همشهری- عمادالدین قاسمی‌پناه: با آغاز سال تحصیلی و پیش‌بینی ادامه‌دار بودن شیوع ویروس کرونا، نرم‌افزار «شاد» برای امسال هم به عنوان نرم‌افزار رسمی آموزشی دانش‌آموزان معرفی شد. در زمان معرفی این نرم‌افزار، مسئولان مربوط ازجمله وزیر آموزش و پرورش، وزیر ارتباطات و ... با خوش‌بینی، توصیفاتی از شاد ارائه کردند. رایگان شدن اینترنت شاد، استفاده از بخش خصوصی برای تولید محتوا، استفاده از همه توان وزارت ارتباطات برای دسترسی به شاد و موارد دیگر این امید را برای دانش‌آموزان، والدین و معلمان ایجاد کرد که امسال بدون کمترین مشکل، آموزش آنلاین اجرا خواهد شد. با این حال، نظرسنجی آنلاین یکی از خبرگزاری های رسمی کشور حاکی از این است که انتظار استفاده‌کنندگان از شاد برآورده نشده است و بیشتر دانش‌آموزان از واتساپ برای آموزش آنلاین استفاده می‌کنند. بر اساس نظرسنجی که خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) نتایج آن را منتشر کرده ۴۴.۴ درصد پاسخگویان گفته‌اند این نرم‌افزار (شاد) «اصلاً» مشکلات آموزشی دانش‌آموزان را در دوران کرونا رفع نکرده است. در این نظرسنجی در پاسخ به این سوال که در دوران تحصیل غیرحضوری و کلاس‌های آنلاین، فرزند شما از چه نرم‌افزاری برای حضور در کلاس‌ها بهره برده است، نرم‌افزار «واتساپ» با ۳۹.۱ درصد، «برنامه شاد» با ۳۶.۹ درصد و «سایر برنامه‌ها» با ۲۴ درصد توسط مخاطبان انتخاب شده است.
استفاده از پیام‌رسان به عنوان کاری نو
پوریا آسترکی، کارشناس آموزش الکترونیک در گفت‌وگو با همشهری، استفاده از پیام‌رسان برای آموزش آنلاین را یک کار بدیع و نو می‌داند که وجود اشکال در چنین کاری به لحاظ جدید بودن چندان غیرطبیعی نیست.
آسترکی با اشاره به بررسی بستر پیام‌رسان تاکید می‌کند که سازگار کردن یک پیام‌رسان با نیازهای آموزشی کار سختی بوده و طبیعی است که ایراداتی وجود داشته باشد. به گفته این کارشناس، خود این پیام‌رسان هم، بدیهی است که از پیام‌رسان‌های جهانی و مشهور مانند واتساپ و تلگرام فاصله دارد.
آسترکی در مورد استقبال از واتساپ در مقایسه با شاد به عوامل مختلفی اشاره می‌کند که نیازمند بررسی است. به گفته او، چه بسا ممکن است نرم‌افزار مشکلی نداشته باشد، اما نمی‌توان تجربه کاربری، کیفیت و سرعت واتساپ را با نرم‌افزارهایی که به سرعت برای کار آموزشی تطبیق داده شده مقایسه کرد. آسترکی با تاکید بر اینکه نارضایتی‌هایی که گفته می‌شود به خود نرم‌افزار مربوط نیست، می‌گوید: «درواقع انتظار استفاده‌کنندگان از این نرم‌افزار آموزشی برآورده نمی‌شود و به عبارت دیگر این رویکرد، شیوه کارآمدی لازم را نداشته است. به همین خاطر به «ابزار» ایراد گرفته می‌شود؛ چون موضوع دیگری برای انتقاد به ذهن استفاده‌کننده نمی‌رسد.»
این کارشناس معتقد است که هر نرم‌افزار دیگری هم به جز شاد بخواهد از آموزش آنلاین هم‌زمان استفاده کند، نمی‌تواند کیفیت آموزشی مناسبی داشته باشد. او می‌گوید: «بسیار دشوار است که تشخیص دهیم که UX شاد ایراد دارد یا شیوه آموزش؟ حتی اگر UX شاد هم هیچ مشکلی نداشته باشد، نمی‌تواند کیفیت مطلوب را ارائه دهد.»
رویکرد مناسب
پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا پیام‌رسان می‌تواند به عنوان یک سیستم آموزشی مورد استفاده قرار بگیرد یا نه؟ آیا رویکرد دولت به صورت کلان در استفاده از پیام‌رسان شاد یا پیام‌رسان‌های دیگر درست بوده یا نه؟ همچنین بسیاری از پاسخگویان شرکت کننده در نظرسنجی یادشده خواستار رفع مشکلات سیستم آموزشی آنلاین و تقویت آن برای برقراری ارتباط آسان‌تر دانش‌آموزان با آن در دوران کرونا شده‌اند.
کارشناس آموزش آنلاین به رویکرد آموزش آنلاین غیرهمزمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر آموزش و پرورش محتوای آموزشی استاندارد با «آموزش الکترونیکی آنلاین غیرهمزمان» را تولید می‌کرد و در یک سامانه قرار می‌داد و اپلیکیشن موردنظر آموزش و پرورش هم بر اساس آن سامانه عمل می‌کرد، یک LMS (سامانه مدیریت یادگیری) بزرگ تشکیل می‌شد که حاوی محتوای آموزشی همه درس‌ها، همه پایه‌ها و همه گرایش‌های تحصیلی بود.»
آسترکی در توضیح LMS می‌گوید: «چنین سامانه‌ای یک سایت بزرگ آموزشی است که در آن دوره‌های مختلف آموزشی به صورت ضبط شده قرار دارد.»
او با اشاره به یکپارچه‌سازی شاد با این سامانه و ارائه محتوای آموزشی به این شکل، می‌گوید: «براساس این یکپارچه‌سازی، معلم یا مدرس در ساعات مشخصی در یک اتاق گفت‌وگوی صوتی، تصویری یا متنی حضور می‌یافت و مسائل مختلف از جمله «رفع اشکال» مفاهیم درسی مطرح می‌شد.»
نظر شما