در آن جلسه، اعضای شورای شهر موضوعهای پربحثی چون معاینه فنی خودرو و طرح نصب پلاکهای جدید منازل را بررسی کردند و طبیعی بود که وقت کافی به بررسی کامل این طرح نرسد، اما در عین حال مهدی چمران در سخنانی تاثیرگذار از وضعیت ناهنجار بازار و بهخصوص از بافت فرسوده آن انتقاد کرد.
او گفت: بازار تاریخی تهران تبدیل به انبارهای عمدهفروشی شده و کامیونها هر شب در آن بار خالی و سوار میکنند و عصرها هم با گاریهای دستی بار جابهجا میکنند.
چمران تصریح کرد: عملکرد بازار تغییر کرده و مثل گذشته مرکز ثقل و تصمیمات بزرگ اقتصادی شهر نیست و تبدیل به مراکز عمدهفروشی شده است و این شرایط، مشکلات زیادی را برای بازار و ساکنان آن به وجود میآورد. علاوه بر اینها بازار تبدیل به یک کارگاه سبک شده است که همهچیز در آن تولید میشود.
وی با بیان این مطلب که تمام منازل مسکونی این منطقه فرسوده است، افزود: با چشمان خود محلهای را دیدهام که بیش از 10 خانه در کنار هم چنان خراب شدهاند که هیچ دیواری ندارد و محل رفتوآمد معتادان شده است.
چمران ادامه داد: در بافت فرسوده بازار، پرنده پر نمیزند و اتفاقات ناگواری که در شأن ما نیست در حال رخ دادن در آن است که حتی نمیتوانم به آنها اشاره کنم. با کلانتری محله هم صحبت کردهام اما کسی از اتفاقاتی که در آن میافتد، خبر ندارد.
رئیس شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: اقدام سازمان نوسازی در تخریب منطقه بازار و ساخت مجدد آن بینتیجه خواهد بود و قطعا کسی حاضر به زندگی در آن منطقه نیست؛ آن منطقه تبدیل به مخروبه شده و ناهنجاریهای زیادی را پدید آورده است.
رئیس شورای شهر تهران با اشاره به وضعیت نابهنجار اجتماعی در منطقه بازار، بیان کرد: بازار تبدیل به انبار شده و دیگر شرایط زندگی را ندارد.
محمدعلی نجفی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران هم در این ارتباط گفت: تمام پاساژها و بازارچههای محدوده بازار قبلا آبریزگاههایی داشتهاند که همه آنها تبدیل به مغازه شده و اگرچه این مسائل پیشپاافتاده بهنظر میرسد، اما بسیار اهمیت دارد.
وی موضوع جمعآوری زباله در بازار را بسیار مهم دانست و افزود: هر شهروندی که در بازار قدم میزند، متوجه این موضوع در بازار میشود.
احمد مسجد جامعی، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران درباره اهداف طرح مدیریت جامع حفاظت، احیا، ارتقا و مدیریت یکپارچه بازار تاریخی تهران گفت: حفاظت از ارزشهای تاریخی، فرهنگی و کالبدی بازار تهران، شناخت و احیای ظرفیتهای عملکردی-کالبدی، ارتقای کیفیت زندگی و تامین زیرساختها در منطقه بازار و فضاهای مرتبط با آن و تامین رضایتمندی عمومی بازاریان و مراجعهکنندگان به این بافت تاریخی از جمله اهداف مورد نظر ما در تدوین و تهیه این طرح است.
وی همچنین خطاب به رئیس و اعضای شورای شهر تهران اضافه کرد: تدوین سندی هویتبخش مانند این کار در شأن شورایشهر و در جهت ساماندهی بافت تاریخی بازار تهران بهعنوان یکی از مهمترین کالبدهای تاریخی شهر است.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران همچنین در مورد خانههای تاریخی مربوط به مشاهیر که در بافت تاریخی بازار واقع شده اظهار کرد: با تنظیم سندی هویتبخش برای بازار تهران میتوان برای بازسازی و احیای خانههای تاریخی این چنین نیز اقدامات مؤثری را انجام داد.
در همین زمینه، معصومه ابتکار از رئیس شورای شهر تهران خواست تمامی مطالعات بهداشت محیط در منطقه بازار لحاظ شود؛ آلودگی در این منطقه بهشدت در حال افزایش بوده و اگر قرار است طرح تازهای در بازار تهران در جهت احیا و مرمت اجرا شود، باید تمامی استانداردهای زیست محیطی در جریان آن رعایت شود.
وی همچنین خواستار منع تردد موتورها در داخل فضاهای سربسته بازار تهران شد که مهدی چمران نیز در همین زمینه به تردد شبانه موتورها از منطقه سرپوشیده بازار و منع عبور موتورها در روز اشاره کرد.
مسجدجامعی در ادامه طراحی مبلمان شهری، طراحی زندگی شبانه متناسب با کارکردهای بازار و حذف نقاط آسیبزای اجتماعی و انتقال تدریجی مشاغل مزاحم و آلاینده از بازار را از جمله دیگر اهداف و برنامههای مورد نظر در این طرح عنوان کرد. در آن جلسه ادامه بررسی طرح «مدیریت جامع حفاظت، احیا، ارتقا و مدیریت یکپارچه بازار تاریخی تهران» به هفته بعد موکول شد تا مشاوران این طرح، گزارشی را در مورد بررسیهای خود به شورا ارائه دهند.
محمدعلی نجفی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در مورد زمان بررسی این طرح که 3 ماه بود، گفت: بهتر است زمان بررسی را دقیق تعیین کنیم که 3ماه به 6 ماه نرسد. در شأن شورای شهر نیست که زمان دقیق برای این طرح تعیین نکند و بعد زمان بررسی طرح طولانیتر شود.
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران توضیح داد: مهندسان مشاور منطقه12 نزدیک به 3 سال است که در مورد بازار و منطقه آن کار کارشناسی انجام دادهاند.
وی افزود: بهعنوان مثال، منطقه سیروس طرح تفصیلی اجرایی ندارد و فقط یک طرح موضعی در کمیسیون ماده 5تهیه کردهاند و فاقد طرح تفصیلی اجرایی است.
پیش از آن اعضای شورای شهر تهران اواخر آبانماه امسال یک فوریت طرح یکپارچهسازی، احیا، ارتقا و مدیریت یکپارچه بازار تاریخی تهران را به پیشنهاد کمیسیون فرهنگی شورای شهر تصویب کردند.
لازم به توضیح است که مناطق مرمتی و محدودههای نوسازی مساحت کل بازار تهران ۱۰۰ هکتار است. این مناطق از شمال به پانزده خرداد، از شرق به خیابان شهید مصطفی خمینی، از جنوب به مولوی و از غرب به خیام محدود میشود. البته بازار تهران شاخههایی به پیرامون دارد نظیر سنگلج، چالهمیدان و سیروس اما بلوک اصلی ۱۰۰هکتار است. از طرفی از شمال غرب بازار تا جنوب شرقی آن راسته اصلی بازار را تشکیل میدهد.
سراها و راستههایی که به این محدوده چسبیدهاند گستره همپیوند بازار است. این گستره همپیوند، ۳۰ هکتار است که ماهیت حفاظتی دارد و طبیعتاً باید اقدامات مرمتی روی آن صورت گیرد. مابقی فضاها در شمال شرق، جنوب و جنوب غربی ارزش تاریخی گستره همپیوند را ندارد. در این فضاها میتواند تخریب و نوسازی صورت گیرد؛ البته با حفظ الگوهای ویژه معماری منطبق با بافت تاریخی بازار.