درمان ناباروری مردان چگونه انجام می شود؟

این عارضه، اغلب به دلیل وجود مشکلات در تولید و یا انتقال اسپرم‌ها است.

علل ناباروری مردان

تولید اسپرم بالغ و سالم که بتواند حرکت کند به عوامل زیادی بستگی دارد. مشکلات خاصی می ‌توانند ازتبدیل شدن سلول ها به اسپرم جلوگیری نمایند. همچنین وجود این مشکلات می ‌تواند مانع از رسیدن اسپرم به تخمک شود. حتی دمای داخلی کیسه بیضه ممکن است بر باروری تأثیر بگذارد. دلایل اصلی ناباروری مردان عبارتند از:

اختلالات اسپرم

شایع ترین مشکلات موجود، مربوط به اختلال در ساخت و رشد اسپرم است. اسپرم ممکن است دارای اختلالات زیر باشد:

• به طور کامل رشد نکند.
• شکل عجیبی داشته باشد.
• در مسیر درست حرکت نکند.
• در تعداد بسیار کم تولید شود (الیگواسپرمی).
• اصلا اسپرم تولید نشود (آزواسپرمی).

اختلالات اسپرم ممکن است از ویژگی‌هایی باشد که شما با آنها متولد شده‌اید. سبک زندگی شما می ‌تواند تعداد اسپرم تولید شده را کاهش دهد. سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و مصرف برخی داروها نیز ممکن است تعداد اسپرم‌ها را کاهش دهد. سایر علل کاهش تعداد اسپرم عبارتند از: بیماری های طولانی مدت (مانند نارسایی کلیه)، عفونت‌های دوران کودکی (مانند اوریون) و مشکلات کروموزومی یا هورمونی (مانند میزان تستوسترون پایین).

همچنین احتمال دارد که آسیب رسیدن به دستگاه تناسلی، باعث کاهش تعداد و یا عدم وجود اسپرم شود. حدود ۴ نفراز هر۱۰ مردی که دچارعدم تولید اسپرم (آزواسپرمی) هستند، در لوله‌هایی که اسپرم از آن عبور می ‌کند، دچار انسداد (گرفتگی) می ‌باشند. نقص مادرزادی و یا مشکلاتی مانند عفونت، نیز می ‌تواند باعث انسداد این لوله‌ها شود.

واریکوسل

واریکوسل، تورم وریدهای داخل کیسه بیضه است. از هر ۱۰۰ مرد ۱۶ نفر به این عارضه دچار هستند. این عارضه، در مردان نابارور شایع تر می‌باشد (از هر ۱۰۰ مرد ۴۰ نفر). واریکوسل با جلوگیری از خونرسانی مناسب، به روند رشد اسپرم آسیب می ‌رساند. ممکن است واریکوسل باعث شود که خون از عروق شکم به داخل کیسه بیضه برگردد. در نتیجه بیضه ‌ها برای تولید اسپرم بسیار گرم می ‌شوند و این گرما باعث کاهش تعداد اسپرم‌ها می ‌گردد.

انزال رتروگراد

انزال رتروگراد، عارضه‌ ای است که موجب می‌شود که مایع منی به سمت عقب برگشت کند. در این حالت اسپرم‌ها، به جای خارج شدن از آلت تناسلی، وارد مثانه، می‌ شوند. این مشکل زمانی رخ می‌ دهد که اعصاب و ماهیچه ‌های مثانه در طول ارگاسم (اوج لذت) بسته نشوند. مایع منی، ممکن است اسپرم طبیعی داشته باشد، اما منی از آلت تناسلی خارج نمی ‌شود، بنابراین نمی ‌تواند به واژن برسد.

انزال رتروگراد ممکن است در اثر جراحی، داروها و یا وجود مشکلاتی در سیستم عصبی ایجاد گردد. علائم این عارضه‌، ادرار کدر پس از انزال، کم مایع بودن و یا خشک بودن در زمان انزال است.

ناباروری ایمونولوژیک

گاهی اوقات بدن مرد، آنتی بادی ‌هایی می ‌سازد که به اسپرم‌های خودش حمله می‌کنند. این آنتی بادی‌ها اغلب به دلیل جراحت، جراحی و یا عفونت تولید می‌شوند. آنها از حرکت و عملکرد طبیعی اسپرم جلوگیری می‌ نمایند. پزشکان هنوز دقیقا نمی ‌دانند که چگونه آنتی بادی‌ ها، موجب کاهش باروری می ‌شوند. آنها فقط متوجه شده ‌اند که آنتی بادی‌ ها می ‌توانند توانایی حرکت اسپرم را برای شنا کردن به سمت لوله فالوپ و ورود به تخمک، کند کنند. البته این عارضه علت شایعی در ناباروری مردان نیست.

انسداد

گاهی اوقات، لوله ‌هایی که اسپرم از داخل آنها حرکت می ‌کند مسدود می‌ شوند. عفونت‌های مکرر، جراحی (مانند وازکتومی)، تورم یا وجود نقایص رشدی می‌ توانند باعث انسداد این لوله‌ها شوند. هر بخشی از دستگاه تناسلی مردان ممکن است که مسدود شود. با وجود انسداد، اسپرم داخل بیضه‌ ها، نمی ‌تواند در حین انزال از بدن خارج گردد.

هورمون‌ها

هورمون‌های تولید شده توسط غده هیپوفیز، به بیضه‌ها فرمان می ‌دهند که اسپرم بسازند. سطح بسیار پایین هورمون‌ ها، باعث تولید اندک اسپرم‌ ها می ‌شود.

کروموزوم‌ ها

اسپرم نیمی از DNA انسان را به تخمک می‌برد. تغییر در تعداد و ساختار کروموزوم‌ها می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، کروموزوم Y مرد ممکن است قطعاتی را از دست داده باشد.

داروها

احتمال دارد که برخی از داروها، نحوه تولید، عملکرد و انتقال اسپرم را تغییر دهند. این داروها اغلب برای درمان بیماری‌های زیر تجویز می‌ شوند:

• آرتریت (مفصل)
• افسردگی
• مشکلات گوارشی
• اضطراب
• عفونت
• فشار خون بالا
• سرطان

چه زمانی باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؟

اگر بعد از یک سال نتوانستید بچه دار شوید، به اورولوژیست مراجعه کنید. متخصص اورولوژی می ‌تواند اقداماتی مانند جراحی پروستات برای سرطان پروستات، تعدیل عصبی ساکرال برای مثانه بیش فعال و جراحی سنگ کلیه برای حذف سنگ‌های بزرگتر گیر کرده در سیستم ادراری را برای شما انجام دهد. متخصص اورولوژی به شما کمک می‌کند تا درمان مناسب را برای ناباروری خود، پیدا کنید و مطمئن شوید که می‌توانید بهترین نتایج ممکن را از درمان خود بگیرید.

درمان ناباروری مردان

با تکنولوژی و روش‌های مدرن، تعداد گزینه‌های درمانی برای ناباروری مردان افزایش یافته است. بسته به اینکه علت ناباروری چیست، درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروها:

• هورمون درمانی برای افزایش تعداد اسپرم.

تغییر سبک زندگی:

• با ورزش و رژیم غذایی سالم وزن بدن خود را متعادل کنید.
• سیگار نکشید.
• از مصرف مشروبات الکلی خودداری کنید.
• هرگونه مصرف غیرقانونی مواد مخدر را متوقف کنید.

جراحی:

جراحی‌ها می‌توانند شامل:

واریکوسلکتومی

واریکوسل را می ‌توان با یک جراحی سرپایی کوچک به نام جراحی واریکوسل درمان نمود. رفع وریدهای متورم در بیضه‌ها، به بهبود حرکت، تعداد و ساختار اسپرم کمک می‌کند. دو روش جراحی برای واریکوسلکتومی وجود دارد:

• واریکوسلکتومی میکروسکوپی: با این روش جراح یک برش ۱ سانتی متری بالای کیسه بیضه ایجاد می‌نماید. با استفاده از میکروسکوپ، جراح تمام وریدهای کوچک را می ‌بندد و از مجرای دفران، شریان‌های بیضه و تخلیه لنفاوی محافظت می‌ کند. انجام این عمل ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد و بیمار در همان روز به منزل ترخیص می‌ شود.
• واریکوسلکتومی لاپاراسکوپی: با این روش جراح لوله‌های نازکی را در شکم وارد می‌کند و ورید متورم را می‌بندد. از آنجایی که وریدهای کمتری برای بستن در شکم وجود دارد، این عمل کوتاه‌تر است و تقریباً ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد تا کامل شود. پس از این عمل نیز بیمار در همان روز از بیمارستان مرخص می ‌شود.

عمل برگشت وازکتومی

این روش، یک عمل رایج و یک جراحی سرپایی است. جراح مجرای دفران، که لوله ای در کیسه بیضه است و اسپرم‌ها از آن عبور می‌کنند، را دوباره وصل می‌نماید. جراح با مشاهده مجرای دفران، از طریق یک میکروسکوپ جراحی با قدرت بالا، دو سر آن را با دقت به هم می ‌دوزد.

وازوپیدیدیموستومی

انسداد مجرای دفران نیز با روشی مشابه ترمیم می ‌شود. مجرای دفران، با جراحی شکافته می ‌شود، انسداد برداشته می‌ شود و انتهای لوله دوباره وصل می ‌گردد. زمانی که وازکتومی، سال‌ها قبل انجام شده باشد، ممکن است یک انسداد اضافی در اپیدیدیم، یعنی لوله پیچ‌خورده‌ای که در مقابل بیضه، قرار دارد و سلول‌های اسپرم در آنجا بالغ می ‌شوند، ایجاد شده باشد. انسداد در اپیدیدیم نیز ممکن است به دلیل عفونت یا آسیب رخ دهد. علت هر چه باشد، جراح شما با دور زدن انسداد اپیدیدیم مشکل را برطرف می ‌نماید.

بازیابی اسپرم

در برخی موارد شدید ناباروری، انجام بیوپسی از بیضه‌ها برای یافتن اسپرم لازم است.

سایر روش‌های درمان ناباروری مردان

تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم

تکنیک‌های مصنوعی تولید مثل، تا جایی پیشرفت کرده‌اند که می‌توان یک اسپرم را به صورت فیزیکی به تخمک تزریق کرد. این روش که تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI) نامیده می ‌شود، درمان‌ های موجود را حتی برای شدیدترین موارد ناباروری مردان، به طرز چشمگیری تغییر داده است. به کمک این روش، ۹۰ درصد از مردان نابارور، پتانسیل این را دارند که فرزند ژنتیکی خود را داشته باشند.

بارورسازی در آزمایشگاه

برای برخی از زوج‌هایی که با ناباروری مردان درگیرند، لقاح آزمایشگاهی (IVF) یک گزینه درمانی است. در طی فرآیند IVF، تخمدان‌ها با داروهای باروری تزریقی تحریک می‌شوند تا باعث بلوغ چندین تخمک گردند. هنگامی که تخمک‌ها آماده شدند، آنها را با یک عمل جراحی کوچک جمع آوری می ‌کنند. عمل لقاح، با قرار دادن تخمک‌ها در معرض اسپرم در ظرف کشت، یا با تزریق مستقیم یک اسپرم به هر تخمک بالغ انجام می‌شود، فرآیندی که به آن تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم می‌گویند (به بالا مراجعه کنید). پس از لقاح، رشد جنین طی سه تا پنج روز آینده بررسی می‌شود و سپس دو تا سه جنین از طریق یک کاتتر کوچک که از طریق دهانه رحم وارد شده‌ است، در رحم قرار می ‌گیرند.