مشروح گفتگوی ویژه خبری شبکه دو با منوچهر متکی

منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان در این گفتگو از سفر نوری مالکی نخست وزیر عراق در چند روز آینده و زرداری رئیس جمهور پاکستان در آینده نه چندان دور به تهران خبر داد.

به گزارش واحد مرکزی خبر، منوچهر متکی در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما با موضوع بررسی سیاست خارجی ایران در منطقه و جهان درباره رفت و آمدهای این هفته مقامات عالی رتبه کشورهای جهان به ایران افزود: بخشی از این رفت و آمدها به مناسبات ما و کشورهای مختلف جهان در حوزه دو جانبه ، بخشی به خاطر مهم بودن منطقه ما و بخشی هم به خاطر موضوعاتی که در جهان جاریست، بر می‌گردد.

وی گفت: موضوع انرژی بحث جهانی است و از طرفی حوادث جاری در منطقه از جمله افغانستان، عراق و حوزه قفقاز منجر شده است گفتگوهای منطقه‌ای بیش‌از پیش انجام شود

متکی در پاسخ به اینکه بسیاری از میهمانان شما قبلا به سختی به ایران سفر می‌کردند اما حالا به راحتی می‌آیند و می‌روند؛ این را چگونه تحلیل می‌کنید، افزود: در این باره نخست وزیر مالزی آقای احمد بداوی پس از سفر و اقامت غیر رسمی در اصفهان گفت که ما در این دو روز در اصفهان نشاط خاص و حضور مردم را در بازارها دیدیم و اصلا باور اینکه بحثی به نام تحریم درباره ایران مطرح است دیده نمی‌شود.[نخست وزیر مالزی وارد ایران شد]

وزیر امور خارجه ایران گفت: بداوی پیش از سفر به ایران، گشایش نخستین شعبه بانک ملت ایران را در هیئت دولتش تصویب کرد که در مصاحبه‌اش در ایران نیز به آن اشاره کرد.

متکی در پاسخ به اینکه آیا سفر ماهاتیر محمد و احمد بداوی دو مقام ارشد مالزی به ایران دارای مفهوم خاصی است اظهار داشت: این دو سفر در دو حوزه غیر رسمی و رسمی گره خوردگی مناسبات ایران و مالزی را نشان می‌دهد.

وی گفت: در سفر آقای ماهاتیر محمد یک هیئت عالی خصوصی به ایران آمدند و توافقات خوبی نیز با آنها داشتیم؛ به ویژه توافق نامه انرژی که در وزارت نفت منعقد شد.

وزیر امور خارجه با اشاره به فعالیت‌های دو جانبه ایران و مالزی در کشورهای ثالث گفت: در سفر رسمی آقای بداوی به تهران نیز نرم افزارهای روابط را چه در حوزه بانکی و چه در حوزه استانداردی آماده تر کردیم؛ معاملات اقتصادی ایران و مالزی در حال حاضر یک میلیارد و 200 میلیون دلار است که به راحتی به دو میلیارد دلار خواهد رسید.

متکی با اشاره به سفر کوره آ رئیس جمهور اکوادور به ایران نیز گفت: مقامات کشورهای جهان با سفرهای اخیر خود به ایران تصویر واقع بینانه درستی را از کشورمان می‌بینند و بسیاری از ذهنیت های نادرستی که برایشان ایجاد شده بود از بین می‌رود.[دیدار رئیس‌جمهور اکوادور با مقام معظم رهبری]

وی در پاسخ به اینکه چرا کشورهای عربی با فرافکنی سعی می‌کنند واقعیات خاورمیانه به خصوص منطقه غزه را نادیده بگیرند افزود: کشورهای عربی در شرایط دشورای قرار دارند، ما باید کمکشان بکنیم، کشورهای عربی 60 سال است که این غده سرطانی را در کنار ملت هایشان دارند.

وی افزود: تمام شعارهایی که درباره مناقشات خاورمیانه داده شده توخالی است، تمام طرح‌هایی که در قالب بین‌المللی یا منطقه ای طراحی شده هیچ کدام به نتیجه نرسیده است.

متکی گفت: این به نیتجه نرسیدن دو علت بسیار روشن دارد؛ یکی به علت ناعادلانه بودن این طرح‌ها و دیگری تن ندادن رژیم صهیونیستی به این طرح‌ها.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه آیا مماشات کنونی کشورهای عربی یک روند طبیعی است افزود: تاکنون به علت فشارهایی که وجود داشته است؛ یعنی آمریکا به خاطر حمایت‌های بی‌چون و چرایی که از رژیم صهیونیستی داشته و دارد فشارهایی به کشورهای عربی وارد می‌کند.

متکی گفت: تحولات 7 سال اخیر در منطقه یک پدیده و تحلیل جدیدی را به ما نمایان می‌کند و آن اینکه تکیه بر زور به طور جدی از سوی ملتها در حال محو شدن است.

وی در پاسخ به اینکه احساس می شود تحولات خاورمیانه از دست آمریکا رها شده، علت چیست افزود: در روز جلسه آناپولیس این رها شدن به نمایش گذاشته شد در آنجا جرج بوش اعلام کرد ما در 2008 مسئله اعراب و اسرائیل را تمام خواهیم کرد و ا ین نشان دهنده این است که دیگر امریکا از کارایی لازم برخوردار نیست.

متکی با اشاره به تحولات اخیر در امریکا گفت: این تحولات از منظر مردم امریکا یک نه بوده است به سیاست‌های بوش.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه موضع جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحولات اخیر امریکا چیست افزود: ما قطعا با مردم امریکا هم نظریم به اینکه سیاست‌های آقای بوش سیاستهای شکست خورده ایست.

متکی گفت: دیروز یکی از وزرای امور خارجه به من گفت امریکائی‌ها بالاخره سلاح کشتار جمعی را در عراق پیدا کردند و آن لنگه کفش بود.

وی در خصوص غزه اظهار داشت: غزه واقعا یک فاجعه انسانی است؛ غزه تعامل غرب را با مسئله خاورمیانه و بسیاری از مباحث دیگربه چالش می‌کشد.

متکی گفت: در یک ماه گذشته تلاش کردیم مشکلات غزه و مردم فلسطین حل شود؛ با مصری‌ها از جمله وزیر امور خارجه شان صحبت کردیم که خوشبختانه بخشی از این تلاش‌ها به ثمر نشسته و اجاره ارسال کمک های مردمی ایران به غزه داده شده است.

وزیر امور خارجه در خصوص موضع ایران در بحث لبنان و به ویژه انتخابات در این کشور افزود: ما معتقدیم ملت رشید لبنان خودشان می‌توانند تصمیم بگیرند.

متکی با بیان اینکه ما از اجماع لبنانی حمایت کرده و می‌کنیم گفت: این درحالیست که در انتخابات قبلی برخی کشورها برخلاف این سیاست عمل کردند اما درنهایت دیدیم که در دوحه اجماع گروه های سیاسی به نتیجه رسید.

وی با بیان اینکه دو گام اساسی در حل مشکل لبنان برداشته شد افزود: معتقدیم یک گام اساسی دیگر یعنی تعیین رئیس جمهور، تشکیل دولت و بعد انتخابات مجلس آنهم بر اساس قانونی که توافق کرده‌اند، مانده است.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه عمرو موسی، دبیر کل اتحادیه عرب، اعلام کرده است الان زمان گفتگوی اعراب با ایران فرا رسیده آیا اتفاق خاصی افتاده است گفت: آقای موسی دو سه سالی است که این مطلب را بیان می‌کند که باید گفت در حوزه هم افزایی و جهان اسلام ما حتما مطالب زیادی برای گفتگو داریم.

متکی افزود: چند ماه قبل امیر قطر به تهران آمد و در دیدار با آقای رئیس جمهور پیشنهاد کرد یک اجلاس مشترک سران بین ایران و شورای همکاری خلیج فارس داشته باشیم که رییس جمهور کشورمان پذیرفت.

وی در پاسخ به اینکه مشکل رابطه ما با مصر در چیست گفت: در مصر با سطوح و قشرهای مختلفی مواجهیم که خواستار روابط با ایرانند؛ امروز درستی سیاست‌های ما در قبال رژیم صهیونیستی هم تقریبا در منطقه تا حدود زیادی روشن شده است.

متکی با اشاره به اعلام آمادگی آقای احمدی نژاد در سال گذشته برای تعمیق روابط با مصر افزود: به نظر می رسد که مسئولان مصری هم این بحث را در دستور کارشان دارند.

وی در پاسخ به اینکه این کندی کار در چیست گفت: به نظر ما تنها نکته‌ای که وجود دارد شرایط داخلی مصر است؛ آنها باید به اجماع تصمیم سازی برسند.

متکی در پاسخ به اینکه آیا شما این روند را طبیعی می‌بینید افزود: می‌تواند سرعت بیشتری داشته باشد.

وی در پاسخ به اینکه آیا کارشکنی نمی‌شود گفت: شرایط داخلی که گفتم یک بخشی مربوط به مسائل داخلی خود مصر است و یک بخشی هم عوامل خارجی.

متکی افزود: در عین حالی که با مصر همکاریهای اقتصادی و گفتگوهایمان ادامه دارد، دیدگاه های متفاوتی هم در بعضی موارد وجود دارد.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه چه کسانی می‌خواهند میان سوریه و ایران جدایی بیاندازند گفت: در منطقه رژیم صهیونیستی و در خارج منطقه در واقع دولتمردان امریکایی بودند که یک چنین سناریویی را تعقیب می‌کردند.

وی افزود: البته ایجاد اختلاف میان ایران و کشورهای منطقه طرح نخ نمایی است که امریکا در منطقه دنبال می کند و خویشتنداری و صبوری ایران موجب شده است که ما بتوانیم این شرایط را مدیریت کنیم.

متکی گفت: کشورهای غربی به ویژه امریکا درصددند با ایجاد و پیگیری چنین جوی در منطقه بتوانند سلاح‌های خود را به فروش برسانند و تفرقه را در منطقه نهادینه کنند.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه قرار بود نوری المالکی در دو روز گذشته به ایران سفر کند که انجام نشد علت چیست افزود: سفر آقای مالکی به ایران در برنامه هست و در چند روز آینده این سفر انجام خواهد شد.

متکی در پاسخ به اینکه دستور کار مالکی در سفر به ایران چه خواهد بود گفت: در زمینه‌های مختلفی موضوعات کاری داریم، بخشی در حوزه روابط تجاری دو جانبه به طوری که مبادلات تجاری از سه میلیارد دلار کنونی به پنج میلیارد دلار افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به شرایط جدید حاکم بر عراق افزود: ما همانطور که در گذشته نیز در این حوزه گفت و گویی داشتیم در این سفر نیز گفت و گوهایی خواهیم داشت.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه چه اتفاقی افتاده است که در حال حاضر سه کشور همسایه عراق میزبان مقامات عراقی‌اند گفت: ما همواره دوستان عراقی را ترغیب می‌کردیم که دیپلماسی فعالی را تعقیب کنند و امروز خوشحالیم که مقامات عراقی در سطح منطقه و جهانی روابط دیپلماسی خود را فعال کرده‌اند.

متکی با اشاره به گفت و گوهای خود با وزیر امور خارجه بحرین افزود: قرار شد نشست همسایگان عراق در سه کمیته انرژی، امنیتی و آوارگان در سطح وزرا برگزار شود.

وی با اشاره به تلاش های ایران در همراهی کشورهای همسایه عراق برای حمایت از این کشور گفت: اینها کمک خواهد کرد تا عراق بر روی پای خود امور را در منطقه بدست بگیرد.

متکی در پاسخ به اینکه آیا خروج عراق از فصل 7 منشور سازمان ملل به وضع کنونی این کشور کمک خواهد کرد افزود: قطعا اینگونه است؛ بودن عراق تا همین الان زیر فصل 7 یک اقدام غیر قانونی و یک باج‌گیری است.

وی گفت: عراق به خاطر دو موضوع سلاح های کشتار جمعی و اشغال کویت در زیر فصل 7 منشور سازمان ملل قرار گرفت که هر دوی اینها تصمیم صدام بود و حالا صدامی در کار نیست.

متکی در پاسخ به اینکه مذاکرات امروز شما با وزیر امور خارجه بحرین در تهران چه بود اظهار داشت: با توجه به جلساتی که در منامه برگزار شده بود، طبیعی است که کشوری بیاید و به همسایه ای که روابط خوبی با او دارد توضیحات، تحلیل ها و پاسخ هایی برای برخی سوء تعبیرها ارائه کند.

مجری پرسید: آیا شرکت نکردن شما در اجلاس بازسازی افغانستان در پاریس فقط به خاطر اظهارات سارکوزی رئیس جمهور فرانسه بوده است یا دلیلی دیگری داشته است؟

متکی با بیان اینکه وزیر امور خارجه فرانسه دو دعوت نامه برای من ارسال کرد، گفت: ما طراحی کرده بودیم که در این اجلاس شرکت کنیم البته ابهامات و سئوالاتی داشتیم، اقای کوشنر در تماس تلفنی با من به این سئوالات پاسخ داد و گفت ما می‌خواهیم از همسایگان افغانستان به ویژه از ایران مطالبی بشنویم که گفتم بررسی خواهیم کرد.

وی افزود: وزیر امور خارجه فرانسه مجددا دعوت نامه‌ای برای من ارسال کرد که ما خواستار گفت و گوهای دو جانبه پیش از آغاز اجلاس همسایگان افغانستان هستیم.

متکی گفت: برخوردها و رفتارهای تقریبا خارج از عرفی که رئیس جمهور فرانسه دارد در جاهایی باید پاسخ های مناسب خودش را دریافت کند.

وی افزود: سارکوزی اقدامی در خصوص چین کرد، اقدامی در باره ایران کرد؛ بخشی از آن اقدامات بود ، بخشی اظهارات بود، هم چینی ها عکس العمل نشان دادند و هم ما.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه اوباما و دیگر مسئولان امریکایی اعلام کرده اند قرار است 30 هزار نیروی جدید به افغانستان اعزام کنند، موضع ایران چیست؟ گفت: یکی از حوزه هایی که اوباما در دوران فعالیت های انتخاباتی با شعار تغییر مطرح کرده همین افغانستان است؛ و این علامت ضربدر زدن به سیاست های امریکائیها در دوران بوش بود.

متکی با بیان اینکه اوضاع امنیتی در افغانستان هر سال بدتر از گذشته شده است افزود: رویکرد نخستین ما به افغانستان این بود که به تصمیم سازمان ملل درباره این کشور کمک کنیم.

وی گفت: ما همکاریهایمان را شروع کردیم بعد از مدتی آنها طریق دیگری را اتخاذ کردند، ما دیدیم نمی توانیم با آنها همراهی کنیم.

متکی در پاسخ به سئوال مجری که خانم رایس در آن زمان گفت که ایرانی ها در افغانستان خوب عمل کردند با خنده افزود: بالاخره من چند بار گفته ام در امریکا خانم ها شجاعتشان بیشتر است.

وی گفت: اگر بنا باشد همان اراده غلط در افغانستان حاکم باشد ما کاری نمی توانیم برایشان بکنیم اما اگر سیاست هایشان را تغییر دهند گمان می کنم زمینه بررسی وجود دارد.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه آیا سفر زرداری به تهران صحت دارد افزود: در سفری که به پاکستان داشتم از طرف آقای احمدی نژاد دعوت کردم، ایشان پذیرفتند ، سفرشان به تهران در دستور کار قرار دارد.

متکی گفت: در آینده نه چندان دور این سفر را خواهیم داشت.

وی در پاسخ به اینکه اگر پاکستان بخواهد ما حاضریم به آنها کمک کنیم افزود: در مسئله افغانستان که بخشی از آن به پاکستان نیز کشیده شده است و متاسفانه در بمبئی نیز شاهد آن بودیم گویای این است که کسانی مشغول هدایت افراط گرایی در این منطقه هستند.

متکی گفت: مشخصا کشور یا کشورهای خاصی در غرب شاید بدشان نیاید که این بحران ادامه داشته باشد.

وی افزود: این بحران چند روز پیش در افغانستان ، چندی پیش در پاکستان و هند بود، مقصد بعدی کجاست آیا چین است؟ ما فکر می کنیم آسیا باید به خودش بیاید.

متکی در پاسخ به اینکه برخی ها معتقدند ارتباط کم ما با آسیا به خاطر فاصله گرفتن ما از غرب است آیا این دو می تواند همخوانی داشته باشد؟ گفت: ارتباط ما با آسیا بسیار طبیعی است چون عضو آسیا هستیم اما نافی ارتباط نداشتن ما با دیگر مناظق جهان نیست.

وزیر امور خارجه در پاسخ به اینکه سرنوشت یک دیپلمات ما و نیز گروگان های دیگر در پاکستان چه شد افزود: آقای عطار زاده مسئول اقتصادی کنسولگری ما در پاکستان ربوده شد ما در طی این مدت از طریق سفارتمان پی گیر این مسئله هستیم و تاحدودی گام هایی برداشته شده و اخیرا به ما خبر سلامتی او را دادند.

متکی در پاسخ به اینکه گفته می شود وزارت امور خارجه در این باره سست برخورد کرده است گفت: تندترین برخوردی را که مقدر بود عمل شد هر چند جنس برخوردهای ما فرق دارد و نیز اینکه جان دیپلمات ما با توجه به اینکه اواخر ماموریتش هم بود، برای ما خیلی مهم است.

وی در پاسخ به اینکه اگر قاطع تر با پاکستان برخورد می کردیم سرنوشت آن 16 گروگانمان نیز زودتر مشخص می شد افزود: ما این برخورد قاطع را همواره با پاکستان داشتیم؛ دو روز پیش در دیدار با وزیر اقتصاد پاکستان در تهران این تذکر را دادم، هر چند پاکستان شرایط ویژه خودش را دارد.

متکی گفت: ما بر بازپس دادن اشراری که در کویته بازداشت هستند تاکید دوباره کردیم.

وی در پاسخ به اینکه چرا اخبار هسته ای ایران در هفته های اخیر در سایه قرار گرفته است افزود: علت اصلی این موضوع در حقیقت این است که منطق جدی بر آن استوار نیست؛ ادعاها و دروغ های شاخداری را امریکائیها در طول چند سال گذشته مطرح کردند.

متکی گفت: تمام بازرسی ها نشان از این است که چیزی به نام انحراف در مسئله هسته ای ما وجود نداشته است.

وی افزود: دولتی که بیشترین ادعاهای دروغین را در این زمینه کرد مضمحل شده است.

وزیر امور خارجه با اشاره به نشست اعراب با 1+5 در امریکا گفت: گاهی باید حرکت های نمایشی هم صورت بگیرد، البته برخی از کشورهای عربی هم شرکت نکردند و آنهایی هم که شرکت کردند امروز در تهران گفتند که ما از ایران دفاع کردیم.

متکی در پاسخ به اینکه هالبروک معاون وزیر امور خارجه امریکا به نمایندگی از هیلاری کلینتون وزیر خارجه اوباما عازم ایران است آیا صحت دارد؟ اظهار داشت: یکی از محورهایی که در امریکا مطرح می شود تعاملی است که این کشور در سیاست خارجی اش در این منطقه و به ویژه درباره ایران می خواهد داشته باشد.

وی افزود: ما از دوران انتخابات ریاست جمهوری امریکا مسائل را با دقت رصد می کنیم و این چنین مسائلی که مطرح می کنید رسما اعلام نشده است.

متکی گفت: فکر می کنیم دو موضوع در این باره وجود دارد؛ یکی روابط ایران و امریکا یکی هم مسائل ایران و امریکا؛ مسائلی و موضوعاتی در منطقه وجود دارد که ایران و امریکا را متاثر می کند؛ ما ترجیح می دهیم که ببینیم سیاست عملی و حرف های رسمی کاخ سفید در دوره جدید چه خواهد بود و بعد آن موقع اظهار نظر کنیم.

وی درباره ترکیب دولت امریکا افزود: اوباما با چهار عنصر مواجه است که همین ها در شکل دادن دولت وی موثرند؛ یکی حزب دموکرات، حزب مخالف وی، شعارهای خود اوباما و اخرین عنصر مردم امریکا هستند به این خاطر می توان گفت شاید اوباما آخرین شانس امریکا باشد.