یک داروی قدیمی با قیمتی بسیار ارزان موهای جدید می‌رویاند

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از نیویوک تایمز این دارو ماینوکسیدیل نام دارد یک داروی شناخته‌شده برای ریزش مو که به صورت موضعی به طور مستقیم روی پوست به کار می‌رود، اما هنگامی به صورت قرص‌های خوراکی با دوز بسیار کم تجویز می‌شود، اثری بسیار قوی‌تر در رویش مو ایجاد می‌کند.

اموزه شمار فزاینده‌ای از متخصصان پوست قرص‌های با دوز کم ماینوکسیدیل به این منظور تجویز می‌کنند، اما این درمان برای اغلب بیماران و بسیاری از پزشکان ناشناخته مانده است. شکل خوراکی این دارو برای این منظور بوسیله «سازمان غذا و داروی آمریکا» (FDA) تایید نشده است و بنابراین به صورت «استفاده بدون تایید» (off-label) تجویز می‌شود که در درمان بیماری‌های پوست شیوه‌ای رایج است.

اثر ماینوکسیدیل تصادفی کشف شد

ماینوکسیدیل جزء فعال موجود در داروی روگین (Rogain) که به صورت لوسیون یا فوم به پوست سر مالیده می‌شود و برای نخستین بار در سال ۱۹۸۸ برای مردان و بعد در سال ۱۹۹۲ برای زنان تایید شد و اکنون به صورت ژنریک هم در دسترس است.استفاده از این دارو برای تحریک رشد مو دهه‌ها پیش به طور تصادفی انجام گرفت. دوز بالای قرص‌های ماینوکسیدیل برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده بود، اما بیماران مصرف‌کننده این قرص متوجه رشد بیش از حد مو در سراسر بدنشان شدند. بنابراین تولیدکننده دارو یک لوسیون ماینوکسیدیل- که نهایتا روگین نامیده شد- تولید کرد و تاییدیه آن را برای رشد مو در سرهای طاس‌شده گرفت.

اما متخصصان پوست می‌گویند لوسیون یا فوم ماینوکسیدیل در برخی از افراد چندان مؤثر نیست، شاید به این علت که آنها مصرف آن را متوقف می‌کند. این لوسیون باید به خود پوست سر مالیده شود و موها بر سر راه قرار می‌گیرند. بسیاری از افراد مخصوصا زنان، مصرف آن را متوقف می‌کنند، زیرا  باقی گذاشتن ماده‌ای چسبنده در موهایشان را دوست ندارند.

دیگران هم متوجه می‌شوند که این دارو بر روی آنها تاثیری ندارد. ماینوکسیدیل باید بوسیله آنزیم‌های سولفوترانسفراز به شکل فعال خود بدل شود و این آنزیم‌ها ممکن است به اندازه کافی در ریشه موها وجود نداشته باشند. هنگامی که دارو به طور خوراکی مصرف می‌شود، به طور خودکار به شکل فعال بدل می‌شود.

اما این دلیل کشف تاثیرگذاری قرص‌های با دوز کم نبود. در عوض، این کشف هم به طور تصادفی در ۲۰ سال پیش رخ داد.

یک کشف تصادفی دیگر 

دکتر رادنی سینکلر، استاد بیماری‌های پوست دانشگاه ملبورن در استرالیا بیماری داشت که دچار طاسی با الگوی زنانه بود. موها در فرق سر او کم پشت شده بودند و او از ظاهر خودش متنفر بود. بر خلاف آنچه در اغلب بیمار ان رخ می‌داد، روگین بر روی مؤثر بود، اما او در نتیجه مصرف دارو دچار دانه‌های آلرژیک روی پوست سرش شد. با این حال اگر ا مصرف دارو را متوقف می‌کرد، موهایش دوباره کم‌پشت می‌شد.

دکتر سینکلر گفت‌:‌«بنابراین من در موقعیت مشکلی گیر کرده بود. بیمار بسیار پرانگیزه بود و چیزی که ما می‌دانستیم این بود که اگر بیمار نسبت به یک داروی موضعی آلرژی داشته باشد، یک راه برای حساسیت‌زدایی از او این است که دارو را دوزهای بسیار کم به صورت خوراکی به او بدهیم.

دکتر سینکلر تلاش کرد قرص‌های ماینوکسیدیل را به چهار قسمت تقسیم کند. در کمال تعجب او، این دوز پایین باعث رشد موهای این بیمار شد و بر فشار خون او یعنی هدف اولیه داروی با دوز بالا تاثیری نگذاشت.

او سپس دوز دارو را پایین‌تر و پایین‌تر آورد تا هنگامی که دریافت دوزهای یک چهلم قرص ماینوکسیدیل می‌تواند بر رشد مو مؤثر باشد و شروع به تجویز دارو به طور معمول کرد. این نخستین بیمار هنوز به مصرف دارو ادامه می‌دهد.

دکتر سینکلر در جلسه‌ای در میامی در سال ۲۰۱۵ گزارش کرد که دوزهای پایین ماینوکسیدیل باعث تحریک رشد مو در ۱۰۰ بیمار زن پیاپی شده است.

او این نتایج را در سال ۲۰۱۷ منتشر کرد و اشاره کرد که بررسی‌های قوی‌تری مورد نیاز است که در آن برخی از بیماران به طور اتفاقی در گروه مصرف ماینوکسیدیل قرار گرند و برخی دیگر قرص بی‌اثر دریافت کنند. اما چنین بررسی‌هایی انجام نشد. او می‌گوید او اکنون بیش از ۱۰۰۰۰ بیمار را درمان کرده است.

اخیر شمار فزاینده‌ای از متخصصان پوست مشغول به درمان ریزش مو قرص‌های با دوز پایین ماینوکسیدیل را به بیماران دارای الگوی طاسی مردانه و زنانه‌شان که پدیده‌ای طبیعی با افزایش سن است، می‌دهند.

البته این متخصصان می‌گویند اگر ریزش مو بسیار شدید باشد، ماینوکسیدیل کمکی نخواهد کرد. برای مثال اگر مردی اغلب سرش طاس شده و پوست درخشان سرش آشکار شده باشد، این دارو مؤثر نخواهد بود. بیمار ایدئال بیماری است که به طور کامل طاس نیست، اما آنقدر مو از دست داده است که حتی در یک برخورد اتفاقی جلب نظر کند.

اما بدون کارآزمایی دقیق که به مجوز FDA ختم شود،  مصرف قرص‌های ماینوکسیدیل به صورت Off-label می‌ماند و متخصصان پوست می‌گویند احتمالا به همین صورت هم باقی خواهد ماند.

داروی ارزان‌قیمت که امیدی برای کارآزمایی آن نیست

ماینوکسیدیل خوراکی هزینه در حد چند پنی در روز دارد، و امتیازی در صرف ده‌ها میلیون دلار برای آزمایش آن در یک کارآزمایی بالینی وجود ندارد و بنابراین بعید است این آزمایش انجام شود.

البته برخی از بیماران که ماینوکسیدیل خوراکی مصرف می‌کنند، متوجه موهای اضافی رشد کرده روی صورت و چانه‌هایشان می‌شوند. بنابراین برخی از متخصصان پوست، مانند دکتر سینکلر داروی دیگری - دوزهای بسیار پایین اسپیرونولاکتون، یک داروی ضد فشار خون را که برخی از هورمون‌های جنسی به نام آندروژن‌ها را مهار می‌کند-  برای پیشیگیری از رشد موهای ناخواسته به ماینوکسیدیل می‌افزایند.

بیمارانی که نخواهند ماینوکسیدیل را از این طریق هنوز تاییدنشده مصرف نکنند، یا باید به داروهای بدون نسخه مدعی افزایش رشد مو که بی‌تاثیر هستند، یا به یکی از دو فراورده تاییدشده FDA برای رشد مو روی آورند.

این داروها شامل روگین و داروی «فیناستراید» می‌شوند که شکل ژنریک داروی مورد استفاده با دوزهای بالاتر در مردان برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات است. این دارو به عنوان یک داروی ریزش مو فقط برای مردان تایید شده است. فیناستراید همچنین ممکن است عارضه جانبی اختلال کارکرد جنسی را ایجاد کند.

اما داستان‌های اثر موفقیت‌آمیز ماینوکسیدیل در شکل قرص خوراکی در رویش دوباره موها شنیده می‌شود.