همشهری آنلاین _ فاطمه عسگری نیا: دیگر نه مانند گذشته از خانه‌های حیاط‌دار در این محله‌ها خبری است، نه از درختان سربه فلک‌کشیده در کوچه‌ها و خیابان‌های شهر، مثل آنچه در قدیم بود. اجرای طرح‌های نوسازی و ساخت‌وساز در محله‌ها باعث شده تا سیما و هویت هر محله و کوچه به هم بخورد. اما اهالی یک کوچه قدیمی در محله دروازه‌شمیران با ذوق و سلیقه خود توانسته‌اند بر تمام این سیاهی‌ها رنگی زیبا بپاشند، آن هم با کاشت گل و گیاهان رنگارنگ در انتهای کوچه بن‌بستی که به کوچه صفایی مشهور است و اهالی آن را کوچه گل و گلدان می‌خوانند. علت این نامگذاری هم گلدان‌های بزرگ و کوچکی است که کنار هم ردیف شده‌اند تا تصویری زیبا از طبیعت را در این کوچه به رخ همگان بکشانند. قصه، قصه اهالی باصفای بن‌بست صفایی است. اصلاً انگار نام کوچه را از همین روحیه و سلیقه اهالی کپی کرده‌اند. درست است که آثار تخریب املاک فرسوده به محض ورود توی ذوق آدم می‌زند، اما زیبایی گل‌ها و گیاهانی که در انتهای کوچه خوش‌رقصی می‌کنند، حالتان را جا می‌آورد.
ارمغان مادربزرگ کوچه برای اهالی هم سبزینه‌های باطراوت قطعه‌ای از شمال کشور است. او اهل انزلی است و هر وقت به این شهر سفر می‌کند، برای اهالی کوچه چند شاخه از گل و گیاهان آن منطقه به سوغات می‌آورد. این را «معصومه عامری» می‌گوید: «کوچه ما قبلاً یکی از زشت‌ترین کوچه‌های محله بود. با کمک اهالی این آب و رنگ را به خود دید.» درست است در انتهای کوچه دیگر فضایی برای پارک خودرو نیست، اما اهالی از این وضع راضی و خشنودند. عامری ادامه می‌دهد: «تمام خانه‌های قدیمی کوچه بازسازی شده‌اند. آپارتمان‌هایی که از داشتن حیاط و فضای سبز محرومند، اما با وضعیت جدید کوچه هرکدام از اهالی می‌توانند به پرورش گل و گیاه مورد علاقه خود در فضای کوچه بپردازند و این مسئله باعث شادابی و زیبایی فضای کوچه شده است.» «صغری محرابی»، یکی دیگر از اهالی این کوچه زیبا، می‌گوید: «دیگر کسی کوچه ما را با نام تابلویی که سرکوچه نصب شده نمی‌شناسد؛ این کوچه به کوچه گل و گلدان مشهور شده است.»
- عکس یادگاری در کوچه گل و گلدان
کوچه گل و گلدان در دروازه‌شمیران یکی از کوچه‌های خاطره‌انگیز محله هم شده است. خیلی از عابران و شهروندانی که برای نخستین بار از سر این کوچه رد می‌شوند، مکث می‌کنند و عکس یادگاری می‌گیرند: «برای مردم قابل باور نیست که اهالی یک کوچه می‌توانند در زیبایی آن نقش داشته باشند. خیلی اوقات هم‌محله‌ای‌ها یا عابران پیاده سؤال می‌کنند که باید به کدام قسمت شهرداری مراجعه کنند تا کوچه‌شان را این شکلی کنند.» می‌خندد و می‌گوید: «مردم اگر خودشان را باور داشته باشند و کمی همدل باشند و برای محله و کوچه‌شان دل بسوزانند، دیگر شاهد هیچ محله و کوچه زشتی در شهر نخواهیم بود. کوچه باطراوت و زیبا اهالی شاد هم خواهد داشت. آن کجا که وقتی از خانه خارج می‌شوی با انبوهی از زباله روبه‌رو شوید، آن کجا که در خانه‌ات به روی گل و گیاه باز شود!؟ » «مهرشاد هداوند» یکی از همسایه‌های پای کار کوچه برای مراقبت و نگهداری از گل و گیاهان است. کسی که معتقد است اگر همراهی و همکاری همسایه‌ها نبود، محال بود کوچه گل و گلدان به این زیبایی شود. او که همراه با اعضای خانواده و مادرش بخش اعظم رسیدگی به گل و گیاهان را دنبال می‌کند، می‌گوید: «زیبایی این کوچه چشم همه را می‌گیرد.
به خاطر همین، گاه همسایه‌ها از این گل و گیاهان قلمه می‌گیرند و می‌برند و ما با روی باز تقدیمشان می‌کنیم، چراکه معتقدیم این کوچه باید الگوی تمام کوچه‌های تهران شود.» مرداب، هفت‌سین، شمعدانی، درختچه نارنگی، حسن‌یوسف، شمشاد و... از جمله گل و گیاهانی است که کوچه گل و گلدان یا همان بن‌بست صفایی را زینت بخشیده‌اند؛ گل‌های زیبایی که توانسته‌اند همدلی و همراهی را هم بین اهالی دوچندان کنند. این جمله‌ها را هداوند می‌گوید و معتقد است این فضای سبز فرصتی را ایجاد کرده تا در عصرهای بهار و تابستان اهالی دور هم جمع شوند و مانند گذشته‌ها همدلی و همسایه‌داری را تکرار کنند؛ فرهنگی که در سایه آپارتمان‌نشینی هر روز در شهر ما کمرنگ و کمرنگ‌تر می‌شود.
- الگویی موفق و خودجوش
زهرا کاشانی‌پور، کارشناس دفتر توسعه محلی دروازه‌شمیران، می‌گوید: «کاشت و نگهداری گل و گیاهان در کوچه صفایی یکی از اقدامات مبتکرانه و خودجوش اهالی این کوچه است و ما می‌کوشیم این طرح را به‌عنوان الگویی موفق در محله معرفی کنیم.» او معتقد است شهروندان و اهالی هر محله اگر دغدغه معابر و کوچه‌های خود را نداشته باشند، نمی‌توان انتظار داشت که شهری زیبا و سرزنده داشته باشیم: «یکی از رفتارهای شهروندی که در گذشته ما شاهد آن بودیم و این روزها در سایه توسعه زندگی شهری و آپارتمان‌نشینی کمرنگ شده است، مشارکت اهالی در نگهداشت فضای کوچه‌هاست؛ رفتاری که اگر احیا شود، قطعاً شاهد کوچه‌های زیباتر خواهیم بود.» او با اشاره به گذشته بن‌بست صفایی می‌گوید: «خیابان صفایی یکی از خیابان‌های اصلی محله دروازه‌شمیران است که متأسفانه در طول گذر زمان دستخوش تغییرات کالبدی و اجتماعی فراوان شده است.
تبدیل خانه‌ها به کارگاه و انبار، بافت جمعیتی این محدوده را تحت تأثیر قرار داد و باعث شد محله هر روز با آسیب‌هایی جدید دست و پنجه نرم کند. از جمله کوچه‌های درگیر این مشکلات بن‌بست صفایی بود که در سایه همکاری و ذوق اهالی، سیمای ناخوشایند و نامناسبش به بهشتی کوچک در محله تبدیل شده است.» کارشناسان دفتر توسعه محلی دروازه شمیران در تلاشند تا با جلب مشارکت مردمی، بستر زیبا شدن کوچه‌پسکوچه‌های قدیمی این محله را فراهم کنند. آنها معتقدند اگر مردم هر کوچه در مقام شهردار آن عمل کنند، شهری زیباتر و شاداب‌تر خواهیم داشت، چراکه می‌توانند کوچه را بر مبنای نیاز روحی و علائق خود آراسته کنند.
نظر شما