر برگزار شود.
برگزارکنندگان قصد داشتند همه کتابهای این 25 سال را دوباره داوری کنند و برگزیده برگزیدگان هر رشته را معرفی کنند؛ اما سال 85 همان طور که میشد پیشبینی کرد آمد و رفت و خبری نشد.
پس از آن، ماجرا به سال 86 محول شد و باز هم جشنواره کتاب سال دفاع مقدس برگزار شد و ربع قرن، با وجود همه خبرهایی که دربارهاش انتشار یافته بود، در سکوت و بیآنکه توضیحی دربارهاش داده شود، نادیده گرفته شد. پس از آن نوبت به امسال رسید.
اما امسال حتی دیگر خبرهای برگزاری این جشنواره هم منتشر نمیشود و از همین حالا معلوم است ربع قرن نخواهیم داشت.
سال گذشته، همراه با انتشار خبرهای مربوط به کتاب سال، اخبار جشنواره ربع قرن هم منتشر میشد، در حالی که حالا دیگر ظاهرا برگزارکنندگان هم ترجیح دادهاند صورت مسئله را پاک کنند و تا اطلاع ثانوی، چیزی از آن نگویند.
این اطلاع ثانوی کافی است تا 2 سال دیگر ادامه یابد تا به جای ربع قرن به 30 سال دفاع مقدس برسیم و آنوقت البته شاید مناسبت بهتری هم باشد. اما پاسخ این پرسش را که چرا این جشنواره مسکوت مانده است، باید در مسئله همیشگی اعتبار جستوجو کرد...
شنیدهها حاکی است برآورد اولیه هزینه برگزاری این جشنواره چیزی در حدود یک میلیارد تومان بوده که البته پس از جمع و جور کردنش، به دست کم 700 میلیون تومان کاهش یافته است.
اما ماجرای سکوت از همین جا آغاز میشود؛ ستاد مشترک ارتش تنها به 100 میلیون تومان رضایت داده است؛ رقمی که شاید تنها برای داوری کارها لازم باشد. نتیجه، تقلای مسئولان بنیاد برای جذب اعتبار از راههای دیگر بود؛
و البته همه راهها در این قبیل مسائل به ارشاد ختم میشود. اما ارشاد هم برگزارکنندگان را ناامید کرد و حداکثر چیزی که به دست آمد تفاهمنامهای به ارزشی برابر با توان ستاد مشترک بود؛
100 میلیون در برابر 100 میلیون. اما ارشاد حتی همین رقم را نیز بهصورت نقد به میدان نیاورد و تنها قول این میزان حمایت را از راههای معادل نظیر چاپ و کاغذ و تبلیغات و غیره داد. خلاصه همه این فرایند، طبیعتا گیر کردن ربع قرن کتاب دفاع مقدس ابتدای راه است.
ابتدای راه برای برگزاری جشنواره البته مسئولان گامهای اول را برداشتهاند. گروههای داوری تشکیل شده و سرگروههایی مشخص شدهاند نظیر بهروز اثباتی و منوچهر اکبری که کارشان را هم شروع کردهاند. اما وقتی پول نیست، ایمان هم کاری از پیش نمیبرد.
از میان 6330 عنوان کتاب که مجموع کتابهای این 25 سال در حوزه دفاع مقدس است، تا حالا تنها 2700کتاب خریداری شده است.
داوران بیکتاب هم البته مثل زنبورهای بیعسل یا حتی بیکندو میمانند.اما گذشته از همه اینها که همهاش یکسره در پول خلاصه میشود، هنوز هم یک پرسش باقی میماند.
آدمهای بزرگ، کارهای بزرگ را حتی با دست خالی انجام میدهند. این البته بیش از آنکه با روال طبیعی انجام کارهای بزرگ در سطح کشوری سازگار باشد، با ماهیت کار برای رویدادی چون دفاع مقدس هماهنگ است.
اما آیا کسانی که مسئولان عالیرتبه بنیاد برای برگزاری این رویداد بزرگ تعیین کردهاند، به بزرگی و توانمندی کاری که قرار است انجام گیرد، هستند؟
شاید علاوه بر اینکه باید از مسئولان پرسید چرا برای رویدادی که میتواند یک اتفاق فرخنده در ادبیات دفاع مقدس ایران باشد، بودجه ندارند؟ باید از برگزارکنندگان هم پرسید آیا همان راهی را میروند که بایستهاست؟ و با همانهایی که شایستهاند؟
داوری دوازدهم
داوری دوازدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس در 13 گروه انجام میگیرد.
این 13 گروه عبارتند از: خاطره، زندگینامه داستانی، شعر، داستان، شعر کودک و نوجوان، داستان کودک و نوجوان، تحقیق و پژوهش ادبی، تحقیق و پژوهش نظامی، تحقیق و پژوهش حقوقی و اجتماعی، جنگ و زندگینامه غیرداستانی، هنر، گرافیک و طراحی جلد و انتخاب ناشر نمونه.