زلزله شاید فقط در چند ثانیه همه دنیای ما را زیرورو کند، اما با همه اینها، راههایی هست که بتوان در مقابل این غول شکستناپذیر طبیعی، مقاومت کرد. در طول تاریخ هزاران هزار نفر در اثر این بلای طبیعی مرگبار در نقاط مختلف جهان کشته شدهاند: زلزله در لیسبون (1755)، سانفرانسیسکو (1906)، عشقآباد (1948)، کانتو ژاپن (1923)، بوئینزهرا (1341) و بم (2003) با هزاران کشته، از مرگبارترین و غمانگیزترین حادثه های پیش بینی نشده به شمار میآیند.
اگر به اندازه کافی توانستی وقوع یک زلزله را تصور کنی، حالا خوب به اطرافت نگاه کن: مراکز امن در هنگام وقوع زلزله جایی نزدیک ستونها و زیر میزهای محکم است. در جایی که زندگی میکنی اگر ستون، میز محکم و یا چهارچوب امن وجود دارد، آنها را بشمار و به خاطر بسپار، همچنین تمام این نقطههای امن را به اعضای خانوادهات، یا کسانی که در کنار تو زندگی میکنند، نشان بده و از آنها بخواه تا این جاها را به خاطر بسپارند.
باز هم تخیلت را به کار بینداز؛ آیا تا به حال برایت پیش آمده که، آب، برق، یا گاز محل زندگیات را قطع کنی؟ اگر بله، پس این کارها را بلدی، یادت باشد هنگام وقوع زلزله یا پس از آن، باید بلافاصله، شیرهای اصلی آب و گاز را ببندی و کنتور اصلی برق را قطع کنی. اگر هم تا به حال این کار را نکردهای، سعی کن همین الآن این کار را یاد بگیری و به خاطر بسپاری.
اولین وسیله مورد نیاز بعد از وقوع زلزله، کیف کمکهای اولیه، یک رادیوی باطریدار، چراغ قوه و مدرک های اصلی شناسایی است، همین الآن همه این وسایل را در جایی امن و قابل دسترس بگذار و به تمام اعضای خانواده جای آن را نشان بده. زلزله هیچ پیش آگهی ندارد و تو بدون این که بترسی باید همیشه برای آن آماده باشی، زیرا ایران کشوری است که روی کمربند زلزله جهان قرار دارد.
باز هم باید تصور کنی، آدم هنگام وقوع زلزله کجا میتواند باشد؟ در خانه؟ اگر در خانه یا ساختمان هستی، سریع به زیر یک میز محکم برو و پایههای آن را با دست بگیر تا در هنگام زمینلرزه بتوانی با آن حرکتی کنی و تا زمانی که لرزشها ادامه دارد در همان محل باقی بمان. اگر در خارج از خانه یا فضای باز هستی سعی کنی، حتماً از ساختمانها و کابلهای برق فاصله بگیری. اگر در ماشین هستی، درون ماشین بمان، پلها، تونلها یا زیرگذرها را ترک کن و اگر امکان داشت ماشین خود را زیر درختها یا کابلهای برق و چراغهای راهنمایی قرار نده. اگر در کوه یا طبیعت هستی، مواظب سقوط سنگها و... باش.
بازهم به تصورت ادامه بده،بله، تصور دردناکی است، اما زلزله واقعیتی است که هر لحظه ما را تهدید میکند، پس این تصور دردناک را ادامه بده. چند لحظه است که زلزله متوقف شده، اول ببین که خودت سالم هستی یا نه؛ بعد، از سلامت افراد دور و برت مطمئن شو.
اگر کسانی در نزدیکیات مجروح شدهاند، کمک را از آنهایی شروع کن که جراحت شدیدتری دارند، سعی کن افراد مجروح را تا حد امکان حرکت ندهی، مگر این که خطری آنها را تهدید کند و موجب جراحت بیشتر آنها شود. در مرحله بعدی، شیر گاز را ببند و فیوزهای برق را قطع کن و چیزهایی را که ممکن است در ساختمان از بالا به پایین سقوط کند جابهجا کن. در صورت نیاز به کمک، از طریق تلفن با پلیس و آمبولانس یا آتشنشانی تماس بگیر، در غیر اینصورت تلفن آنها را اشغال نکن. رادیو را روشن کن و به توصیهها و دستورهای گفته شده در آن عمل کن.
بعد از توقف زلزله باید انتظار وقوع پس لرزه را داشته باشی، چرا که پس لرزهها هم میتوانند بسیار قوی و جدی باشند. اگر خانه خود را ترک میکنی، به نزدیکان و دوستانت در مورد محل جدیدی که میروی اطلاع بده و آنها را از محل خودت با خبر کن و تا حد امکان نزدیک ساختمانهای تخریب شده نرو و مواظب شیشهها و شکسته شدن آنها باش.
حالا تو همه چیز را تصور کردی و فهمیدی حتی تصورش هم پر از وحشت است. اما مشکل این است که حادثه خبر نمیکند. مردم هیچکدام از شهرهای بم، «ایالت سیشوآن» چین، جزایر اقیانوس هند و بعضی شهرهای ژاپن، شب قبل از بروز حادثه اصلاً تصور نمیکردند که فردای آن شب چه بلایی قرار است بر سر آنها و شهر و دیارشان بیاید. اما آمادگی مردم و مسئولان هر شهر و منطقه میتواند مرگومیر و آسیبهای دیگر ناشی از هر زمینلرزه را صدها یا شاید هزاران برابر کاهش دهد. اگرچه نمیتوان فقط از روی شدت زمینلرزه میزان تلفات و خسارات را سنجید، اما آمار ثابت کرده در کشورهایی که آمادگی لازم در برابر وقوع زلزله را دارند، (مثل ژاپن) میزان مرگومیر بسیار پایین و ناچیز است.