همشهری آنلاین –یکتا فراهانی :این روزها و با وجود مشکلات اقتصادی زیادی که اغلب خانواده‌ها در گیر آن هستند؛ کودکان هم به نوعی تحت تاثیرآن قرار گرفته‌اند.
آیا کودک باید در جریان مسائل اقتصادی قراربگیرد؟
بسیاری از روان‌شناسان معتقدند حرف زدن درباره مشکلات مالی با کودکان ضروری است. به عقیده آنها، مطرح کردن مسائل مالی با کودکان، درک واقعی‌تر و درست‌تری از مسائل مالی به آنها می‌دهد. اما عده‌ای دیگر براین گمانند بچه‌ها نباید در جریان مشکلات مالی خانواده‌ها قرار بگیرند و حتی نباید در حضور آنها از مشکلات اقتصادی موجود در جامعه صحبت کرد. چرا که باعث اضطراب‌شان می‌شود.
آشنایی کودک با مفاهیم اقتصادی؛ نه مشکلات اقتصادی
آشنا شدن بچه‌ها با مفهوم پول، اقتصاد، پس‌انداز و استفاده صحیح از منابع مالی مورد اهمیت است. اما این بدین معنا نیست که ما بچه‌ها را در جریان مشکلات اقتصادی قرار دهیم.
با توجه به اینکه کودکان درک درستی از مشکلات مالی و اقتصادی ندارند؛ ممکن است والدین به گونه ای باعث نگرانی فرزندانشان بشوند. بنابراین بهتر است حتما با مشورت و کمک گرفتن از متخصصان، آن را برای بچه‌ها توضیح داد ...چون ممکن است باعث ایجاد هیجانات منفی در فرزندانشان شوند.
آموزش تفکر بی‌نیازی
دکتر نسرین امیری، فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان وعضو هیات‌علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مورد مشکلات اقتصادی در خانواده‌ها می‌گوید : «موضوع مهم در مسائل اقتصادی، ترویج فرهنگ فراوانی در خانواده هاست. یعنی نباید فکر کنیم همیشه باید بتوانیم چیزهای زیادی خریداری و ذخیره کنیم. درواقع این نوعی تفکر است که می‌توانیم از آن به نوعی بی‌نیازی یاد کنیم و آن را به فرزندان خود نیز آموزش دهیم.
بنابراین بزرگسالان ابتدا خودشان باید آن را فرابگیرند. ضمن آنکه توجه داشته باشند بعضی نیازهای ما کاذب است؛ نه واقعی.»
در واقع توجه به نیازهای اقتصادی باعث می شود فرهنگ بی نیازی در ما شکل گیرد. البته پس از برخوردار بودن از نیازهای ابتدایی خانواده نیازهای دیگرنیز باید اولویت بندی و بررسی شوند؛ به ویژه در شرایط سخت. به این ترتیب، اقتصاد خانواده کمتر آسیب خواهد دید.
آگاه‌سازی کودک
به گفته دکتر امیری باید برای کودکان توضیح داد دنیای بی‌کران از داشته‌ها و دانسته‌ها در این دنیا وجود دارد که ما فقط می‌توانیم به اندازه خودمان از آنها بهره‌مند شویم.
ولی نگرش ما باید ناشی از قناعت، رضایت و فراوانی باشد؛ یعنی حتی اگر تلاش کنیم و موفق شویم فقط در یک رشته تخصص کافی حاصل کنیم؛ می‌توانیم نگاه و نگرش فراوانی نیز در آن زمینه به‌دست آوریم.
این فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان می‌گوید باید فرزندان‌مان را آگاه و به آنها خاطرنشان کنیم همان گونه که نمی‌توانیم از همه اطلاعات موجود در زمان خود آگاه شویم؛ در مورد مسائل اقتصادی هم نمی توانیم همیشه به همه آنچه می خواهیم دست یابیم. به این ترتیب می‌توانیم شرایط و احساس مطلوبی را هم تجربه کنیم
تلاش مداوم؛ رضایت خاطر
به گفته دکتر امیری کودکان باید بدانند به دست آوردن هر چیزی نیاز به تلاش دارد. اما این تلاش نباید مانع از این شود که نتوانیم از داشته‌های خود لذت ببریم. همچنین معنای برخوردار بودن از احساس رضایت نیز به معنای آن نیست که نیازی به تلاش بیشتر نداریم. ما می‌توانیم در حد توان و ظرفیت مان برای آنچه می‌خواهیم و به دست آوردن رفاه بیشتر تلاش کنیم. ولی این کار نباید مانع از بین رفتن آرامش ما شود.
مثلا اگر بخواهیم خانه بهتری داشته باشیم برای دستیابی به آن؛ حتما باید تلاش بیشتری هم بکنیم. اما باید ببینیم نیازما واقعی است یا نوعی نیاز کاذب که با توجه به داشته‌های دیگران، خود را موظف به داشتن آن کرده‌ایم.
به گفته عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، نباید به نیازهای کاذب توجه کنیم. اما بهتر است همیشه برای بهتر شدن کیفیت زندگی خود و اعضای دیگر خانواده از جمله فرزندان‌مان بیشتر تلاش کنیم.
فراموش نکنیم اگر ما چنین تفکری داشته باشیم و این گونه رفتار کنیم، کودکان هم از چنین الگویی تبعیت خواهند کرد. به این ترتیب می‌توانند آرامش و رضایت بیشتری داشته باشند.
بیشتر داشتن به معنای بهترشدن نیست!
دکتر امیری می‌گوید طبق تحقیقات سازمان ملل، اگر در آمد ما تا ۸ برابر نیازهای پایه‌مان افزایش یابد رفاه وسرمایه بیشتری خواهیم داشت. ولی با افزایش این میزان درآمد، اوضاع ما گاهی نه تنها بهتر، بلکه بدتر هم خواهد شد. یعنی وقتی فکر می‌کنیم هر چه بیشتر داشته باشیم بهترهم زندگی خواهیم کرد؛ اغلب حرص و طمع بیشتری هم تجربه خواهیم کرد.
گاهی نیز ممکن است به دلایل مختلف و قرار گرفتن در بحران‌های اقتصادی نتوانیم به آنچه می‌خواهیم در حد نیازهای اصلی خود برسیم. البته قرار گرفتن در چنین وضعیتی آسان نیست، اما نبایداجازه دهیم تاثیرمخرب و ماندگاری برعزت نفس و اعتماد به نفس ما بگذارد. چون این موضوع ربطی به میزان توانایی‌های ما ندارد و نباید در طولانی مدت باعث تضیعف روحیه ما شود. در غیر این‌صورت، کودکان ما تحت‌الشعاع چنین تفکری قرار خواهند گرفت.
آموزه‌های اقتصادی مورد نیاز کودک
به گفته امیری، ما باید به کودکان توضیح دهیم که چرا گاهی نمی توانیم چیزهای مورد علاقه آنها را برایشان تهیه کنیم. این کاملا طبیعی است و باید آن را بپذیریم و بدانیم هر چقدر هم توان مالی خوبی داشته باشیم باز هم محدودیت‌هایی را در حد توان اقتصادی خود تجربه خواهیم کرد.
گاهی والدین فکر می‌کنند لزومی ندارد فرزندانشان را در جریان مسائل اقتصادی خانواده خود قرار دهند.
اما فراموش نکنیم هر شرایطی در خانواده حاکم باشد همه اعضای خانواده از جمله کودکان هم باید در جریان آن قرار گیرند. البته با کودکان باید به زبان خود آنها گفت و گو کرد. به این ترتیب، کودک احساس امنیت بیشتری خواهد کرد و عزت نفس او نیزبه عنوان عضو مهم خانواده افزایش خواهد یافت و کمتر احساس ناتوانی می کند.
دکتر امیری می‌گوید کودک باید بداند گاهی در زندگی مشکلات و محدودیت هایی هم وجود دارد که برای بهتر شدن اوضاع باید صبر و تحمل بیشتری برای دستیابی به آنچه می‌خواهد حاصل کند.
برای دستیابی کودکان به چنین توانایی‌هایی باید توجه داشته باشیم اگرشاهد اتفاقات تلخی در جامعه هستیم و در شرایط نابسامان اقتصادی قرار گرفته‌ایم؛ مدام غر زدن و گله و شکایت‌های زیاد ما باعث خواهد شد کودکان هم رفتاری مشابه ما داشته باشند. به‌این‌ترتیب، خانواده سرشار از نارضایتی، ناامیدی و ناامنی خواهد شد که رهایی از آن کار آسانی نیست.
در واقع صبر و تحمل بیشتر ما باعث برخورداری بیشتر کودکان از آرامش و امنیت خواهد شد.
نظر شما