صندوق بینالمللی پول هم در گزارشی پیشبینی خود از رشد اقتصاد جهانی را مجدداً کاهش داد و اعلام کرد که در نیمه دوم سال 2008 بحران اقتصادی جهان، تشدید خواهد شد.
بروس پورتئوس، استاد اقتصاد دانشگاه دورهام و معاون بانک استاندارد لایف انگلیس در یادداشتی که برای همشهری نوشته، به علل بحران اقتصادی جهان پرداخته است.
چه بر سر اقتصاد جهان آمده است؟ چرا آینده اقتصاد جهان اینقدر نامطمئن شده است؟ بعد از سالها رشد مداوم اقتصادی در سراسر جهان، اکنون مهمترین دغدغه دولتها تامین تقاضای روزافزون منابع طبیعی است، خصوصاً آنکه مردم کشورهای توسعهنیافته نیز انتظار کسب مزایا و استانداردهای زندگی در حد غرب را دارند.
اکنون فکر و ذکر دولتها تامین مصرف روزافزون فراوردههای نفتی است و کمتر دولتمردی به فکر توسعه پایدار و رشد اقتصادی مداوم است.
این میل فزاینده به مصرف منابع نفت و گاز در شرایطی است که ذخایر منابع طبیعی جهان رو به افول است و حتی کفاف تداوم رشد اقتصادی 20 سال اخیر را نمیدهد.
هزینه تولید منابع طبیعی نیز بهعلت سختتر شدن استحصال آنها، روزبهروز در حال افزایش است و عرضه آنها را کاهش داده است؛
درحالیکه همگان قبول دارند که مصرف نفت از تولید آن فزونی گرفته، اما رهبران کشورهای غربی، بهعنوان بزرگترین مصرفکنندگان نفت در دنیا، هیچ راه و اندیشهای برای اداره جوامع خود بدون بهرهمندی از نفت در آینده نزدیک ندارند. تقاضا برای نفت دیگر نمیتواند با همین سرعت افزایش یابد چرا که عرضه نفت در حد آخر خود است.
کمبود نفت، موجب افزایش قیمت آن شده و دولتهای کشورهای صنعتی که واردکننده نفت هستند، برای تامین مالی رشد مصرف نفت اقدام به انتشار بیش از حد پول کردهاند که رشد نقدینگی را ایجاد کرده است.
رشد حجم نقدینگی در سطح جهان نیز به نوبهخود موجب رشد نرخ تورم شده است. این رشد تورم نتیجه عرضه پول مازاد بر ظرفیت و توان تولید کالا و خدمات کشورهاست.
بدترین کشور در مصرف بیرویه منابع طبیعی خصوصاً نفت، ایالات متحده آمریکاست که بیش از هر کشور دیگری در جهان، سوختهای فسیلی مصرف میکند.
دولت آمریکا برای تامین این مصرف فزاینده، اقدام به چاپ فراوان دلار و استقراض از سایر کشورها کرده است، این مسئله موجب شده که حجم نقدینگی در داخل آمریکا و سطح جهان بسیار افزایش یابد که این امر هم به نوبه خود رشد شدید مصرف در کشورهای در حال توسعه را بهدنبال داشته است.
معضل دیگر اقتصاد جهانی، نابسامانی بازارهای مالی است. بحران مالی جهانی اخیر بهعلت کاهش اطمینان در بازار وامدهی در کشورهای غربی رخ داد و آرامش اخیر در بازار ارز نیز کوتاهمدت خواهد بود.
از سوی دیگر، تنش در خاورمیانه که بهعلت حمایت همیشگی آمریکا از اسرائیل است، بازارهای جهانی انرژی را دچار بحران دائمی کرده است و این مسئله هم عامل دیگری در بحران اقتصادی دنیا به شمار میرود.
کاهش اعتبار دلار آمریکا و سقوط ارزش آن در برابر یورو تنها نکته امیدوارکننده اقتصاد جهانی است که موجب سوق یافتن کشورهای جهان به سمت یورو و تبدیل آن به ارز عمده ذخایر ارزی شده است.
ادامه سقوط ارزش دلار و تبدیل یورو به مهمترین ارز در سبد ذخایر ارزی کشورهای جهان، فقط برای کشورهای آنگلوساکسون (آمریکا، انگلیس، کانادا و زلاندنو) زیانبار است و مابقی کشورهای جهان میتوانند به آینده اقتصاد خود امیدوار باشند.