در ایران هیچ آمار دقیقی از ام‌اس وجود ندارد

نتایج تازه‌ترین پژوهش‌های کارشناسان در سازمان جهانی بهداشت و فدراسیون بین‌المللی ام‌اس نشان می‌دهد شمار واقعی مبتلایان در جهان به این بیماری بسیار بیش از تخمین‌های قبلی است.

این درحالی است که در چند سال گذشته، متخصصان تاکید می‌کردند شیوع این بیماری در ایران، بیش از آمارهای متوسط جهانی است. با این اوصاف، اگرچه گفته می‌شود 30 تا 40 هزار نفر در ایران به بیماری ام‌اس مبتلا هستند، ولی برخی متخصصان مغز و اعصاب اکنون بر این باورند که تعداد این بیماران خیلی بیشتر از این رقم است.

دکتر بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با همشهری، با بیان اینکه باید دید منظور از مبتلایان به بیماری ام‌اس مبتلایان قابل تشخیص است یا مبتلایانی که هنوز این بیماری در آنها تشخیص داده نشده است، می‌گوید: ام‌اس شیوع بالایی در ایران دارد و در واقع کسانی که این بیماری را دارند و هنوز ام‌اس در آنها تشخیص داده نشده، 5 برابر کسانی‌ هستند که ام‌اس دارند و این بیماری در آنها تشخیص داده می‌شود.

به عقیده دکتر زمانی روش اتوپسی یعنی بررسی علت مرگ در جسد صحت این امر را بیشتر تایید می‌کند. چون در بیشتر کشورهای دنیا وقتی به بررسی جسد پرداختند، به این نتیجه رسیدند که آمار شیوع ام‌اس در افرادی که جان خود را از دست دادند، 5 برابر بیشتر از سایر موارد بوده است.

«البته نکته دیگری که در این میان وجود دارد و منجر می‌شود آمار مبتلایان به ام‌اس به‌طور واقعی اعلام نشود، این است که بعضی مواقع این بیماری آنقدر خفیف است که یا عوارض واضحی ایجاد نکرده یا پزشکان علائم آن را به بیماری‌های دیگری ربط دادند.»

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان این عبارات تصریح می‌کند: علاوه بر این در مناطق روستایی و عقب‌مانده‌تر هم این بیماری حتی اگر شدید باشد، ولی به‌دلیل آنکه به آن اهمیت نمی‌دهند، در نهایت بیمار جان خود را از دست می‌دهد.

امکانات صددرصدی، تشخیص‌های سطحی

با این حال به عقیده کارشناسان، در مورد کسانی که به پزشک مراجعه می‌کنند هم چند نکته در تشخیص این بیماری وجود دارد.

دکتر زمانی با بیان اینکه اطلاعات عمومی مردم و پزشکان و امکانات تشخیصی بیماری ام‌اس در مشخص شدن تعداد مبتلایان به این بیماری تاثیر دارد، ادامه می‌دهد: امکانات تشخیصی در همه جای دنیا یکنواخت نیستند، همچنان‌که در خیلی از مناطق هم این امکانات مناسب نیست، اما در ایران امکانات به اندازه کافی پیشرفته هست و در حقیقت‌MRI، قدرت تشخیص 95 الی 100 درصدی بیماری ام‌اس در افراد را دارد.

به عقیده این متخصص مغز و اعصاب حتی از تست‌های پتانسیل‌های فراخوانده مثل پتانسیل فراخوانده بینایی و بررسی فاکتور‌هایی در مایع مغزی نخاعی و همچنین در خون نیز می‌توان برای تشخیص این بیماری استفاده ‌شود، ولی به‌طور کلی این آزمایش‌ها قطعی نیستند و برای همین است که این بیماری توسط پزشک با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شود.

آمارها ثبت نمی‌شوند

علاوه بر این محدودیت‌ها، موجود نبودن یک روش ثبت سند در ایران که بتواند آمار مبتلایان به ام‌اس را به‌طور دقیق ثبت کند هم از دیگر مشکلاتی است که باعث شده تا الان آمار واقعی این بیماران در دسترس نباشد.

دکتر زمانی با تایید این موضوع به مهم‌ترین روش ثبت این بیماری که یکی‌دو سال پیش با همکاری انجمن ام‌اس ایران و وزارت بهداشت شروع شد، اشاره می‌کند و می‌گوید: قرار شده حداقل تعداد کسانی‌که تحت درمان با داروی اینترفرون هستند، ثبت شود و شاید بتوان گفت با این برنامه تا چند سال دیگر بتوانیم آمار دقیقی از این بیماران ارائه دهیم.

به عقیده وی شیوع ام‌اس در اروپایی‌ها، آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها که از یک نژاد هستند، بیشتر از سایر نژاد‌هاست و در واقع تعداد مبتلایان به این بیماری با اروپای شمالی و آمریکای شمالی برابری می‌کند، ولی با توجه به اهمیت این موضوع تا به حال نظر کارشناسی دقیقی در رابطه با ام‌اس داده نشده است.