الگوبرداری از طبیعت

به سراغ موزه تاریخ طبیعی رفتند تا دلفین‌ها و کوسه‌های براق و صیقلی را بررسی کنند، اما در کمال شگفتی این یک نوع ماهی چاق بود که آنها را صید کرد!
یکی از این مهندسان می‌‌گوید: ما تعجب کردیم وقتی این ماهی زمخت به مدل ما برای طراحی یک خودروی آیرودینامیک با مصرف مناسب سوخت تبدیل شد! طراحی آیرودینامیک باعث کاهش اصطکاک خودرو با باد می‌شود و مصرف سوخت آن را پایین می‌آورد.

ممکن است این ماهی به نظر خشن بیاید، اما قادر است به راحتی در آب سرعت بگیرد، بایستد، به عقب حرکت کند و حتی زیگزاگ برود. ماشین جدید یک کارخانه آلمانی که «بیونیک» نام دارد، الگوی خود را از اسکلت بدن این ماهی گرفته است،مانند همین ماهی. این خودرو می‌تواند سریع حرکت کند و قدرت مانور بسیار بالایی دارد. به دلیل شکل بدنه مصرف سوخت آن هم بسیار پایین است.

دانشی که با استفاده از الگوبرداری از طبیعت و جانداران باعث طراحی ابزار جدید می‌شود را «بایومیمیکری» می‌نامند. «بایو» به معنی زندگی است و «میمیکری» هم یعنی تقلید کردن.
اما الگوبرداری از طبیعت فقط مخصوص این خودرو نیست. در کشور آفریقایی زیمباوه، مهندسان ساختمان‌هایی ساخته‌اند که مصرف سوخت آنها بسیار پایین است. الگوی آنها خانه‌های تپه‌مانند موریانه‌هاست. در این ساختمان دریچه‌هایی طراحی شده تا همانند لانه موریانه‌ها هوا به خوبی جریان داشته باشد و بدون نیاز به دستگاه تهویه مطبوع هوای داخل ساختمان خنک باشد.

کارخانه‌ای هم در یکی از شهرهای آمریکا با الهام از برگ‌های گل نیلوفر آبی، رنگی را برای نمای ساختمان‌ها تولید کرده‌ است که می‌تواند به صورت خودکار خودش را شستشو دهد. هنگامی که این رنگ خشک می‌شود، درست مانند برگ‌های این گل سطحش پر از برآمدگی می‌شود. در زمان بارندگی دانه‌های باران روی این برآمدگی‌ها جویی را تشکیل می‌دهند که با حرکت به سمت پایین تمام آلودگی‌های جمع شده روی رنگ را شسته و آن را  مانند روز اول درمی‌آورد.

حقیقت این است که طبیعت میلیاردها سال تحقیق و بررسی کرده و اکنون بهترین طرح‌ها باقی مانده‌اند. به همین دلیل کارخانه‌هایی که مدل تولیدات خود را از روی طبیعت برمی‌دارند، باید به نوعی از آن قدردانی کنند. یعنی به‌طور مثال وقتی کارخانه ای مدل یکی از تولیداتش را از روی باله پشتی وال الگوبرداری می کند ، موظف است سهمی از سود خود را به حفاظت از جانوران آبزی اختصاص دهد. این در واقع راهی است برای تشکر از ایده‌های بی‌نظیری که طبیعت برای زندگی امروز در اختیار ما قرار می‌دهد.

*‌کارشناس محیط زیست