همشهری آنلاین_ بهاره خسروی: در واقع این محدوده به دلیل دسترسی آسان به مرکز شهر، کاروانسراها و بعد گاراژهای مسافرتی خیابان قزوین، همچنین مراکز زیارتی مانند امامزاده معصوم(ع) و امامزاده حسن و باغ و بوستان‌های سرسبز برای تفریح مهاجران پایتخت بهترین مأمن بود. این موضوع هنوز هم با گذشت بیش از یک قرن ادامه دارد و مهاجران پایتخت این بار به دلیل امکان دسترسی آسان به هر از نقطه از شهر آن را برای سکونت انتخاب می‌کنند. اما این مهاجرت‌ها و تنوع فرهنگی تبعات تلخ و شیرینی هم برای اهالی دارد که ممکن است در زیست، سبک زندگی و فرهنگ اهالی تأثیرات فراوانی داشته باشد. به گفته«سعید شرفت‌دوست» معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۱۰ این تنوع می‌تواند به فرصت یا تهدید تبدیل شود. در این گزارش با او درباره نحوه فعالیت فرهنگی و نقاط و ضعف و قوت آن در تکه دهم پایتخت گفت‌وگو کرده‌ایم.
فضای فرهنگی منطقه ۱۰ را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تکه دهم پایتخت یکی از مناطق قدیمی و تا حدودی تاریخی شهر تهران است. با توجه به بافت شهری و سهولت دسترسی به هر نقطه از شهر، این منطقه یکی از مناطق مهاجرپذیر پایتخت محسوب می‌شود. این مهاجرپذیری باعث تنوع فرهنگ در منطقه می‌شود. وقتی خوش‌بینانه به این تنوع فرهنگی نگاه می‌کنیم، می‌تواند فرصت خوبی برای تبادل فرهنگ میان شهروندان باشد. البته گاهی این مسئله برای اهالی تهدید هم تلقی می‌شود. تهدید از این بابت که بسیاری از آنها از خانه‌های ویلایی و روستایی به زندگی شهری مهاجرت کرده‌اند. زندگی در منطقه‌ای که ۵۱درصد بافت آن فشرده و مسکونی است و بیشتر خانه‌های آن را آپارتمان‌هایی با متراژهای کوچک تشکیل داده‌اند، به تبع سبک جدیدی از زندگی را برای آنها رقم می‌زند. این سبک آموزش‌های شهروندی را می‌طلبد که در برنامه‌های فرهنگی برای افزایش آگاهی و اطلاعات اهالی همیشه مد نظر ما بوده است. برای مثال بافت فرسوده یکی از مهم‌ترین ضعف‌های منطقه است و در صورت وقوع زلزله بسیاری از محله‌ها مانند بریانک به کل مسدود می‌شود و عملاً امکان دسترسی و امدادرسانی وجود ندارد. اما در کنار همه این موارد مردم منطقه ۱۰ همیشه مشارکت اجتماعی بالایی در برنامه‌های شهری دارند که این یکی از مهم‌ترین نکات قوت در تکه دهم پایتخت است.
برای تأمین نیازهای فرهنگی اهالی و همچنین آشنایی بیشتر آنها با آموزش‌های شهروندی چه برنامه‌هایی اجرا کرده‌اید؟
دانش‌آموزان یکی از مهم‌ترین گروه‌های هدف ما برای آموزش‌های شهروندی هستند. آنها به‌عنوان سفیران خانواده‌ها در نهادینه کردن بسیاری از فرهنگ‌ها مانند آپارتمان‌نشینی، بازیافت و استفاده از حمل‌ونقل عمومی نقش اثرگذاری در خانه دارند. بسیاری از برنامه‌های آموزش شهروندی را پیش از کرونا در مدارس اجرا کردیم. از طریق‌سراهای محله و کانون با اهالی در ارتباط بودیم و بسیاری از برنامه‌ها را در قالب جشنواره‌های مختلف فرهنگی و هنری به مناسبت‌های مختلف اجرا کردیم. با توجه به شرایط اقتصادی و مشغله کاری، شاید برای بیشتر خانواده‌های ساکن منطقه شرایط حضور در کنسرت‌ها شاید فراهم نباشد. به همین دلیل برای افزایش شادابی و نشاط در مجمــوعه ورزشی «شهدای جیـــحون» و چند بوسـتان برای نخستین بار چندین کنسرت با حضور خوانندگان مطرح برگزار کردیم. تابستان گذشته به مناسبت‌های مختلف ملی و مذهبی تقریباً در هر محله یک جنگ شادی برپا کردیم که با استقبال شهروندان مواجه شد و در پیام‌های ۱۸۸۸ درخواست تکرار آن را داشتند. در زمینه کارآفرینی برای زنان سرپرست خانوار فعالیت زیادی داشتیم. همچنین برای فراهم کردن فرصت اشتغال برابر و استفاده از ظرفیت‌های دانش‌آموزان و جوانان، مدرسه استارت‌آپی ذوق را برای افراد جویای کار راه‌اندازی کردیم. کسانی که دنبال راه‌اندازی یک شغل مناسب هستند و نمی‌دانند از کجا شروع کنند، آموزش‌های رایگان این مدرسه استارت‌آپی فرصت خوبی برای آشنایی با کسب و کار در فضای مجازی برای آنها فراهم می‌کند.
در زمینه کارآفرینی و حمایت از بانوان سرپرست خانوار چه برنامه‌هایی اجرا کرده‌اید و این برنامه‌ها چه میزان موفق بوده‌اند؟
به دلیل تراکم جمعیتی بالا مهم‌ترین نیاز در منطقه اشتغالزایی و کارآفرینی بود. افراد زیادی به ما یاسراهای محله مراجعه می‌کردند که جویای کار بودند یا کارآفرین بودند که از ما فضا و امکانات می‌خواستند. همین موضوع باعث شد تا برای استفاده مثبت از ظرفیت‌های کارآفرینی منطقه برنامه‌ریزی کنیم. از طریق اداره آسیب‌های اجتماعی و امور بانوان کارگاه کارآفرینی برای بانوان سرپرست خانوار و جویای کار برپا کردیم. برای مثال تعدادی کارگاه به ما معرفی شد که داخل واحدهای مسکونی بودند. سعی کردیم برای آنها شرایط مساعد فراهم شود. به همین دلیل با تعدادی از ساکنان مجاور کارگاه‌ها رایزنی کردیم تا از این طریق مشکلات این کارگاه‌ها تسهیل شود.
همین طور برای آشنایی زنان سرپرست خانوار و تولیدکنندگان با حوزه بازاریابی و فروش، برای آنها دوره‌های آموزشی برگزار کردیم و با برخی فروشگاه‌های اینترنتی برای فروش محصولات زنان سرپرست خانوار در فضای مجازی همکاری کردیم. از طریق مجموعه ورزشی «شهربانو» بانوان نخبه را شناسایی کردیم. برای حفظ و توسعه هنرهای بومی و ملی کارگاه‌های مختلف صنایع‌دستی برای بانوان منطقه برگزار کردیم که بازخورد خوبی هم میان بانوان داشت و بسیاری از آنها به واسطه همین آموزش‌ها به خودکفایی اقتصادی رسیدند.
برای کاهش آسیب‌های اجتماعی در محله‌های پرخطر، چه برنامه‌هایی در دستور کار دارید؟
موضوع آسیب‌های اجتماعی تقریباً موضوعی همگانی است و در همه مناطق متناسب با بافت فرهنگی و اجتماعی آن منطقه به شکل‌های مختلف وجود دارد. در منطقه ما ناحیه یک به نسبت سایر نواحی آسیب‌پذیرتر است. محله‌های بریانک، جی و بخش‌هایی از محله سلیمانی به دلیل بافت فشرده‌ای که دارند، به نسبت آسیب‌پذیرترند و بعد هم ناحیه ۲ آسیب‌های اجتماعی زیادی دارد. در این مورد قبل از سال جدید جلساتی با مدیران و شورایاری‌ها برگزار کردیم. برای رفع بخشی از این مشکلات طرح‌هایی را در قالب پروژه‌های کوچک‌مقیاس در دستورکار قرار دادیم. برای مثال، پیاده‌روهای خیابان هاشمی برای تردد مناسب نیستند و این مسئله باعث می‌شود مردم به جای پیاده‌رو از خیابان تردد کنند که خطراتی چون کیف‌قاپی و زورگیری را به دنبال دارد. خیابان رنجبر یکی از خیابان‌های مهم منطقه برای اتصال شمال به جنوب محدوده است.
پارکینگ‌های دنج محلی این خیابان تبدیل به بوستان شدند و کار نورپردازی و تأمین روشنایی خیابان در حال اجراست. علاوه بر این، تعدادی ملک معارض در منطقه داریم که تبدیل به فضای بی‌دفاع شده‌اند. از جمله در محدوده خیابان امام خمینی(ره) نرسیده به بزرگراه نواب چند ملک معارض داریم. این املاک شخصی و رهاشده هستند و تبدیل به پاتوقی برای معتادان شده‌اند. یکی از کارهایی که در حال حاضر پیگیر آن هستیم تا بخشی از این آسیب‌های اجتماعی کاهش پیدا کند، شناسایی همین نقاط بی‌دفاع شهری و رفع خطر از آنهاست؛ نقاطی که باعث به خطر افتادن امنیت اهالی به‌ویژه بانوان می‌شود.
نظر شما