برگزاری اولین همایش جامعه ایمن در تهران را می‌توان در راستای همین هدف ارزیابی کرد؛ همایشی که هفته گذشته در تهران برگزار شد و دکتر محمد‌مهدی گلمکانی، مشاور شهردار در امور سلامت درباره آن به همشهری می‌گوید: ایجاد حساسیت و جلب توجه همه آحاد مردم از مسئولان رده بالا گرفته تا مردم عادی به مقوله ارتقای سلامت، کاهش حوادث و افزایش کیفیت زندگی هدفی بود که ما از برگزاری این همایش به‌دنبالش بودیم.
وی با بیان اینکه دالاس آمریکا تنها شهر با جمعیت بالای 2میلیون نفر است که به جامعه ایمن پیوسته، ادامه می‌دهد: عضو شدن تهران در شبکه جهانی جامعه ایمن اولین تجربه حضور یک کلانشهر دنیا در این شبکه است و درصورتی‌که تهران با این وسعت شهری ایمن تلقی شود، می‌تواند الگوی بسیاری از کشور‌‌ها باشد.
منطقه 22، پایلوت طرحی جامع
تا‌کنون 143 شهر دنیا به شبکه جهانی جامعه ایمن پیوسته‌اند و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده تا 3 سال آینده تهران به‌عنوان اولین کلانشهر در دنیا به این شبکه جهانی می‌پیوندد.
پیشگیری از حوادث ترافیکی، جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی همچون خشونت‌های خانگی، اعتیاد و... همچنین پیشگیری از حوادث در خانه، محیط کار و مکان‌های عمومی از شاخص‌های جامعه ایمن به شمار می‌رود.
اما یک شهر برای پیوستن به شبکه جهانی جامعه ایمن باید چه مشخصاتی داشته باشد؟
مشاور شهردار در امور سلامت در پاسخ به این سؤال می‌افزاید: حوادث یکی از بزرگ‌ترین مشکلات جوامع امروزی است به‌طوری‌که سالانه بیش از 5 میلیون نفر در دنیا بر اثر حوادث جان خود را از دست می‌دهند.
بنابراین امکان بررسی و پایش تمام حوادث عمدی و غیر‌عمدی در یک شهر اهمیت ویژه‌ای دارد.
دکتر گلمکانی با اشاره به مرگ و میر سالانه بیش از 50هزار نفر در ایران در اثر حوادث مختلف تصریح می‌کند: بیشتر این افراد را کودکان و جوانانی تشکیل می‌دهند که علاوه بر از دست‌دادن یک سرمایه انسانی، خانواده‌های زیادی در اثر از دست دادن کودکان، جوانان و یا نان‌آوران خانواده‌شان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند.
به این ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت که اهمیت حوادث در کشور ما با آمار و ارقام کاملا مشخص شده است و باید به‌دنبال راه چاره برای کاهش این آمار بود؛
چراکه از امکان ثبت و بررسی علل حوادث مهم‌تر، ارائه راهکاری مناسب برای کاهش میزان حوادث است و اگر در یک دوره 6 ماهه بررسی‌ها حاکی از کاهش معنی‌دار این حوادث باشد، امکان پیوستن یک شهر به شبکه جهانی جامعه ایمن وجود دارد؛
امکانی که در تهران با توجه به وسعت و جمعیتش کاری بس دشوار و پیچیده است و به همین دلیل مسئولان شهر، منطقه 22 تهران را به‌عنوان پایلوت برای اجرای این طرح انتخاب کرده‌اند: «در کلانشهری مانند تهران اجرای این طرح ممکن نخواهد بود مگر آنکه ما شهر را به مناطق کوچک‌تر تقسیم کنیم و ابتدا طرح را در مقیاس کوچک‌تر اجرا کنیم.»
به این ترتیب از آبان 86 کمیته شهر ایمن و کار‌گروه‌هایی برای ثبت حوادث در منطقه 22 تهران تشکیل شده است.
پرسشگری از 650 خانواده ساکن در این منطقه نشان داده است که 65 درصد حوادث در محل‌های عبور‌و مرور، 4/15 درصد در منازل، 6/9 درصد در مراکز تفریحی، 8/5 درصد در محل کار و 4 درصد در مراکز آموزشی و سایر مکان‌ها اتفاق افتاده است.
همچنین 58 درصد حوادث روی‌داده در منطقه 22 تهران مربوط به سقوط و زمین‌خوردن، 21 درصد مربوط به حوادث ترافیکی و 8درصد به مصرف نا بجای دارو و سموم اختصاص دارد؛
ضمن اینکه ضربه و برق‌گرفتگی هر کدام حدود 4 درصد حوادث را به‌خود اختصاص می‌دهند و خشونت، حمله حیوانات و غرق‌شدگی (افتادن در چاه) هرکدام عامل حدود 2 درصد از حوادث این منطقه هستند.
با گذشت حدود یک سال از پایلوت شدن منطقه22 برای پیوستن به جامعه ایمن، کارشناسان منطقه 22 تهران را پایلوتی موفق از اجرای طرح جامعه ایمن تهران، ارزیابی می‌کنند.
به گفته دکتر گلمکانی، عزم جدی مدیریت شهری برای اجرای شاخص‌ها، هماهنگی میان نهاد‌های ذی‌ربط، استفاده از توان NGOها، ایجاد نظام ثبت و مراقبت حوادث، برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای گروه‌های در معرض خطر از جمله عواملی است که موجب ابراز رضایت کارشناسان از اجرای طرح در منطقه 22 تهران شده است.
4 منطقه دیگر در نوبت ایمنی
امیدواریم فرایند تبدیل کلانشهر تهران به شهری ایمن با همکاری همه بخش‌های اجرایی کشور و مراکز دانشگاهی به سرعت محقق شود.
دکتر محمد هادی موذن جامی، رئیس شورای سیاستگذاری جامعه جهانی ایمن شهر تهران با بیان این مطلب و با اشاره به اینکه تحقق جامعه ایمن با میزان مشارکت شهروندان، توانمند‌سازی آنها و معنادار شدن مشارکتشان رابطه مستقیم دارد، می‌گوید: ایمنی یک روش زندگی است که باید همه نهادها در همه‌جنبه‌ها در تحقق آن تلاش کنند.
مشاور عالی شهردار تهران با تاکید بر اینکه شهرداری خود را نسبت به نحوه زندگی شهروندان، رفاه و ایمنی آنها مسئول می‌داند، ادامه می‌دهد: مدیریت شهری نسبت به دین، اخلاق و تعلیم و تربیت شهروندان مسئول است و این تفکر که تنها در حوزه جمع‌آوری زباله و نظارت بر ساخت و ساز مسئول هستیم، در شهرداری تهران وجود ندارد.
اگر همه بخش‌های مدیریتی کشور جمع شوند ظرف مدت زمان کوتاهی، تبدیل شهر تهران به شهری با استانداردهای ایمن میسر است.
موذن با بیان اینکه نزدیک شدن به این استاندارد‌ها در منطقه 22 موجب شگفتی کارشناسان سازمان بهداشت جهانی شده است، از اجرای طرح در 4منطقه دیگر تهران خبر می‌دهد: در حال حاضر در مناطق 4، 5، 20 و 21 نیز علاوه بر منطقه 22 مدیریت جامعه ایمن در حال اجراست.
به این ترتیب، درصورت همکاری همه بخش‌ها می‌توان امیدوار بود ظرف 3 سال آینده شهر تهران به شبکه جهانی جامعه ایمن بپیوندد.
