تعطیلی حمامی قدیمی که سالن تئاتر بود | مدیر داخلی «خانه نمایش دا» از تعطیلی تماشاخانه می‌گوید

همشهری آنلاین- شقایق عرفی نژاد: این خانه فعالیتش را از سال ۹۲ در خیابان جمالزاده شروع کرد و بعد در سال ۹۴ به آب انبار قدیمی در خیابان فاطمی نقل مکان کرد. آب انبار قدیمی‌ پیش از آن توسط گروه آو در اواخر دهه هشتاد به پلاتوی اجرا تبدیل شده بود و برای اهالی تئاتر و مخاطبان آن کاملا شناخته شده بود. بعد هم که به گرو دا واگذار شد کارش را به شکل دیگری ادامه داد و در سال ۹۷ به حمام کنار آب انبار منتقل شد و  پژوهشکده‌ای هم به آن اضافه شد که نقش مهمی ‌در فعالیت‌های این خانه داشت.

با پایان کار این خانه نمایش، اما کار گروه تمام نشده و به زودی به محل دیگری منتقل خواهند شد. با مهدی رضایی، مدیر داخلی و عضو تیم هنری این خانه نمایش صحبت کردیم. او در این گفت‌وگو از تعطیلی خانه نمایش دا و تجربه‌هایی که در آن داشته‌اند و کارهای بعدی گروه صحبت کرده است:

علت تعطیلی خانه نمایش دا چه بود؟

عمر و شکل کاری گروه در ساختمان خانه نمایش دا تمام شده بود. جای کوچکی بود و ما در طول این سال‌ها استفاده خوبی از آن کردیم. در این مدت هم به دیگران خدمات دادیم و هم خودمان تجربه‌های زیادی به دست آوردیم. الان هم آن را به تیمی‌ واگذار کردیم که قصد دارد به صورت آموزشگاه تئاتر از آن استفاده کند.

قصد داریم فضای بزرگ‌تر و جذاب‌تری در جای دیگری ایجاد کنیم. ما تقاضاهای بسیاری برای اجرا داشتیم که به دلیل کوچک بودن ساختمان نمی‌توانستیم پذیرای آنها باشیم. ما دنبال تجربه و خطر کردن و کشف فضاهای تازه هستیم. از طرف دیگر فعالیت‌هایمان انقدر جدی شده بود که به فضای بزرگ‌تر و امکانات و تجهیزات بهتر نیاز داشتیم. به همین دلیل دنبال جایی هستیم که این نیازها را تأمین کند.

کمی‌ در باره فعالیت‌هایتان برایمان بگویید. کارتان از همان سال ۹۴ در خانه نمایش دا شروع شد؟

ما کارمان را از سال ۹۱ در ساختمانی در خیابان جمالزاده به عنوان یک خانه هنر کوچک شروع کردیم. اسمش را هم گذاشته بودیم خانه هنر دادا. یک خانه قدیمی ‌بود که معروف‌ترین اجرایش نمایش آمستردام کار حسین توازنی‌زاده بود و همینطور نمایش زلف بر باد ده کار شایان فیروزی که آن هم فضامحور بود. بعدتر که فضای جدی‌تری پیدا کردیم در سال ۹۴ به خانه نمایش آو منتقل شدیم که دوستان خودمان بودند و مشکلاتی پیدا کرده بودند و نمی‌توانستند کار را ادامه دهند.

در این مدت تغییراتی هم در فضا دادید؟

ما کافه را تبدیل به فضای اجرا کردیم و از کل مجموعه به عنوان فضای اجرا استفاده بردیم و با خود بچه‌های گروه آو هم چند همکاری داشتیم. چند سال در همین    آب‌انبار که زیر زمین بود کار کردیم، ولی اواخر سال ۹۷ به طبقه همکف و حمامی‌که وجود داشت و آبش را از این آب انبار تأمین می‌کرد، آمدیم. حمام را هم تغییر کاربری دادیم و تمام نمره‌های حمام را هم به فضای اجرا تبدیل کردیم، ضمن این که پژوهشکده دا را هم راه‌اندازی کردیم. ۲ سال هم به عنوان برترین تماشاخانه خصوصی یا کمپانی تئاتر از طرف جشنواره فجر معرفی شدیم.

در دوران کرونا فعالیت نداشتید؟

ما در این دوران کارهای پژوهشی انجام می‌دادیم و کارهای سایت را در دست داشتیم و هر وقت که شرایط اجازه می‌داد، اجرا هم داشتیم. اگر فضای بزرگ‌تری داشتیم احتمالا ورشکست می‌شدیم.

از تجربه‌های این چند سال بگویید. چه اجراهای جریان‌ساز و شاخص و خاطره‌انگیزی داشتید؟

اولینش همان کار آقای توازنی‌زاده در خانه هنر دادا در سال ۹۲ بود. در واقع جزو اولین کارهای فضامحور بود که داخل یک خانه قدیمی ‌اجرا می‌شد. این کار هم خاطره‌انگیز بود و هم جریان‌ساز. بعد هم استاد نغمه ثمینی پروژه‌ای به اسم کارناوال داشت که جشنواره دانشجویی بود و در خانه نمایش دا برگزار شد. اجراهای افشین‌ هاشمی‌و محمد عاقبتی و آروند دشت‌آرای هم که فضامحور بودند، از اجراهای ویژه خانه نمایش دا بودند. کارهای برتر جشنواره مونولوگ دانشگاه هنر هم یکی دو سال در خانه نمایش دا اجرا شدند. اجراهای بین المللی زیادی هم داشتیم.

در پژوهشکده هم اجراهای خاطره‌انگیز زیادی داشتیم که در جشنواره فجر اجرا شد و تندیس هم گرفتیم. همه اجراهای پژوهشکده خاص و آوانگارد بودند.

مخاطبان چطور؟ از چه قشری بودند؟

دایره کاری ما گسترده بود. از جوان دانشجو تا استادان بزرگی مثل حسین علیزاده،  محمدرضا اصلانی، قطب‌الدین صادقی و بهروز غریب‌پور با ما در ارتباط بودند. از جوان‌ها هم علی اصغر دشتی، محمد مساوات و رضا ثروتی کارهایی را در این جا اجرا کردند. حتی استادانی در رشته های دیگر هم از کارهای خانه نمایش دیدن می کردند.

استادانی مثل توران میرهادی و مصطفی ملکیان. ما هم کارهایی داشتیم که در واقع تکنولوژی‌محور و نیوآرت و کاملا معاصر بودند و هم از طرف دیگر کارهایی داشتیم که کاملا آیdنی سنتی محسوب می‌شدند. آخرین سمینار پژوهشکده در باره نوروز بود که با عنوان ریشه‌های باستانی نوروز در اسفند ماه برگزار شد. به همین دلیل گوناگونی کارها، گستره مخاطبانمان هم زیاد بود. هم تئاتر کار می‌کردیم و هم موسیقی و فیلم. این را هم اضافه کنم که در محل جدید هم نیوآرت‌ها را کار می‌کنیم و هم به کارهای سنتی می‌پردازیم. هرچند هیچ حمایتی هم از ما نشده است، اما تصمیم گرفته‌ایم در جای جدید هم ظرفیت خوبی برای کارهای سنتی داشته باشیم. ضمن این که در حوزه بین الملل هم فعالیت‌هایمان را بیشتر می‌کنیم.

در باره پژوهشکده برایمان بگویید.

افتتاح پژوهشکده سال ۹۷ بود و دکتر سعید اسدی که در آن زمان مدیر تئاتر شهر بود به ما کمک زیادی کرد و در افتتاحیه هم حضور داشت. در این پژوهشکده روی بدن و حرکت و موسیقی کار می‌کردیم. تعدادی از هنرمندان با ما همکاری می‌کردند و سمینار و ورک‌شاپ برگزار می‌کردیم. در کنار آن کارهای کارگاهی انجام می‌دادیم که اجرا هم می‌شدند.

این کارها در فرم جدید کاری‌تان هم ادامه پیدا می‌کنند؟

بله. قطعا. خیلی از آنها استقبال شده بود و برای ما هم آورده‌ها و تجربه‌های زیادی به همراه داشت.