تولید داروی ضدافزایش وزن با غیرفعال کردن ژن‌های عامل چاقی

به گزارش همشهری آنلاین، ایسنا به نقل از مدیکال‌اکسپرس، این دانشمندان موفق به شناسایی ۱۴ ژن شده‌اند که عامل چاقی هستند و سه ژن که می‌توانند از چاقی جلوگیری کنند. این یافته‌ها به ایجاد درمانی برای این مشکل سلامتی که بیش از ۴۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی را تحت تاثیر خود قرار داده است کمک می‌کند.

"ایلین اورورک"از دانشکده علوم و هنر دانشگاه ویرجینیا، دانشکده پزشکی دپارتمان زیست سلولی و مرکز تحقیقات قلب و عروق "روبرت ام‌برن" می‌گوید: ما صدها نوع ژن مختلف می‌شناسیم که در افرادی که دچار چاقی هستند ظاهر می‌شوند اما این به معنای ایجاد این بیماری توسط آن‌ها نیست.

این عدم قطعیت مانعی اساسی در یافتن اهداف ژنتیکی برای درمان چاقی است. برای حل این مشکل ما روشی ایجاد کردیم که به طور خودکار و همزمان صدها ژن را مورد بررسی قرار دهد و نقش آن‌ها در ایجاد چاقی را مشخص کند.

ما در اولین دور از آزمایش‌ها موفق به کشف دهها ژن شدیم که در ایجاد چاقی نقش داشتند و سه ژن نیز یافتیم که می‌توانند از چاقی جلوگیری کنند. ما پیش‌بینی می‌کنیم که رویکرد ما و کشف این ژن‌های جدید توسعه درمان‌هایی برای چاقی را سرعت می‌بخشد.

تحقیقات جدید "اورورک" به درک بهتر ارتباط میان چاقی، رژیم غذایی و دی‌ان‌آ(DNA) کمک می‌کند. چاقی که تبدیل به یک بیماری همه‌گیر شده است تا حد زیادی ناشی از رژیم‌های غذایی با کالری بالا و پر از قند است. بی تحرکی نیز نقش زیادی در بروز آن ایفا می‌کند. اما ژن‌های ما نیز در بروز آن نقش مهمی دارند. ژن‌ها ذخیره چربی و سوخت و ساز غذا را تنظیم می‌کنند. اگر محققان بتوانند آن دسته از ژن‌ها که میزان بیش از حد غذا را تبدیل به چربی می‌کنند شناسایی کنند می‌توانند آنها را غیرفعال کنند تا خوردن بیش از حد غذا منجر به چاقی نشود.

کشف روشی جدید برای درمان مؤثر چاقی

متخصصان ژنوم صدها ژن مرتبط با چاقی یافته‌اند. میزان این ژن‌ها در افراد چاق بیشتر از افراد با وزن طبیعی است. اما چالش اصلی تشخیص ژن‌هایی است که نقش اساسی و مستقیم در ایجاد چاقی و جلوگیری از آن ایفا می‌کنند.

برای یافتن این ژن‌ها "اورورک" و گروهش از کرم‌هایی به نام "الگانس"(C. elegans) استفاده کردند. این کرم‌ها درون سبزیجات پوسیده زندگی و از میکروب‌ها تغذیه می‌کنند. با این حال ۷۰ درصد ژن‌های آن‌ها مشابه انسان‌ها است و مانند انسان‌ها اگر میزان زیادی قند مصرف کنند چاق می‌شوند.

این کرم‌ها برای علم بسیار مفید هستند و از آن‌ها برای بررسی عملکرد داروهای رایج مانند داروی ضد افسردگی پروزاک(Prozac) و متفورمین که سطح قند خون را کنترل می‌کند استفاده شده است.

علاوه بر آن طی ۲۰ سال اخیر سه جایزه نوبل به کشف فرآیندهای سلولی که ابتدا در این کرم‌ها مشاهده شده بود اهدا شد. این فرآیندها در بیماری‌هایی مثل سرطان و بیماری‌های تخریب سیستم عصبی اهمیت دارند. این کرم‌ها در توسعه درمان‌های مبتنی بر آران‌ای(RNA) نیز نقش اساسی داشته‌اند.

در این مطالعه جدید که به تازگی در مجله‌ی "PLOS Genetics" منتشر شده است، "اورورک" و همکارانش از این کرم‌ها برای بررسی ۲۹۳ ژن مربتط با چاقی در انسان‌ها استفاده کردند تا ژن‌هایی که در ایجاد یا جلوگیری از چاقی نقش دارند را بیابند.

آن‌ها برخی از کرم‌ها را در معرض رژیم غذایی با قند بالا قرار دادند. این کرم‌ها به همراه یادگیری ماشینی به محققان در کشف ۱۴ ژن موثر در چاقی و سه ژن که می‌توانند از آن جلوگیری کنند کمک کرد.

محققان دریافتند که جلوگیری از عملکرد این سه ژن می‌تواند طول عمر کرم‌ها را افزایش داده و عملکرد حرکتی-عصبی آن‌ها را بهبود بخشد. این دقیقا همان مزایایی است که تولیدکنندگان دارو از داروهای ضدچاقی انتظار دارند.

تحقیقات بیشتری باید انجام شود اما محققان معتقدند به نتایج امیدوارکننده‌ای دست یافته‌اند. برای مثال خاموش کردن یکی از ژن‌ها در موش آزمایشگاهی باعث جلوگیری از افزایش وزن، عملکرد بهتر انسولین و کاهش قند خون شد.

به گفته‌ی محققان این نتایج قابل تعمیم به انسان‌ها نیز هست.