همشهری آنلاین - فتانه احدی: طرح شفافیت آرای نمایندگان از وعده‌های انتخاباتی مجلس یازدهمی‌ها بود به همین دلیل تنها ۷ روز پس از شروع به کار مجلس یازدهم اعلام وصول شد و بهمن ماه سال ۹۹به صحن مجلس رسید. این طرح که در قالب اصلاح آیین نامه داخلی مجلس مطرح شد و نیازمند ۲سوم آرای نمایندگان بود با ۱۵۳ رأی موافق، ۶۳ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع از ۲۲۸ رأی ماخوذه به تصویب نرسید.
بعد از مخالفت نمایندگان با کلیات طرح شفافیت آرا، تعدادی از نمایندگان در نامه‌ای به هیات رییسه خواستار در دستور کار قرار گرفتن دوباره این طرح شدند. استناد این نمایندگان به ماده ۱۳۰ آیین‌نامه داخلی بود که اگر طرحی مورد تصویب مجلس واقع نشد با تقاضای کتبی ۵۰ نماینده و تصویب مجلس می تواند دوباره مورد رسیدگی قرار گیرد.
تصویب این طرح به گفته بسیاری از نمایندگان مزایای زیادی دارد. آگاه شدن مردم از آرا وکلای ملت و موضع‌گیری‌های نمایندگان خود در قبال موضوعات مختلف به صورت شفاف، گرفتن بهترین و درست‌ترین تصمیم در تصویب طرح‌ها و لوایح، پاسخگو شدن نمایندگان مجلس برابر مردم، پایین آمدن ضریب خطا در تصمیمات نمایندگان مجلس، ارتقای جایگاه و عملکرد مجلس شورای اسلامی و مردمی بودن مجلس بیش از گذشته، پیشتاز شدن مجلس شورای اسلامی و سرایت این تصمیم درست به قوای مجریه و قضائیه و دیگر دستگاه‌ها و نهادهای دیگر، وجود آثار مثبت شفافیت آرای نمایندگان و ایجاد شفافیت پارلمانی، ارتقای اعتماد عمومی، رضایت مردم و در نهایت افزایش سرمایه اجتماعی در جامعه از جمله مزایایی است که بسیاری به آن اذعان دارند.
با این وجود برخی مخالفان معتقدند که این طرح برای عوام‌فریبی به مجلس آمده است، اما علی بابایی کارنامی می‌گوید که به نظرم اصلا تعبیر درستی نیست. به هرحال فرهنگ شفافیت در کشور باید جا بیفتد ما باید بهانه‌های مختلفی ایجاد کنیم تا شفافیتی که مدنظر مردم، نظام، حاکمیت و رهبری است اتفاق بیفتد.
گفت‌وگوی همشهری آنلاین با «علی بابایی کارنامی» نمایندهٔ ساری و نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم را بخوانید.
با توجه به اینکه طرح شفافیت آرای نمایندگان، با مخالفان زیادی روبه رو است، به نظر شما این طرح در مجلس یازدهم چه سرانجامی خواهد داشت ؟
طرح شفافیت آرای نمایندگان مطالبه امروز مردم ایران است. تمام مردم می‌خواهند و توقع دارند مجلس که الگوی مردم‌سالاریست به شعارهایی که میدهد، پایبند باشد. البته نمایندگان مجلس نیز به فراخور گرفتاری‌هایی که در شهرستان و حوزه انتخابیه خود دارند نظرات موافق و مخالف دارند.
مطالبات بسیاری از شهرستان‌ها، با طرح شفافیت آرای نمایندگان ارتباط پیدا می‌کند. برای مثال وقتی یک نماینده با مطرح کردن سوالی، وزیری را به چالش می‌کشد، آقای وزیر به جای پاسخگویی، با مدیرکل استانی تماس می‌گیرد و آنها را مجبور می‌کند تا با نماینده شهر خود همکاری نکنند. با چنین پیشامدهایی باید چه کرد؟ مردم باید این مسائل را بدانند. قطعا طرح شفافیت آرا در مجلس به سرانجام خواهد رسید، اما نمایندگان هم دغدغه‌هایی دارند که باید در حین بررسی این طرح به آنها توجه شود.
برای مثال دغدغه اصلی ما در مجلس این است که موضوع شفافیت در کشور صرفا متعلق به قوه مقننه نیست، بلکه باید در تمام قوای سه گانه انجام شود؛ برای مثال اگر قرار است استاندار انتخاب شود باید آرای همه وزرا شفاف باشد که به استاندار فلان شهر رای داده است یا خیر. هرچند که نمایندگان این دوره شاید ضرر کنند اما در دراز مدت به نفع کشور است. از نظر من این طرح به دلیل شفاف بودن مجلس یازدهم رای خواهد آورد.
شفافیت در مجلس یازدهم چه جایگاهی دارد؟ عملکرد نمایندگان در سطح ملی چگونه است؟
شفافیت هر چه بیشتر به نفع کشور و به نفع مردم است اما ظرفیت جایگاه مهمتری دارد. بسیاری از مسائل مطروحه در حد شعار باقی می‌ماند و جایگاهی در جامعه ندارد. چراکه فرهنگسازی و سیستم‌سازی ما بر مبنای منافع ملی نیست. حتی در حوزه‌های انتخابی مردم توقع دارند که نمایندگان در کارهای کوچک و بزرگ مملکتی دستی بر آتش داشته باشند. اما آیا نگاه ملی اینگونه است؟
این تفاوت دیدگاه باعث ایجاد پارادوکس در کشور شده است. رئیس مجلس، سخنگوی مجلس، فعالان سیاسی، دانشگاهیان و افرادی که در لانه زنبورهای علمی کشور نشسته‌اند وظیفه دارند برای از بین بردن این معضلات فرهنگسازی کنند. نظر من این است، دانشگاه‌ها که مفید نیستند و در حال بلعیدن سرمایه کشورند، و دانشگاهیان نیز تنها به گرفتن حقوق‌های بالا بسنده کرده‌اند، حداقل به فرهنگسازی در این حوزه بپردازند. آموزش و پرورش هم اصلا در این فضا ورود نمی‌کند.
بحث شفافیت در کشور، سیاستمداری، تمرین مملکت‌داری و حکومت‌داری باید به خانه‌های مردم و درکتاب‌های درسی ورود پیدا کند. این مسائل باید از سنین پایین آموزش داده شود. مردم هم باید بدانند که طرح‌ها در مجلس چرا رای می‌آورد یا چرا به آنها رای نمی‌دهند. باید همه این مسائل واکاوی شود. اینگونه شفافیت جایگاه واقعی خود را نه تنها در مجلس بلکه در کشور پیدا می‌کند. از سویی دیگر باید بگویم مجلس یازدهم مجلس شفافی است و مدعیست که طرفدار شفافیت است.
نظر عموم نمایندگان مجلس در مورد طرح شفافیت چیست؟ اجرایی شدن این طرح به ضرر یا نفع نمایندگان است؟
مجلس یازدهم بر اساس همه مصوبه‌ها به نسبت احکامی که صادر کرده و رای‌هایی که داده نسبت به مجلس قبلی مصمم‌تر بوده و اکنون ما اصرار داریم طرح شفافیت رای بیارود ولو اینکه به نفع و یا ضرر نمایندگان باشد. البته من به صراحت می‌گویم اجرای طرح شفافیت آرا، با توجه به مسائلی که وجود دارد در ۲ دوره پیش روی مجلس، شهرستان‌ها با ضرر جدی مواجه خواهد کرد و در دوره بعد از آن به روال عادی در خواهد آمد و به فرهنگ تبدیل خواهد شد.
من با توجه به سبقه کاری، فرهنگی خود می‌گویم که شهرستان‌های کوچک با اجرایی شدن این طرح ضرر می‌کنند، آن هم به این دلیل که وزرا در هر دو جناح اصلاح‌طلب و اصول‌گرا نقدپذیر نیستند، ادعای آن را دارند و حتی در این باب شعار هم می‌دهند، اما بعد از نشستن پشت کرسی‌های خود حتی یک اخم نماینده را برنمی‌تابند چه برسد به اینکه نماینده بخواهد بر علیه طرح یک وزیر یا وزارت خانه‌ای رای منفی بدهد، بنابراین از این منظر باید آسیب‌شناسی شود.
برخی از نمایندگان مخالف معتقدند که این طرح برای عوام‌فریبی به مجلس آمده است، نظر شما در این باره چیست؟
به نظرم اصلا تعبیر درستی نیست به هرحال فرهنگ شفافیت در کشور باید جا بیفتد ما باید بهانه‌های مختلفی ایجاد کنیم تا شفافیتی که مدنظر مردم، نظام، حاکمیت و رهبری است، اتفاق بیفتد. مردم باید بدانند مسئولان چه کار می‌کنند. ای کاش پیش از طرح شفافیت آرای نمایندگان، طرح شفافیت عملکرد مدیران، مسئولان، دولتمردان و حاکمان باید مطرح می‌شد. یعنی اگر این طرح خیلی قبل‌تر طرح می‌شد کارها و اقدامات و سوابق اداری و مدیریتی من به عنوان نماینده از ابتدای انقلاب و از روزی که کارمند دولت شدم باید ارزیابی می‌شد.
آیا انتصابات از روی شایسته سالاری صورت می‌گیرد؟ آیا در انتصابات دولتمردان، عملکردها ارزیابی می‌شود و سوابق مثبت و منفی را در نظر می‌گیرند؟ وجدان را در نظر می‌گیرند، کار کارشناسی و مهارت را در نظر دارند ؟ مدیریت و قانون کار را در نظر می گیرند؟ نه!
نتایج اجرایی شدن این طرح چیست؟
شفافیت آراء مانع بزرگی در مقابل حبس، احتکار و رانت‌خواری اطلاعاتی است و جلوی مافیا گرفته می‌شود. یکی دیگر از محاسن تصویب این طرح آن است که زمانی که نمایندگان بدانند آرای آنان اطلاع‌رسانی می‌شود، برای رأی دادن به طرح‌ها و لوایح بررسی دقیق انجام می‌دهند. با توجه به اینکه اکنون نیز موضع‌گیری‌ها صادقانه است اما قطعا فوق العاده صادقانه می‌شود.
نظر شما