که در سال‌های اخیر نابسامانی بخش تولید و زیان مصرف‌کنندگان را به‌دنبال داشته و موجب شده است تا بخش تولید به انتقاد از این تعرفه‌ها بپردازد. موضوعی که دیدگاه‌های متفاوتی را به‌دنبال داشته است. با اسحاق جهانگیری، وزیر سابق صنایع و معادن در این مورد گفت‌وگو کرده‌ایم.
- اخیرا جهت‌گیری‌های متفاوتی در زمینه تولید و صادرات برخی کالاهای صنعتی مانند سیمان، اتخاذ شده است، تاثیر این شیوه سیاستگذاری بر تولید و صادرات کالاهای صنعتی چگونه خواهد بود؟
در سال‌های 82 و 83 از محل حساب ذخیره ارزی برای راه‌اندازی حجم قابل‌توجهی از طرح‌ها و تولید 40 میلیون تن سیمان گشایش اعتبار شد. اکنون با بهره‌برداری از این طرح‌ها، میزان تولید سیمان در کشور بیش از نیاز بازار داخلی است. با این روند، تسهیل در امر صادرات و تنظیم نظام تعرفه‌ای برای کمک به رونق تولید امری ضروری است.
از سوی دیگر، با شکل‌گیری 2بازار بزرگ عراق و افغانستان در اطراف کشور و حجم بالای تقاضا برای این 2محصول در کشورهای مذکور حتما باید سیمان از سبد خارج می‌شد تا انگیزه لازم برای بهره‌برداری هرچه سریع‌تر طرح‌های سرمایه‌گذاری نیز فراهم شود.
مد نظر داشتیم تا این 2بازار در اختیار کشورمان باشد و اگر وقفه‌ای در این روند ایجاد می‌شد کشورهای دیگر این بازارها را از دست کشورمان خارج می‌کردند و این امر به مصلحت کشور نبود تا با این حجم جابه‌جایی سیمان نتوانیم این بازارها را در اختیار گیریم اما به هر جهت دولت بعدی تصمیم‌گرفت تا سیمان را دوباره در سبد حمایتی قرار دهد، تصمیمی که اظهارنظرهای متفاوتی را به‌دنبال داشت.
با وجود این اکنون که برای دولت نیز مشخص شده که میزان عرضه سیمان بیش از تقاضای این محصول است، بهترین راه برای حمایت بیشتر از این صنعت آن است که این کالا هر چه سریع‌تر از سبد حمایتی خارج و اجازه صادرات داده شود.
- در سال‌های اخیر بسیاری از تولید‌کنندگان صنعتی از نظام تعرفه‌ای کشور انتقاد کرده‌اند، علت چیست؟
اعمال تعرفه‌های مؤثر برای واردات جزء مهم‌ترین ابزارهای حمایت از تولید کالاهای صنعتی است که در مقطع کنونی می‌توان آن را به کار گرفت. در این مقطع تجارت خارجی به معنای حمایت از تولید داخلی با وضع تعرفه مناسب و حمایت از صادرات به معنای پرداخت یارانه صادراتی خواهد بود.
اکنون تعرفه مهم‌ترین ابزار برای پیشبرد توسعه صنعتی کشور خواهد بود. تعرفه یک ابزار صرفا درآمدی برای دولت نیست تا دولت با وضع تعرفه کسب درآمدهای بیشتر یا حمایت صرف از تولید داخلی را دنبال کند.
با وجود این در مقاطعی مانند مقطع کنونی که فولاد با مازاد عرضه روبه‌رو ست و در نتیجه افت شدید قیمتی در این کالا در دنیا شکل گرفته، فولاد‌سازان کشور انتظار دارند تا تعرفه‌ها نسبت به چند ماه قبل افزایش یابد، این درخواستی طبیعی و به حق بوده و دولت باید نسبت به این موضوع حساسیت نشان دهد.
- با توجه به بحران کنونی جهانی، اتخاذ چه رویکردی در نظام تعرفه‌ای واردات و صادرات کالاهای صنعتی ضروری است؟
باید نظام تعرفه‌ای به‌گونه‌ای اعمال شود که به شکل توامان حمایت از تولید داخل و مصرف‌کننده را به‌دنبال داشته باشد و زمینه لازم برای سرمایه‌گذاری در بخش صنعت را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی فراهم سازد.
اگر به شکلی جامع به این موضوع نگریسته شود حتما تعرفه‌ها به شکل دقیق‌تری تعریف خواهد شد. رویکردی که در دولت گذشته سعی شده بود تا از طریق مذاکره با تولید‌کننده، مصرف‌کننده و تشکل‌ها در وضع تعرفه‌ها به آن توجه شود.
