اما پاداش بالقوه درمان همهگیری چاقی در سراسر دنیا آنقدر بزرگ است که نامحتمل است که جستجوی آنها بدون پاداش بماند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه شرکت سانوفی- اونتیس از فرانسه پس از سرمایهگذاری به میزان صدها میلیون یورو چهارشنبه 5 نوامبر (15 آبان) داروی ضدچاقی ساخت خود، ریمونابانت را که از هنگام ورودش به بازار در سال 2006 امیدهای فراوانی را برانگیخت، از بازار خارج کرد.
ریمونابانت- با نام تجاری Acomplia - به طور فزایندهای در معرض سیل هشدارهای فزاینده سازمانهای ناظر اروپایی در مورد عوارض جانبی بالقوه روانپزشکی این دارو از جمله افسردگی بوده است.
در ماه اکتبر سازمان پزشکی اروپا (EMEA) توصیه کرد که ریمونابانت از بازارهای فروش اروپا خارج شود. این دارو هرگز نتوانست تاییدیه لازم برای ورود به بازار دارویی آمریکا را کسب کند.
همچنین روز چهارشنبه شرکت داروسازی فایزر آزمایشها بر روی یک نمونه اولیه یک دارو با نام CP-945,598 را که در مرحله نهایی تولید قرار داشت، به علت به قول این شرکت موانع نظارتی متوقف کرد.
و در 2 اکتبر، شرکت مرک آمریکا نیز به آزمایشها بر داروی تجربی ضدچاقیاش با نام تارانابانت پایان داد، زیرا این نگرانی وجود داشت که این دارو در دوزهای بالا باعث اضطراب و افسردگی شود.
علل اصلی چاقی- مصرف بیش از حد غذاهای چرب و شیرین سبک زندگی بیحرکت - به خوبی شناخته شدهاند. اما ماشین مولکولی که زمینهساز چاقی میشود، از بسیار جهات ناشناخته باقی مانده است، و اکنون حدس زده میشود که بسیار پیچیدهتر از حدی باشند که تصور میشد.
درمان چاقی شامل مجموعه محدودی از گزینهها از تغییرات سبک زندگی تا داروها و جراحی بایپس معده است.
اماهنگامی که نوبت به گزینههای میانه میرسد، نویدبخشترین گروه داروهای تجویزی جدید برای درمان چاقی درازمدت تقریبا به طور کامل ناپدید شدهاند.
سه دارویی که کنار گذاشته شدند، به گروهی از داروها به نام آنتاگونیستهای گیرنده کانابینوئیدی تعلق دارند.
این داروها بر همان هدفی در دستگاه عصبی مرکزی تاثیر میگذارند که کانابیس - ماده موثر در حشیش و ماریجوانا- بر آن تاثیر میگذارد.
اما این داروها به جای افزایش اشتها - اثری که در افرادی از کانابیس استفاده میکنند دیده میشود- به طور معکوس عمل میکنند و میل به خوردن را فرومینشاند.
به گفته دکتر کولین وین، رئیس اجلاس ملی چاقی انگلیس "در حال حاضر تنها دو داروی ضدچاقی باقی ماندهاند: اورلیستات و سیبوترامین."
آندرس سیودین، متخصص داروهای ضدچاقی در دانشگاه کپنهاک دانمارک، میگوید گروه دارویی آنتاگونییستهای گیرنده کانابینوئید، به عنوان یک رویکرد درمانی کنار گذاشته شدهاند.
به گفته او گیرندههای کانبینوئیدی نه تنها اشتها را تنظیم میکنند، بلکه بر خلق و خو هم موثرند.
اورلیستات، که با نامهای تجارتی Xenical یا alli در بازار موجود است، جذب چربی را در روده با مهار کردن آنزیم لوزالمعدهای مانع میشود.
سیبوترامین نیز که با نامهای تجارتی Reductil یا Meridia به فروش میرسد، بر میزان ماده شیمیایی در مغز به نام سروتونین تاثیر میگذارد که تصور میشود بر احساس گرسنگی و سیری تاثیر داشته باشد.
به گفته وین هر دوی این داروها "بسیار مفیدند." گرچه این داروها نیز فهرستی از عوارض جانبی را ایجاد میکنند، از جمله اورلیستات ممکن است باعث دفع ناگهانی مدفوع چرب شود.
اما جستجوی راههای غیر معمول بوسیله مهندسان دارویی، شاهدی بر تداوم جذابیت بازار داروهای ضدچاقی است.
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت وابسته به سازمان ملل حدود 400 میلیون بزرگسال در سال 2005 در جهان به چاقی مبتلا بودهاند و انتظار میرود این رقم تا سال 2015 به 700 میلیون نفر برسد.
دست کم در سطح آزمایشگاه رقبایی بالقوهای برای داروهای موجود در زمینه مهارکنندههای لیپاز - آنزیم هضمکننده چربیها در رودهها- ، مهارکنندههای جدید ناقلهای عصبی در مغز که اشتها را کاهش میدهند و حتی یک قرص هیدروژل که در معده متورم میشود و احساس پری در فرد ایجاد میکند، وجود دارند.
اما در این مورد این داروها هم سوال مهمتر این است که آیا آنها بیخطرند؟