همشهری آنلاین _ بهاره خسروی: ایده طراحی بزرگراه نواب به‌عنوان شریانی اصلی که بزرگراه چمران را از سمت شمال به جنوب تهران متصل می‌کند از سال ۱۳۴۴ روی میز مدیران شهری بود، اما رسیدن این ایده به مرحله اجرا تقریباً ۲۲ سال زمان برد. طرحی که از سال‌های ۱۳۶۸ و ۱۳۶۹ با تخریب و گودبرداری خانه‌های مسکونی بخش جنوبی پایتخت و حوالی محله بریانک آغاز شد تا با راه‌اندازی این بزرگراه ترافیک کاهش پیدا کند و دسترسی شمال و جنوب تهران هم به سهولت انجام شود. کار تخریب و گودبرداری این مسیر تا محله بریانک و حوالی خیابان قزوین ده سال زمان برد، اما به علت تغییر طرح‌ها، بخش پایانی آن، که میان اهالی به چاله‌های بریانک معروف است، بلاتکلیف و نیمه‌کاره رها شد. این بلاتکلیفی برای اهالی محله بریانک، به‌ویژه ساکنان خیابان گلبن، و همسایه‌های همجوار با بزرگراه نواب در محدوده مرزی مناطق ۱۰ و ۱۷، حسابی دردسرساز شد. راهی محله بریانک شدیم و با تعدادی از اهالی و کاسبان درباره مشکلات کوچه گلبن گفت‌وگو کردیم.
ساعت ۱۱، ایستگاه مترو بریانک، نبش خیابان گلبن، که اخیراً با نام شهید «حسن بابایی»، از شهیدان سرافزار محله بریانک، مزین شده، تا سوی چشم یاری می‌کند پر از خودروهای رنگارنگ پارک شده است. به گفته یکی از اهالی قدیمی، بیشتر این خودروها متعلق به مسافران غیربومی مترو است که در این محدوده خودروهایشان را پارک می‌کنند تا از مترو استفاده کنند. از یکی از کاسبان ابتدای خیابان درباره اوضاع و شرایط محله و مشکلات آن می‌پرسم، اما چندان اعتمادی به خبرنگار بودنم نمی‌کند و سربالا جواب می‌دهد: «اینجا هیچ‌مشکلی نداریم.»
به نیمه‌های خیابان که می‌رسم، کارگاه ساختمانی ادامه ساخت مترو خط ۷، فضای سبز حاشیه آن و کارگرانی که مشغول کارند، نمایان می‌شود. سمت چپ، دیوارهای بلوکی سیمانی توجهم را جلب می‌کند؛ دیواره‌های سیمانی تبدیل به تکیه‌گاه چند خانه قدیمی فرسوده شده‌اند.
- خانه‌های بلاتکلیف
نگاهم بر دیواره‌های سیمانی کنار خیابان و عکاسی از آنها توجه یکی از همسایه را جلب می‌کند. بی‌آن‌که سؤالی بپرسم، «شهرام عاشوری»، از اهالی قدیم محله بریانک، سر صحبت را باز می‌کند و توضیح می‌دهد: «ساخت‌وساز مترو برای اهالی خسارت داشت و باعث نشست خانه‌های فرسوده و قدیمی شد. چند سال است که ساکن این ملک نیستم و آن را به دست مستأجر داده‌ام، به نظرم، این خانه امنیت لازم را ندارد. بعد از ساخت مترو ما با همراهی همسایه‌ها برای رفع مزاحمت‌ها استشهاد محلی جمع کردیم و به شهرداری رفتیم. مدتی گذشت و برای ما نامه فرستادند که ملک را تخلیه کنید، چون در طرح است و به دلیل فرسودگی احتمال تخریب آن وجود دارد. البته گفتند بودجه‌ای برای خرید ندارند و اضافه کردند که نمی‌شود ملک را بازسازی کرد و عملیات تخریب و نوسازی انجام داد. این‌طور بود که ما چند تا از همسایه‌ها دچار مشکل شدیم.»
او تلاش زیادی می‌کند تا همسایه برای طرح مشکلاتشان جمع شوند و هرکدام گلایه‌هایشان را بگویند. «طاهره الهیاری»، از دیگر اهالی این خیابان، در تأیید حرف‌های همسایه‌اش می‌گوید: «۲۸ سال است ساکن این محله‌ام و همسرم هم در همین خانه‌ای که در آن سکونت داریم، متولد شده است. به علت ساخت‌وساز مترو، دیوار خانه ما ترک برداشت و هر لحظه امکان تخریب آن وجود دارد. راهی هم نداریم. چون خانه قابل تعمیر و سکونت نیست، بلاتکلیف مانده‌ایم.»
- ساخت‌وسازهای آزاردهنده
اهالی از روی حس کنجکاوی از پنجره و پشت در به داخل خیابان سرک می‌کشند و بعضی‌ها مشتاقانه مشکلات محله را بیان می‌کنند. بعضی‌ها هم سکوت را انتخاب می‌کنند و با گفتن اینکه تازه واردند، وارد بحث نمی‌شوند.
«مهسا مهجور» معترض است و می‌گوید: «دیر آمده‌اید. هفت سال است که داریم خاک ساخت‌وساز مترو و کارگاه‌های ساختمانی را می‌خوریم. این روزها اوضاع کمی بهتر شده است. در زمان ساخت ایستگاه مترو حسابی اذیت شدیم. شب‌ها از سر و صدای دستگاه و لرزش زمین خواب نداشتیم. خیلی از خانه‌های این محدوده به دلیل ساخت‌وساز کارگاه‌های مترو نشست کرده است. اما با ساخت و افتتاح ایستگاه مترو کمی اوضاع بهتر شده است. امیدواریم هرچه زودتر کارگاه‌های ساختمانی از این خیابان جمع شود و مشکلات ما هم به پایان برسد.»
- مسیر ناامن انتهای کوچه
به مسیرم تا انتهای کوچه ادامه می‌دهم. هرچه به آخر خیابان نزدیک‌تر می‌شوم، مسیر خلوت‌تر و کم‌رفت‌وآمدتر می‌شود. این وضع در طول روز و شب برای اهالی، به‌ویژه بانوان، دردسرساز شده است.
«مهدی نورانی»، از کاسبان قدیمی محله بریانک و تقاطع گلبن و قزوین، با اشاره به این موضوع، سر صحبت را باز می‌کند و می‌گوید: «این خیابان چند روز است به نام شهید حسن بابایی تغییر کرده است. از اینکه بگذریم، این راسته، در سال‌های اخیر، به دلیل شرایط بلاتکلیف کارگاه‌های ساختمانی، تبدیل به محلی حادثه‌خیز و خطرناک برای اهالی شده است. قسمتی از خیابان که به پل قزوین متصل می‌شود، از غرب با دیوار طویل گاراژ و از شرق با دیوار کارگاه نیمه‌تعطیل شرکت مترو محصور است. در قسمت شمال هم دیوارهای خانه‌های مسکونی و در جنوب هم ورودی بسته‌شده پل قزوین باعث شکل‌گیری فضایی ناامن در انتهای کوچه شده است، به نحوی که در طول روز در این محدوده شاهد خفت‌گیری، دزدی، زورگیری، کیف‌قاپی و مزاحمت برای اهالی هستیم. متأسفانه پیگیری‌ها و اعتراض‌های ما به جایی نرسیده و هر روز شاهد آسیب‌های اجتماعی شرم‌آور در این محدوده هستیم و برای ایجاد امنیت‌کاری از دستمان بر نمی‌آید.»
- مشکلات سی‌ساله گودال‌های بریانک
مشکلات سی‌ساله گودال‌های بریانک یکی از عمده‌ترین مشکلات اهالی و مسدود بودن بخش انتهایی خیابان گلبن به سمت منطقه ۱۷، به واسطه کانکس‌های کارگاه‌های شرکت مترو و بستن دهانه پل قزوین، دردسری دیگر است.
«امیر صادق‌پور»، از کاسبان قدیمی خیابان قزوین، با اشاره به این موضوع، می‌گوید: «از سال ۶۸ که کار طرح تعریض بزرگراه نواب اجرایی شد و خانه‌های مسکونی و مغازه‌های زیادی برای اجرای این طرح تخریب شدند،
گودبرداری‌های طویل با ارتفاع بلند در سرتاسر نواب برای ساختمان‌سازی ایجاد شد. این کار تقریباً ده سال طول کشید، اما بعد از این مدت، در محدوده خیابان‌ها بریانک، قزوین و هلال‌احمر، به دلیل تغییر طرح‌ها، این گودال‌ها سال‌ها بلاتکلیف باقی ماند تا اینکه ساخت پل نواب قزوین مطرح شد و از سال ۱۳۷۴ سه سال زمان برد تا این پل ساخته شود.
در این مدت، به دلیل ساخت کنارگذر، بخشی از مغازه‌ها در مسیر اجرای این طرح تخریب و به شهرداری واگذار شد و برای اجرای سریع‌تر این طرح نهایت همکاری توسط کسبه‌صورت گرفت.»
صادق‌پور در حالی که نشریات قدیمی همشهری محله و تیترهای آن را در مورد وضعیت بلاتکلیف گودال‌های بریانک نشان می‌دهد، می‌گوید: «بنیاد مستضعفان به‌عنوان پیمانکار در محدوده نواب ـ قزوین کارگاه‌های ساختمانی را تجهیز کرد و حتی عملیات بتون‌ریزی و اسکلت‌بندی و ریختن مصالح با حجم وسیع را انجام داد، اما بعد از مدتی، به علت بروز اختلافات با کارفرما (سازمان نوسازی)، پروژه تعطیل و نیمه‌کاره رها شد و سال‌ها، به علت شکایت قضایی، مشکلات آن گریبانگیر اهالی شد. حتی از برنامه "در شهر" شبکه ۵ سیما دعوت کردیم و از این مشکلات گزارش تهیه و پخش شد. بعد از رسانه‌ای شدن موضوع، ریاست سازمان نوسازی جلساتی را با حضور دبیر شورایاری وقت، آقای خادم‌الحسینی، و اینجانب (صادق‌پور) تشکیل داد و مسئولان نوسازی قول پیگیری سریع و ایجاد سقف روی نواب شرق و غرب را دادند.»
به تعریف این ساکن قدیمی، مقدمات ساخت بازارچه در همین محدوده فراهم شد، اما این طرح هم به نتیجه نرسید تا در نهایت این محدوده برای احداث ایستگاه مترو به شرکت مترو تهران واگذار شد.
صادق‌پور از وعده دوساله ساخت مترو می‌گوید: «با وجودی اینکه خط ۷ مترو بعد از چندین سال راه‌اندازی شد، اما بعد از حدود ده سال، به‌رغم قول و وعده‌های فراوان در مورد جمع‌آوری کارگاه و آزادسازی دهانه‌های پل و ایجاد فضای سبز، هیچ اقدام مؤثری صورت نگرفته است.»
- وعده‌هایی که محقق نشد
«عباس شکریان»، از دیگر کاسبان خیابان قزوین، با تأیید صحبت‌های همسایه‌اش به گلایه ادامه می‌دهد: «سال ۱۳۹۸ جلسه‌ای با حضور رئیس شورای‌شهر و مسئولان شهری در همین کارگاه برای بازگشایی لاین کندرو بزرگراه نواب ـ بریانک ـ قزوین برپا شد. در همان جلسه آقای صادق‌پور مشکلات سی‌ساله این محدوده را مطرح کرد و قرار شد تا این کارگاه جمع‌آوری شود، انتهای بزرگراه تبدیل به بوستان شود و همچنین انتهای این مسیر هم برای سهولت تردد بازگشایی شود. اما متأسفانه تا امروز هیچ‌کدام از این وعده‌ها عملی نشده و همچنان با مشکلات شهری و آسیب‌های اجتماعی روبه‌رو هستیم.»
- پاسخ مسئولان
بعد از شنیدن درددل اهالی و طرح مشکلات شهری و اجتماعی آنها از همسایگی با مترو بزرگراه نواب، سراغ مسئولان مربوطه رفتیم تا ببینیم پاسخ آنها برای حل مشکلات پیش رو چیست.
مالکان درخواست بدهند
یکی از مشکلات اهالی گلبن وضعیت بلاتکلیف املاک فرسوده داخل طرح است. املاکی که شهرداری در حال حاضر بودجه‌ای برای تملک آنها ندارد. «مصطفی مسگر»، رئیس اداره شهرسازی ناحیه یک، در این‌باره می‌گوید: «مالکان با توجه به قدمت و شرایط ملکشان به شهرداری ناحیه درخواست بدهند و مشکلاتشان را در آن مطرح کنند. بعد از بررسی‌های کارشناسی، این درخواست به اداره املاک منطقه ارجاع داده می‌شود تا مالکان برای توافق با شهرداری اقدام کننند.»
- پایان روزهای انتظار
بعد از چند دهه انتظار و اجرای پروژه‌های ناتمام بالاخره انتظارها به سر رسید و بنا بر وعده مهندس «عبدالحسین گودرزی»، مدیر پروژه بریانک، که متولی تکمیل آن سازمان نوسازی شهر تهران است، از به پایان رسیدن این پروژه خبر می‌دهد. او در ادامه می‌گوید: «کانکس موجود در انتهای خیابان گلبن برای اسکان کارگران مترو در زمان اجرا و راه‌اندازی پروژه خط ۷ مترو بریانک بوده که با افتتاح و تکمیل بخش باقی‌مانده پروژه به‌زودی این کانکس‌ها جمع‌آوری می‌شود.»
- گشتزنی و دستگیری
موضوع نبود امنیت اجتماعی و گشتزنی به‌موقع نیروی انتظامی هم از دیگر مشکلات اهالی بود که در این گزارش به آن اشاره شد. سرهنگ «حمید معظمی گودرزی»، رئیس کلانتری ۱۱۱ هفت‌چنار، در این‌باره توضیح داد: «محدوده مترو بریانک از بخش‌های حادثه‌خیر و آسیب‌پذیر است و به همین دلیل، عملیات گشتزنی در این خیابان به دلیل خلوت بودنش به‌طور متناوب اجرا می‌شود و حتی چندین مورد دستگیری هم داشته‌ایم. این روند برای تأمین امنیت اهالی همچنان ادامه دارد.»
نظر شما