آتشی که به جان گلستان افتاد

همشهری آنلاین _ مژگان مهرابی: این اتفاق روز پنجشنبه سوم دی ماه رخ داد و با وقوعش، چند مغازه، تخریب و بازار تا اطلاع ثانوی تعطیل شد. حریق بازار اگرچه خاطر اهالی منطقه ۱۴ را آزرده کرد، اما رخدادش خیلی هم دور از ذهن نبود. ناایمن و غیراصولی بودن ساختار بازار و احتمال وقوع آتش‌سوزی در آن اگرچه بارها از سوی کارشناسان آتش‌نشانی به غرفه‌داران و رئیس بازار گل شهید محلاتی گوشزد شده بود، اما به دلیل اهمیت ندادن آنها، حادثه‌ای پیش آمد که هیچ‌وقت از خاطر غرفه‌داران و گل‌فروشان محو نمی‌شود. مرگ ۲ تن از گلفروش‌ها و مصدوم شدن عده‌ای از آنها، بیکار شدن قریب به هزار تولیدکننده و کارگر، خسارت مالی جبران‌ناپذیر و... همه و همه مشکلاتی است که کاسبان این بازار با بی‌توجهی‌شان برای خود رقم زدند.

تا قبل از آتش‌سوزی بازار گل شهید محلاتی، هر کسی گذرش به خیابان کوثر یا زمزم می‌افتاد از سر تقاطع خیابان نبرد ازدحام جمعیتی که برای تهیه گل به اینجا آمده بودند را می‌دید. اما حالا خبری از آن هیاهو نیست. در ورودی بازار گل بسته و بنر تسلیتی بر سردر آن نصب شده که خبر از فوت ۲ تن از کارکنان بازار گل می‌دهد. عده‌ای جلو در تجمع کرده‌اند. گویا کار هر روزشان این بوده که از این مرکز گل ببرند برای فروش یا در مغازه یا کنار خیابان. حالا سرگردان جلو در ایستاده‌اند و منتظرند که کسی جوابشان را بدهد که در بازار باز می‌شود یا خیر؟ غیر از آنها چند خانم هم حضور دارند. گله به گله در جمع ۲، ۳ نفری ایستاده و با هم حرف می‌زنند. به نظر می‌آید درباره حادثه آتش‌سوزی صحبت می‌کنند. «عطیه خسروی» یکی از آنهاست.

می‌گوید: «کار من گل‌آرایی است. برای تهیه وسایل زینتی مرتب به بازار گل می‌آمدم. حیف شد. لوازم کارم را از اینجا تهیه می‌کردم. حالا نمی‌دانم کجا باید بروم؟» بانوی دیگری که خود را «کبری دیندار» معرفی می‌کند می‌گوید: «هر هفته یا ۲ هفته یکبار به اینجا می‌آیم و گشتی می‌زنم. قدم زدن در اینجا حالم را خوب می‌کرد. بوی گل و رنگارنگی آنها به‌خصوص روزهای پایانی سال روح آدم را زنده می‌کند. معلوم نیست وضعیت اینجا چه می‌شود؟» بعد رو به مردی که جلو در بازار ایستاده و از کارکنان است می‌پرسد: «بازار کی باز می‌شود؟» مرد جوابی نمی‌داند. اگر هم بداند نمی‌گوید.

•  آسمان سیاه شد

از میزگرد بانوان برای علت‌یابی حادثه چیزی دستگیرم نمی‌شود. سراغ دیگر گلفروش‌های آن سوی خیابان می‌روم. «مجید نجاریان» می‌گوید: «نماینده دادستانی و آتش‌نشانی داخل بازار مشغول بررسی هستند. به همین دلیل به کسی اجازه ورود نمی‌دهند. مثل اینکه شورای بازار به مغازه‌داری که از گاز هلیوم استفاده می‌کرد یکی دو بار تذکر می‌دهد، اما توجهی نکرده بود. همین هم باعث انفجار شد. ساعت حدود ۱۵ بود. صدای مهیبی بلند شد که همه ما به سمت صدا دویدیم.» «شاهین کلهر» همکار او صحبت‌های دوستش را ادامه می‌دهد: «یک لحظه آسمان سیاه شد. خوشبختانه ایستگاه آتش‌نشانی در فاصله چند قدمی بازار است و خیلی سریع خود را رساندند. اما مشکل اینجا بود که به دلیل عرض کم معبر بازار با دردسرهای زیادی مواجه شدند. با سختی آتش را مهار کردند. یکی از آتش‌نشانان هم آسیب دید. در روزهای پایانی سال خسارت میلیاردی به دوستان ما وارد شد. ۲ نفری هم که جان خود را از دست دادند خیلی جوان بودند.»

•  اعلان خطر از سوی کارشناسان آتش‌نشانی

ساعت ۱۴:۵۰ روز پنجشنبه سوم دی ماه حادثه تلخی در محدوده شرق پایتخت رخ داد؛ آتش‌سوزی در بازار گل شهید محلاتی بود که در پی آن ۲ نفر جان باختند و تعدادی مصدوم شدند. برای اطفای آتش وسیع این حادثه، ۴ایستگاه آتش‌نشانی به همراه تانکر آب به محل حادثه اعزام و کارشناسان مدیریت بحران منطقه ۱۴ هم خود را در دقایق اولیه حادثه به محل رساندند. به گفته کارشناسان آتش‌نشانی، انفجار در یک مغازه رخ داده و باعث شده آتش به چند مغازه دیگر هم سرایت کند. جزیره‌ای بودن بازار و باریک بودن معابر آن معضل مهمی بود که نیروهای آتش‌نشان را با سختی مواجه کند. معابر تودرتوی بازار باید ۸‌متر باشد اما بعضی از غرفه‌داران برای وسیع کردن مغازه‌شان، بخشی از معبر را به وسعت مغازه اضافه کرده‌اند.

همین عامل سبب کم‌عرض شدن مسیر شده که در روزهای شلوغ حتی امکان‌ تردد را برای مشتریان دشوار می‌کند. نکته دیگر ساختار غرفه‌هاست که اصولی شکل نگرفته و با مواد اشتعالزا پوشانده شده است. از همه مهم‌تر هم نگهداشت مواد چوبی و گازهای هلیوم و هیدروژن در بازار است که چنین حادثه‌ای را ایجاد کرد. به گفته کارشناسان آتش‌نشانی، خوشبختانه در این حادثه به مشتریان بازار گل آسیبی وارد نشد، اما یک آتش‌نشان از ناحیه دست دچار مصدومیت شد که مأموران اورژانس این مصدوم را به مرکز درمانی منتقل کردند.

«اکبر شاهرخی» رئیس اتحادیه گل‌فروشان تهران:

• شهرداری تعیین تکلیف کند

بازار گل شهید محلاتی در سال ۱۳۷۴ توسط عده‌ای تولیدکننده گل در زمین‌های وابسته به وزارت راه و شهرسازی بنا شد. تعداد آنها در ابتدا چند غرفه بود که با داربست و سقفی ایرانیتی شکل گرفت و به مرور با افزایش مراجعه‌کنندگان تعداد غرفه‌ها هم زیاد شد. به گفته «اکبر شاهرخی» حالا حدود ۵۰۰ غرفه در این بازار وجود دارد. او می‌گوید: «نکات ایمنی در این بازار به هیچ‌وجه رعایت نشده است. این غرفه‌ها قرار بود عمده‌فروش باشند، اما متأسفانه خرده‌فروشی می‌کنند. در کنار عرضه گل، تزیینات چوبی و وسایل تولد هم می‌فروشند که‌کاری غیرقانونی است. بازار گل مراجعه‌کنندگان زیادی دارد که در مناسبت‌های مذهبی و اعیاد شلوغ‌تر هم می‌شود.»