همشهری آنلاین- مریم ورشو: وقتی حرف از جنگ به میان می‌آید، ناخودآگاه ترسی عظیم وجودمان را فرا می‌گیرد؛ با اینکه بیشتر ما جنگ را از نزدیک تجربه نکرده‌ایم و هرآنچه از این خشونت عریان می‌دانیم مربوط به فیلم و مستندهایی است که دیده‌ایم یا گزارش‌هایی است که خوانده‌ایم.
- تصاویر | گورستان اسرارآمیز ایران با سنگ‌افراشته‌هایی عجیب | خالد نبی؛ بهشت گردشگری گلستان | پیامبری که زمان انوشیروان به ایران آمد | چوپان آتای کجاست؟
- تصاویر | گورستانی عجیب نزدیک آتشفشان نیمه خاموش خاش | مقبره‌هایی که باران خیسشان نمی‌کند | هفتاد ملا ؛ قدیمی‌ترین قبرستان سرپوشیده ایران را ببینید
- تصاویر | مرموزترین قبرستان ایران؛ مردگانش تجزیه نمی‌شوند | اینجا اولین گورستان مسلمانان در ایران است | حکاکی خاص روی سنگ قبرها را ببینید
- تصاویر خاص‌ترین قبرستان ایران ؛ گورستانی روی آب! | قصه غم‌انگیز لنج‌های به گل نشسته تنگستان را بخوانید
جنگ فقط مربوط به تاریخ نیست، هنوز عواقب بی‌رحمانه جنگ در نقاط مختلف دنیا به‌چشم می‌خورد. چه در کشورهایی که در گذشته درگیر جنگ بودند و چه در کشورهایی که حتی در روزگار به اصطلاح مدرن ما هم درگیر این کارزار هستند. نمونه‌اش همین جنگ روسیه علیه اکراین. گویی قرار نیست حتی تمدن از نام‌هایی که بر سنگ قبرها بر اثر این فاجعه حک می‌کند، بکاهد.
جنگ‌هایی که به کودکان هم رحم نمی‌کند. کودکانی که قربانی نژادپرستی، فاشیست و سیاست‌های اشتباه می‌شوند. بچه‌هایی که جای بازی باید صدای هولناک هواپیماهای جنگی را تجربه کنند و پایشان در جاده آوارگی باز شود.
تاریخ معاصر جهان شاهد دو جنگ عظیم بود. جنگی که آثار هولناک آن در همه نقاط زمین پراکنده است، حتی جایی در کشورمان و در همین تهران خودمان نیز هست که عواقب دردناک جنگ را جلوی چشممان می‌آورد. جایی که کودکان و زنان و مردان بسیاری در آن مدفون هستند. گورستانی در محله دروازه دولاب تهران که ۱۸۹۲ شهروند لهستانی در آن قرار دارد که همگی در سال ۱۹۴۲ میلادی درگذشته‌اند. گویی این گورستان استعاره‌ای از موجودی پهناور به‌نام اروپاست که هر سو و گوشه آن در زمان جنگ جهانی دوم در حال سوختن بود.
حالا شاید برایتان سوالی پیش بیاید که این لهستانی‌ها در ایران چه می‌کردند؟ در زمان جنگ جهانی دوم لهستان به دست نیروهای شوروی پس از توافق با دولت هیتلر اشغال شد و لهستانی‌های زیادی برای کار اجباری به اردوگاه‌های سیبری و قزاقستان تبعید شدند. تا اینکه آلمان با شوروی نیز وارد جنگ شد. لهستانی‌هایی که به عنوان بخشی از نیروهای متفقین علیه هیتلر می‌جنگیدند، از فرصت استفاده کردند و از شوروی و در واقع استالین درخواست کردند تا اسرای لهستانی را آزاد کند. استالین برای اینکه بتواند فشار بر آلمان را بیشتر کند این درخواست را پذیرفت.
و به این ترتیب لهستانی‌هایی که از اردوگاه‌ها آزاد شدند، هر یک به سمتی حرکت کردند. چون ایران و شوروی نزدیک هم قرار داشتند و همسایه بودند، بسیاری از آنها از راه بندر انزلی وارد ایران شدند و برخی خودشان را به تهران رساندند. اما زندگی در اردوگاه‌های کار اجباری توان جسمی چندانی برای آنها باقی نگذاشته بود. برخی از آنها حتی نای رسیدن به ایران را هم نداشتند و در میانه راه جان باختند.
سوءتغذیه و بیماری‌های واگیر سبب شد تا شهروندان غیرنظامی، زنان و کودکان زیادی نیز در طول اقامت در ایران جان خود را از دست بدهند که برخی از آنها در همین گورستان محله دروازه دولاب تهران به خاک سپرده شدند. جایی که احساس می‌کنید خاک هنوز درد می‌کشد از ظلمی که به آنها شده است؛ جایی که به احترام آن همه رنج و درد آدم‌هایی که زیر خاک مدفون شده‌اند، سکوت می‌کنید.
این گورستان و تمام گورستان‌هایی که کشته شدگان جنگ را در دل خود نگه داشته‌اند، شاید غم‌انگیز باشند، اما به یادمان می‌اندازند که پاک کردن ردپای تمام کشتارها به شکست محکوم است و چاله فراموشی وجود ندارد.
مسیر دسترسی | چگونه به گورستان لهستانی‌ها در تهران برویم؟
از بزرگراه امام علی به میدان امام حسن مجتبی بروید. سپس وارد خیابان لرستان شوید و از آنجا به خیابان قوامی بروید. می‌توانید با گوگل مپ نیز به راحتی این گورستان را پیدا کنید.
نظر شما