به موجب این قانون فروش سیگار و مواد دخانی به افراد زیر 18 سال ممنوع و متخلفین بر حسب قانون مجازات خواهند شد.
در قانون مذکور همچنین کشیدن سیگار در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی جرم محسوب می‌شود و با متخلفین برابر قانون برخورد خواهد شد.
در یکی دیگر از مواد قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات هر نوع تبلیغ، حمایت و تشویق مستقیم و غیرمستقیم یا تحریک افراد به استعمال دخانیات ممنوع شده است.
مطلب زیر 12 مورد از این باورهای خرافی را که با نوعی تبلیغ و تحریک غیر مستقیم مانع ترک سیگار می شود بررسی کرده است.
* * *
1- مردم در مورد سیگار کشیدن یا نکشیدن آن حق انتخاب آزاد دارند
همه ما دوست داریم فکر کنیم که مخلوقاتی دارای اختیار کامل هستیم. بنابر این حق انتخاب در مورد تنباکو موقوف می‌شود به تبلیغ و اعتیاد به آن.
اما آمار موجود نشان می‌دهند که در سال 2002، صنعت دخانیات 5/12 بیلیون دلار در ایالات متحده برای تبلیغ سیگار، بازاریابی و ترویج آن هزینه کرد، یعنی بیش از 2 برابر مقدار صرف شده در سال 1997 و 18 برابر مقدار صرف شده در امر کنترل تنباکو. تبلیغ و فروش سیگار، مردم و به ویژه جوانان و سایر گروه‌های جمعیتی را آماج این تبلیغات قرار می‌دهد و به کشیدن سیگار تشویق می‌کند.
بیشتر سیگاری‌ها می‌خواهند که آن را ترک کنند، با این وجود صنعت تنباکو همواره مراقب است تا نیکوتین موجود در هر نخ سیگار به اندازه کافی باشد تا مردم را معتاد نگه دارد.
شیوه‌های تولید و افزودنی‌های شیمیایی آن نیز می‌تواند محتوی نیکوتین را افزایش دهد.
2- همه می‌دانند سیگار بد است
در حالی که اکثر مردم عموماً از این که سیگار کشیدن کاری غیربهداشتی است آگاهی دارند، اما در عوض در مورد خطرات سلامتی فراوان آن دانش ناچیزی دارند.
تعداد کمی از زنان از خطرات خاص سلامتی از جمله سرطان دهانه رحم، پوکی استخوان، یائسگی زودرس، سقط شدن جنین، حاملگی خارج از رحمی و عقیمی آگاهند.
در بررسی به عمل آمده تنها کمتر از نیمی از بزرگسالان کانادایی 74-55 ساله اعلام کرده‌اند که سیگار کشیدن علت اصلی بیماری قلبی است.
در چین یعنی جایی که بیش از 90 درصد سیگاری‌ها را مردان تشکیل می‌دهند، کمتر از 1 نفر از هر 4 سیگاری معتقد است که سیگار کشیدن باعث مشکلات جدی سلامتی می‌شود.
این کمبود آگاهی می‌تواند دلیل این باشد که چرا فراوانی تعداد سیگاری‌ها در مردان مهاجر چینی شهر نیویورک بیشتر از کل جمعیت این شهر است.
مردان متولد کشور چین که از دانش سطح پایینی در مورد مضرات سیگار برخوردارند، 2 برابر بیشتر از آنهایی که دانش بالاتری دارند، احتمال دارد که سیگار بکشند.
به علاوه، میزان دانش برخی گروه‌ها ممکن است به مرور زمان کمتر از قبل شود، به طور مثال نتایج یک بررسی که در سالهای 1997 و 1998 انجام شد، نشان داد که سیگاری‌های روستایی ویژگی‌های مثبت‌تر و خطرات سلامتی کمتری نسبت به نمونه‌های مورد بررسی دهه قبل به سیگار نسبت می‌دهند.
مشخص شده است که سیگار تقریباً باعث بیماری در هر اندامی از بدن می‌شود. استعمال سیگار، علاوه بر سرطان ریه، بیماری قلبی، سکته و آمفیزم، به طور واضح با سایر سرطان‌ها(کولون، دهانه رحم، کلیه، پانکراس، مثانه، مری، حنجره، حفره دهان، حلق و معده) مربوط است و لوسمی میلوئید حاد، بیماری قلبی عروقی(آترواسکلروز و آنوریسم‌های آئورت شکمی)، بیماری تنفسی(آسیب عملکرد ریه، بیماری مزمن انسدادی ریه، آسم و پنومونی)، سایر بیماری‌ها(کاتاراکت، پریودنتیت، شکستگی‌های هیپ و زخم‌های پیتیک)، افول وضعیت سلامتی عمومی و افزایش عوارضی از جمله افزایش غیبت از کار، افزایش استفاده از خدمات مراقبتی پزشکی و افزایش خطرات زیانبار متعاقب اعمال جراحی و در بین زنان با تراکم پایین استخوان و پوکی استخوان، عوارض بارداری از جمله کم وزن بودن نوزاد موقع تولد، زایمان پیش از موعد، مرگ جنین، مرده‌زایی، کاهش عملکرد ریه نوزادان، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد و کاهش قدرت باروری مرتبط است.
3- فقط چند سیگار در روز
اگرچه بین سرطان ریه و مصرف تنباکو در کل، رابطه خطی پاسخ- مقدار وجود دارد، خطر بیماری قلبی- عروقی که مسئول درصد قابل ملاحظه‌ای از بیماری و مرگ مرتبط با تنباکو است، با مصرف 3 تا 5 سیگار در روز مشهود می‌شود.
به نظر می‌رسد که خطر انفارکتوس میوکارد حاد و بیماری کرونری قلب مرتبط با تماس با دود تنباکو در مقادیر کم غیرخطی بوده و به سرعت با مقادیر نسبتاً کم نظیر آنچه از دود تنباکوی محیطی یا از سیگار کشیدن فقط چند سیگار در روز، افزایش می‌یابد.
حتی تماس کوچک با دود سیگار، تجمع پلاکتی را افزایش داده و باعث شروع تغییرات شریانی و همودینامیک می‌شود.
زن بارداری که تا حد 5 سیگار در روز دود می‌کند، بیشتر احتمال دارد که بچه‌های کم‌وزن موقع تولد داشته باشد.
در ایالات متحده سرطان علت منجر به مرگ در بین سیگاری‌ها است. سرطان ریه مسئول تقریباً 80 درصد از مرگ‌های مرتبط با تنباکو است.
به هر حال بیماری قلبی- عروقی(تمام اشکال) علت منجر به تمام مرگ و میرهای مرتبط با تنباکو از جمله سیگاری‌ها و کسانی است که در معرض دود تنباکوی محیطی قرار می‌گیرند.
بیماری قلبی- عروقی ممکن است به وسیله تماس با منواکسید کربن و سایر محصولات سوختنی ایجاد شود که حاکی از آن است که هر محصول تنباکوی «کم خطری» که استنشاق شود، نامحتمل است که به طور قابل ملاحظه‌ای بیماری مرتبط با تنباکو و مرگ ناشی از علل قلبی- عروقی را کاهش دهد.
4- سیگارهای سبک(ملایم)، ضرر کمتری دارند
سیگارهای موسوم به ملایم به همان اندازه مارک‌های معمولی(ساده) برای سلامتی مضر هستند. اما اکثر سیگاری‌ها از این حقیقت بسیار بد بی‌اطلاع هستند.
60 درصد از سیگاری‌ها معتقدند که اصطلاح سبک و مافوق سبک اشاره به سیگاری‌های کم تار یا کم‌نیکوتین دارد.
با این وجود تعریف استانداردی از این که چه چیزی مارک سبک یا فوق سبک را تشکیل می‌دهد، وجود ندارد و شرکت‌‌های تنباکو می‌پذیرند که این اصطلاحات اشاره به مزه درک شده و طعم سیگار دارد نه محتوی آنها.
بیش از 160 کشور، پیمان‌‌نامه بهداشت جهانی را در مورد کنترل تنباکو امضا کرده‌اند و استفاده از توصیفاتی که ممکن است این اعتقاد کاذب را ایجاد کند، که نوع خاصی از تنباکو، کمتر از سایر انواع آن مضر است، را ممنوع کرده‌اند.
با وجودی که از بازاریابی سیگارهای سبک توسط صنعت تنباکو با ادعای محتوی تار و نیکوتین کمتر می‌گذرد، تفاوت معنی داری از لحاظ تماس با دود یا خطرات سلامتی ناشی از استعمال آنها در بین سیگارهای دارای محصول تار و نیکوتین متفاوت وجود ندارد.
سیگارهای سبک به همان اندازه سیگاری‌های معمولی، تار، نیکوتین و منوکسید کربن وارد بدن می‌کنند، زیرا دستگاه‌های تست، سیگارها را به همان شیوه‌ای که افراد آن را دود می‌کنند، نمی‌سوزانند.
بسیاری از افراد که سیگارهای کم‌تار، ملایم یا فوق ملایم دود می‌کنند، بدون آن که بدانند، این کاهش مصنوعی تار و نیکوتین را که با ماشین اندازه‌گیری می‌شود، از طریق دود کردن سیگاری‌های بیشتر، پک زدن‌های شدیدتر و ورود عمیق‌تر دود آن به ریه‌ها و با سد کردن سوراخ‌های تهویه‌کننده فیلتر برای افزایش غلظت دود استنشاق شده، جبران می‌کنند.
صنعت تنباکو حداقل برای 3 دهه از این اعمال جبرانی آگاه است.
5- ترک سیگار آسان است
در حالی که بسیاری از سیگاری‌ها با میل خود قادر به ترک سیگار هستند، بسیاری از آنها این کار را مشکل و غیرممکن می‌دانند، زیرا نیکوتین اعتیادآور است.
حتی پزشکان نیز ترک سیگار را سخت می‌یابند. تنها نیمی از پزشکانی که سیگار می‌کشند، پس از دچار شدن به حمله قلبی، قادر به ترک آن هستند.
صنعت تنباکو به طور خصوصی پذیرفته است که تنباکو قابلیت اعتیادآوری شیه اپیوم دارد و ممکن است قابلیت اعتیادآوری نیکوتین، قابل مقایسه با هروئین، کوکائین و الکل باشد.
فواید ترک سیگار به خوبی مشخص شده است اما بسیاری از مردمی که در مورد ترک سیگار جدی بوده‌اند، قبل از آنکه آن را برای فوایدش ترک کنند، تلاش‌های متعددی داشته‌اند.
اکثر سیگاری‌ها می‌خواهند که آن را ترک کنند و حداقل یک تلاش در سال برای ترک آن می‌کنند.
از این عده، اکثریت تلاشها برای توقف استعمال سیگار، بدون دارو یا مشاوره صورت می‌گیرد، اما تنها 7 درصد از افرادی که بدون کمک سعی در ترک آن می‌کنند، موفق به ترک آن برای یک سال یا بیشتر می‌شوند.
6- داروهای ترک فاقد اثرند
داروهای ترک سیگار از جمله درمانهای جایگزین نیکوتین ، برچسب‌ها ، آدامس، اسپری بینی و مکیدنی‌ها و بوپروپیون قادرند احتمال ترک موفقیت‌آمیز را دو برابر کنند.
برای برخی سیگاری‌ها، استفاده از روش‌های چندگانه مثل به کارگیری انواع مختلف NRT،NRT با بوپروپیون، NRT با مشاوره و NRT با بوپروپیون و مشاوره، ممکن است حتی از استفاده از یک روش ترک به تنهایی مؤثرتر باشد.
درمان مجدد پس از شکست اولیه در سیر درمان ترک نیز، میزان ترک را افزایش داده و درمانهای ترکیبی به ویژه در بین سیگاری‌هایی که مجدداً به کشیدن آن روی آورده‌اند، مفید است.
7- یک بار سیگار کشیدن، همیشه سیگار کشیدن
بیش از نیمی از آمریکایی‌هایی که همیشه سیگار می‌کشند، قبلاً ترک کرده‌اند.
علی‌رغم دشواری ترک سیگار، بسیاری از مردم سیگار را ترک کرده‌اند، میلیون‌ها نفر از سیگاری‌های رسمی به این حقیقت اعتقاد دارند که مردم می‌توانند آن را ترک کنند و در بسیاری از نواحی، اکثر سیگاری‌ها قبلاً این راه را امتحان کرده‌اند.
8- سیگاری‌ها ممکن است زودتر بمیرند، اما همه آنچه که از دست می‌دهند، دو سال بد انتهای زندگی‌شان است.
یک فرد سیگاری عادی که از علل مرتبط با تنباکو می‌میرد، در حدود 14 سال از زندگی‌اش را از دست می‌دهد.
عمر اضافه‌ای که افراد غیرسیگاری نسبت به سیگاری‌ها دارند، بدون بروز ناتوانی سپری می‌شود.
عدم استعمال سیگار زندگی را، از جمله زندگی بدون ناتوانی را طولانی نموده و ناتوانی را به دوره کوتاه‌تری از زمان محدود می‌کند.
سلامت جسمانی مورد انتظار سالمندان سیگاری 3 تا 4 سال بیشتر از سن خود و سلامت روانی آنها 10 سال پیرتر از سن واقعی مورد انتظار آنها است.
سیگار کشیدن خطر از دست دادن استقلال افراد را افزایش داده و شانس کسب مجدد استقلال را کاهش می‌دهد. هرگز برای ترک سیگار دیر نیست.
حتی افرادی که پس از طی چند دهه سیگار کشیدن آن را کنار می‌گذارند، سلامتی و امید به زندگی خود را بهبود می‌بخشند.
9- دود تنباکو کشنده است
تماس با دود تنباکوی محیطی می‌تواند باعث بیماری و مرگ شود. سیستم گردش خون افراد غیرسیگاری پس از 30 دقیقه تماس با دود تنباکوی محیطی، شبیه افراد سیگاری رفتار نموده و خطر بیماری ایسکمیک قلبی افزایش می‌یابد.
دود تنباکوی محیطی همچنین با 25 درصد خطر بیشتر برای بیماری مزمن تنفسی، 60-40 درصد خطر بالاتر برای ایجاد آسم در بزرگسالان، 100-50 درصد خطر بیشتر برای بیماری تنفسی حاد در اطفال و دو برابر شدن خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد همراه است.
10- تنباکو برای اقتصاد خوب است
صنعت تنباکو که سعی دارد تا خود را برای اقتصاد خوب جلوه دهد، مدعی است که اشتغال ایجاد کرده، عایدی مالیاتی را افزایش داده و در افزایش تولید محصول ملی مشارکت دارد.
با این وجود هزینه‌های اجتماعی طولانی‌مدت مصرف تنباکو، فراتر از هر فایده اقتصادی آن است.
بانک جهانی تأثیر اقتصادی تنباکو را مورد تحلیل قرار داده و نتیجه‌گیری کرده است که پول صرف شده در این راه می‌تواند در عوض صرف سایر خدمات و فوایدی شود که به نوبه خود می‌توانند مشاغل و فعالیت‌های اقتصادی دیگری را برای جایگزینی هر آنچه از صنعت تنباکو از دست خواهد رفت، ایجاد نمایند.
حذف کامل تنباکو در ایالات متحده از اقتصاد می‌تواند منجر به ایجاد بیش از 130هزار شغل در سطح ملی شود.
علم حامی درمان ترک سیگار قوی بوده و از لحاظ هزینه- سودمندی به نحو مطلوبی با بسیاری از مداخلات پزشکی دیگر قابل مقایسه است.
تجار و بیمه گران بهداشتی، انگیزه مالی برای حمایت از برنامه‌های ترک برای مستخدمان خود را دارند.
افراد غیرسیگاری خلاق‌تر بوده و کمتر از سیگاری‌ها دچار خطا می‌شوند و تحت پوشش بیمه قرار دادن ترک تنباکو یکی از سودمندترین فواید بیمه بهداشتی است که یک کارفرما می‌تواند به مستخدمانش ارائه کند.
11- ما قبلاً مشکل سیگار را حل کرده‌ایم
مشکلات سلامتی که در اثر مصرف تنباکو برای جامعه ایجاد می‌شود، ابداً حل نشده است.
با وجود روبه کاهش گذاشتن وفور سیگار کشیدن در ایالات متحده، بیش از 1 نفر از 5 نفر بزرگسال ساکن ایالات متحده (تقریباً 50 میلیون نفر) سیگار دود می‌کنند و روبه کاهش گذاشتن مصرف سیگار در بین بزرگسالان و جوانان در سالهای اخیر آهسته‌تر شده یا ثابت مانده است.
در حال حاضر، حدود 3/1 میلیارد نفر سیگار می‌کشند که بیش از هر زمان دیگری در تاریخ بشر است و گفته می‌شود که در قرن حاضر بیش از 1 میلیارد نفر از علل مرتبط با تنباکو طی این قرن خواهند مرد، مگر اقدام فوری و عاجلی در سطوح منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی صورت گیرد.
12- صنعت تنباکو آنقدر تجاری نیست تا تلاش‌های بهداشتی جامعه را خراب کند
تبلیغ سیگار برای اطفال همچنان ادامه دارد. برای مثال در سال 2000، تبلیغ 3 نوع از محبوب‌ترین مارک‌های سیگار در بین جوانان از طریق چاپ در مجلات، به طور متوسط 17بار در دسترس بیش از80 درصد از جوانان در ایالات متحده قرار گرفته است.
اطفالی که لوازم ترویجی شرکت تنباکو (تی‌شرت، فنجان و...) را دارند، بیش از 7 برابر بیشتر احتمال دارد که نسبت به کسانی که این لوازم را ندارند، سیگار بکشند.
احتمال اینکه اطفال 17-12 سال یعنی سنی که بیشترین احتمال شروع سیگار کشیدن است، در معرض تبلیغ سیگار قرار گیرند، دو برابر بیش از بزرگسالان است و نوجوانان 19-13 ساله نسبت به تبلیغات سیگار سه برابر بزرگسالان حساس هستند.
نمایش سیگار کشیدن در فیلم‌ها نیز استعمال سیگار را در بین 19-13 ساله‌ها افزایش می‌دهد.
تماشاگران فیلم‌هایی که سیگار کشیدن را نشان می‌دهند، سه برابر کسانی که این فیلم‌ها را ندیده‌اند، احتمال دارد که سیگار بکشند و نیمی از تمام موارد تجارب سیگار کشیدن در بین این گروه سنی به این تماس نسبت داده می‌شود.
از سال 1950 به این طرف سیگار کشیدن‌های بیشتری در فیلم‌ها نمایش داده شده و استفاده از مارک به خصوصی از سیگار نشانه درخواست بیشتر آن مارک است.
تأیید مارک‌های سیگار یعنی استفاده از مارک‌های خاص توسط ستارگان در فیلم‌ها از زمان اجرای MSA، یازده برابر شده است.
ستارگانی که روی پرده سیگار می‌کشند، قویاً رفتارهای سیگار کشیدن را در بین این گروه سنی افزایش می‌دهند و هرچه نمایش سیگار کشیدن بیشتر باشد، احتمال سیگاری شدن آنها بیشتر می‌شود.
به نمایش کشیدن استعمال سیگار در موسیقی‌های ویدئویی، تلویزیون و سایر رسانه‌ها نیز رفتارهای سیگار کشیدن را در این گروه تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ترویج سیگار کشیدن توسط صنعت تنباکو، حتی توانایی والدین را در پیشگیری از شروع به سیگار کشیدن تحلیل می‌برد که با نظر صنعت تنباکو که اعمال والدین و نه فعالیت‌های بازاریابی آنها را از عوامل تعیین کننده بحرانی سیگار کشیدن در بین جوانان می‌داند، تناقض دارد.
*عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان
