همشهری محله _ سارا جعفرزاده: در پانزدهمین تکه پایتخت مرکزی راه‌اندازی شده است که به شکل متفاوتی به بانوان آسیب‌دیده خدمات ارائه می‌دهد. مرکز نگهداری از مادر و کودک در خیابان اعظم نظامی که اغلب با نام «خانه پروین» می‌شناسند، بیش از ۶ سال است که پذیرای بانوان آسیب‌دیده است. در این مرکز بانوان آسیب‌دیده و معتاد می‌توانند رایگان همراه فرزندانشان اقامت داشته باشند و از خدمات مختلف شامل ترک اعتیاد، بازتوانی، درمان، مشاوره و اشتغال بهره‌مند شوند. خانه پروین نخستین مرکز بازتوانی است که بانوان را با کودکانشان پذیرش می‌کند.
- فرزندی که معتاد به دنیا آمد
تابلوهای ابتدای خیابان اعظم نظامی در محدوده منطقه ۱۵ ما را به سمت مرکز نگهداری از مادر و کودک راهنمایی می‌کنند. بعد از چند دقیقه به خانه پروین می‌رسیم و وارد محوطه می‌شویم. محوطه زیبایی است اما از سوز زمستان در امان نمانده و برگی روی درختان نیست. پسربچه‌ای بی‌هدف مشغول دوچرخه‌سواری است و هرچند دقیقه یکبار به مادرش که روی صندلی نشسته بی‌اختیار نگاه می‌کند.
داخل سالن اصلی مرکز مادر و کودک می‌رویم. فضایش را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که خانه را تداعی می‌کند؛ سالنی پوشیده شده با فرش و مبلمان که در دو طرفش اتاق‌های خواب، سرویس بهداشتی و آشپزخانه قرار گرفته‌اند. به یکی از اتاق خواب‌ها می‌رویم. «مهرانه» مشغول لباس پوشاندن به کودک ۲ ساله‌اش است. او درخصوص آمدنش به خانه پروین می‌گوید: «دانشجوی رشته مهندسی برق بودم. با مردی ازدواج کردم که به ظاهر سالم بود. اما بعد از چند سال متوجه اعتیاد او شدم. تا آمدم به خودم بیایم، توسط او معتاد شدم. حالا به این وضعیت اسفبار، بارداری را هم اضافه کنید. با توجه به اینکه در دوره بارداری مواد مصرف می‌کردم، جنین هم آلوده شد. با هر بدبختی بود فرزندم در بیمارستان به دنیا آمد. اما همسرم از همان بیمارستان با من خداحافظی کرد و برای همیشه رفت. من ماندم و یک نوزاد معتاد. از طرف بیمارستان به خانه پروین معرفی شدم. ۲ سال است اینجا اقامت دارم و خودم و کودکم پاک هستیم. امیدوارم بتوانم پولی جمع کنم و خانه‌ای نقلی برای خودم و فرزندم اجاره کنم.»
- ادامه درمان بعد از جدایی
به ظاهرش نمی‌خورد که روزگاری معتاد بوده. «مهسا» خنده کنان در حالی که جعبه شیرینی را به سمت ما می‌گیرد و تعارف می‌کند؛ می‌گوید: «در یک خیاطی کار می‌کنم. حالم خیلی خوب است و دیگر سمت مواد نمی‌روم. امروز نخستین حقوقم را گرفتم و آمدم ادامه درمانم را دنبال کنم.» انگار یکی از ویژگی‌های خانه پروین این است که بانوان آسیب دیده تا زمانی که سر و سامان بگیرند می‌توانند در این مکان اقامت داشته باشند.
«نیلوفر مهدی» مددکار خانه پروین است. او درباره این مرکز می‌گوید: «بانوان آسیب‌دیده می‌توانند با کودکان خود در این مرکز به مدت ۳ تا ۶ ماه اقامت داشته باشند. خدمات این مرکز رایگان به بانوان معتاد ارائه می‌شود و این افراد می‌توانند از خدمات دارویی، مشاوره و روان‌شناسی، ۳ وعده غذای گرم، استحمام، فضای آزاد و آموزش کودکانشان و مهدکودک برای خردسالان بهره‌مند شوند. ظرفیت پذیرش این مجموعه ۵۰ نفر است. اما در حال حاضر به ۲۵ بانوی آسیب دیده و ۱۵ کودک خدمات ارائه می‌شود. برخی بانوان بعد از بهبود از مجموعه جدا می‌شوند و توسط مددکار و مشاور به خانواده، وصل یا خودشان مستقل می‌شوند وکاری برای خودشان دست و پا می‌کنند. اما بعد از جداشدن از مجموعه هم به آنها توصیه می‌کنیم روند درمان را ادامه بدهند و به جلسات مشاوره بیایند.»
- چرا خانه پروین؟
برای برخی جای سؤال دارد که چرا مرکز نگهداری از مادر و کودک در منطقه ۱۵ را به عنـــوان «خانه پروین» نامگذاری کرده‌اند. خانه پروین یکی از مراکز زیرمجموعه جمعیت خیریه «تولدی دوباره» است. مؤسس جمعیت تولدی دوباره «عباس دیلمی‌زاده» است. با توجه به اینکه خانه پروین نخستین مجموعه نگهداری از بانوان آسیب‌دیده به همراه فرزندانشان است، به سبب مادر مرحوم دیلمی‌زاده «پروین» نامگذاری شده‌است.
- شرط نخست، درمان اعتیاد
در سالن انتظار چند بانوی معتاد نشسته‌اند. حال و روز درستی ندارند. آنان توسط شهرداری به خانه پروین معرفی شده‌اند و منتظرند ببینند دست تقدیر آنها را به کجا می‌برد. «محمد بینازاده» پزشک و مسئول فنی خانه پروین در این‌باره می‌گوید: «بانوان آسیب دیده از چند طریق به اینجا معرفی می‌شوند. برخی مراجعان از طریق خانواده‌ها و به‌صورت خودمعرف و بخشی دیگر از طریق گشت‌های شهرداری، اورژانس اجتماعی، سمن‌ها و خیران، نهادهای عمومی و دولتی وارد این مرکز می‌شوند. تخصص اصلی این مرکز تمرکز بر فرایند درمان اعتیاد از مرحله بازگیری یا سم‌زدایی و درمان نگهدارنده است.
همه بانوانی که به این مرکز مراجعه می‌کنند به نوعی اعتیاد دارند و به همین دلیل با مجموعه‌ای از مشکلات مانند طلاق، اعتیاد همسر، فرار از خانه و خانواده، اختلالات رفتاری و نداشتن خانه و کاشانه مواجه هستند. ما در این مرکز ادعا نمی‌کنیم که تمام مشکلات این افراد را رفع می‌کنیم اما در مرحله اول درمان اعتیاد و سم‌زدایی را در دستور کار قرار می‌دهیم و به افراد این اطمینان را می‌دهیم که تمام خدمات ما رایگان است و هیچ مراجعه‌کننده‌ای به علت بی‌پولی پشت در این مرکز نخواهد ماند.»
- مدارس همکاری لازم را ندارند
نزدیک ظهر است. کودکان تبلت به دست از اتاق‌ها بیرون می‌آیند تا به محوطه بروند. کلاس‌های آنلاین مدرسه تمام شده و آنها خوشحال هستند. یکی از مشکلاتی که اکنون مسئولان و مــددکــاران خانه پروین با آن مواجه هستند. بحث آموزش کودکانی است که در این مرکز حضور دارند. مهدی، مددکار خانه پروین از همکاری نکردن آموزش و پرورش و مسئولان مدارس می‌گوید و می‌افزاید: «در خانه پروین کودکانی هستند که در سنین مدرسه‌اند و باید از آموزش بهره‌مند شوند. البته در حال حاضر آموزش کودکان به‌صورت آنلاین است و سعی کرده‌ایم تعدادی تبلت با هزینه مجموعه و خیّران تهیه کنیم و در اختیار کودکان بگذاریم.
از طرفی خودم کارهای ثبت‌نام دانش‌آموزان را پیگیری می‌کنم. وقتی مسئولان مدرسه متوجه می‌شوند پدر و مادر کودک از هم جدا شده و آسیب دیده‌اند، عکس‌العملی خوبی ندارند و برای ثبت‌نام، سنگ جلو راهمان می‌اندازند. این درحالی است که مسئولان مدارس باید با توجه به وضعیت کودکان آسیب‌دیده قدری ملایمت را چاشنی کارشان کنند.»
- مهارت‌آموزی در اولویت است
یکی از اهداف اصلی بعد از بهبود بانوان آسیب دیده، مهارت‌آموزی و ایجاد اشتغال برای آنهاست. نیلوفر مهدی مددکار خانه پروین در این‌باره می‌گوید: «بانوان معتاد بعد از گذراندن دوره درمان و ثابت شدن شرایطشان از لحاظ روحی در این مرکز به مرحله مهارت‌آموزی می‌رسند. البته این موضوع اختیاری است. یعنی اجباری از طرف مجموعه وجود ندارد که بانوان مشغول به فراگیری مهارت شوند.
در ایام کرونا در طبقه زیر همکف خانه پروین کارگاه تولید ماسک توسط خیّران راه‌اندازی شده بود که تعدادی از بانوان در این کارگاه مشغول به کار شدند و کار تولید ماسک به پایان رسید. در حال حاضر ۲۰ مددجو در کارگاهی در زمینه مونتاژ بسته‌های ادویه و خشکبار در حال فعالیت هستند و حقوق دریافت می‌کنند.» مهدی به مزایای اشتغال در این مجموعه اشاره می‌کند: «اشتغال در کارگاه خانه پروین مزایای بسیاری دارد؛ بانوان هزینه ایاب و ذهاب ندارند و شرایطشان با سایر مددجویان یکسان است و از طرفی در محیطی سالم مشغول به کار هستند که روی اعتیاد آنها هم نظارت وجود دارد و جای خطایی وجود ندارد.»
نظر شما