همشهری آنلاین - مریم ورشو: وقتی صحبت سفر به شمال می‌شود شاید در وهله نخست گیلان و مازندران به ذهنتان بیاید. اما در این میان ممکن است جلوه‌های طبیعی و تاریخی گلستان مورد توجه قرار بگیرد، استانی که دیدنی‌های بی‌نظیری دارد. دیدنی‌های منحصر به فردی که برخی از آنها حتی ارزش چند بار دیدن را دارند.
مجموعه گورستان تاریخی و زیارتگاه خالد نبی در شهرستان کلاله یکی از آنهاست. به‌ویژه اگر در اردیبهشت به خالد نبی بروید، زیبایی مسیرش هوش از سرتان می‌برد. ناگفته نماند در سال ۱۳۸۰ گورستان خالد نبی و مجموعه‌های وابسته به آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
خالد نبی در ارتفاعات و مناطق کوهستانی استان گلستان در جایی که مشرف به کوه «تانگری داغ» است قرار دارد. برای رسیدن به زیارتگاه خالد نبی و همچنین گورستان تاریخی عجیبش باید از یک جاده پر از دشت‌های شقایق‌های وحشی بگذرید که گاهی با رویش کلزاها ترکیب می‌شوند و یک مسیر رنگی زیبا را خلق می‌کنند.
بی‌اختیار خودروی خود را بارها در نقاط مختلف جاده پارک خواهید کرد و در این بهشت زمینی قدم خواهید زد. لطفا اگر قصد عکاسی دارید مواظب باشید گل‌ها و گیاهان لطیفش را لگدمال نکنید. به همبن دلیل بهتر است فقط به ثبت عکس‌هایتان در کنار جاده اکتفا کنید.
شاید برایتان سوال باشد خالد نبی کیست؟ خالد نبی یا خالد بن سنان یکی از پیغمبران عرب بوده که در سال ۵۳۰ میلادی به مقام نبوت رسیده و مردم روزگار خود را به شریعت «اسماعیل ذبیح الله» دعوت کرده بود. او در یمن می‌زیست؛ در زمانی که خسرو انوشیروان در ایران پادشاهی می‌کرد و آیین زرتشت مذهب رسمی اکثر ایرانیان بود.
نکته جالب توجه این است که فاصله زمانی بین ظهور خالد نبی و ولادت حضرت محمد (ص) چهل سال است؛ به طوری که دختر خالد نبی در دوران پیری با حضرت محمد دیدار می‌کند و مسلمان می‌شود.
زیارتگاه‌ها
گفتنی است در این مکان تاریخی و مذهبی سه زیارتگاه در فاصله‌های دور از هم قرار دارد که یکی از آنها بقعه چوپان آتای است.
بقعه چوپان آتای زیارتگاه ترکمن‌ها محسوب می‌شود که در مجموعه خالد نبی قرار دارد. وقتی به سمت این بقعه که در یک ارتفاع بسیار زیبا قرار دارد حرکت می‌کنید با پارچه‌های رنگی و بیشتر سبزرنگی مواجه می‌شوید که برخی از زائران غیر ترکمن به شاخه‌های درختی بسته‌اند. آنها در حین بستن پارچه در دل آرزو و نیتی می‌کنند تا برآورده شود. سقف آرامگاه چوپان آتای سبز است که با صدها تپه سبز رنگی که در پشت آن خودنمایی می‌کند تصویری خارق العاده خلق می‌کند.
با گذشتن از چندین پله در شیب کوهستان به مقبره می‌رسید که به صورت بنایی مسقف با پلان چهار ضلعی و تعدادی پنجره و در ورودی است، که در ورودی بقعه طاق هلالی دارد. یک زیارتگاه ساده و بی‌آلایش با درها و پنجره‌های ساده و بدون تزیین. روی قبر هم پارچه سفیدی کشیده شده است، گفته می‌شود طبق سنت ترکمن‌ها هنگامی که فرد جوانی که تازه ازدواج کرده، فوت کند، در واقع جوانمرگ می‌شود که برای چنین فردی روی سنگ مزارش پارچه سفید قرار می‌دهند.
در ویدئوی زیر یکی از دختران ترکمن را در مقبره چوپان آتای میبینید که با استفاده از قاپ گوسفند درباره یکی از رسوم خود توضیح می‌دهد. قاپ همان استخوان مچ پای گوسفند است.
عالم بابا
زیارتگاه دیگر این مجموعه مربوط به عالم بابا است. بقعه عالم بابا همانند بقعه چوپان آتا یک بنای ساده چهار ضلعی است که در هر ضلع آن یک پنجره وجود دارد. درختی معروف به «درخت نظرکرده» نیز در مقابل بقعه عالم بابا قرار دارد که برخی زائران غیرترکمن معتقدند این درخت خاصیتی جادویی دارد و میتواند حاجت‌های افراد را مستجاب کند. برای همین است که به شاخه‌های آن دخیل می‌بندند تا خواسته‌شان برآورده شود.
گورستان
اما آنچه این منطقه را به شهرت رسانده است، گورستان عجیب و غریب آن است. قبرهایی که سنگ‌افراشته‌هایی با شکل‌های ویژه در کنارشان دیده می‌شود. ارتفاع برخی از این سنگ‌افراشته‌هایی سنگی حتی به ۴متر نیز می‌رسد که در نقاط مختلف گورستان پراکنده هستند. گفته می‌شود بنا به جایگاه اجتماعی صاحب قبر ارتفاع سنگ‌افراشته‌ها تعیین می‌شد.
درباره شکل و شمایل بیشتر این سنگ‌افراشته‌ها روایت‌های مختلفی وجود دارد. به عنوان نمونه یکی از این روایت‌ها این است که مجسمه‌های بلند به شکل مردانی هستند که کلاه بر سر دارند و کمربندی به دور کمرشان بسته شده است. همچنین قبر زن‌ها نیز شکلی متفاوت و سطحی تخت دارد.
اما بین ترکمن‌ها روایت دیگری سینه به سینه بیان می‌شود. آنها معتقدند که خالد نبی این مکان را نفرین کرده و مکان کنونی قبرستان در گذشته جالیز هندوانه بوده است که به خاطر نفرین خالد نبی، هندوانه‌ها به سنگ تبدیل شده‌اند. برای همین وقتی وارد زیارتگاه خالد نبی هم می‌شوید روی تاقچه یکی از پنجره‌ها، تعدادی سنگ گرد نگهداری می‌شود که از پای گورها جمع‌آوری شده‌اند.
بهترین فصل برای بازدید خالد نبی بهار است. اما اردیبهشت آن را از دست ندهید. همچنین می‌توانید از بازار کوچکی که در این مجموعه قرار دارد هم بازدید کنید.
مسیر دسترسی | چگونه به گورستان و زیارتگاه خالد نبی برویم؟
برای دسترسی به گورستان و زیارتگاه خالد نبی باید به گرگان بروید و سپس وارد جاده گرگان–بجنورد شوید. پس از عبور از آزادشهر و مینو دشت به گالیکش می‌رسید. پس از طی مسافتی کوتاه وارد دوراهی سمت چپ شوید تا از جاده گرگان – بجنورد خارج شوید و به کلاله برسید. از کلاله به سمت مرواه تپه حرکت کنید. تا در ابتدای یک جاده فرعی تابلوی راهنمایی خالد نبی را ببینید و وارد مسیری خاکی شوید.
نظر شما