همشهری آنلاین : اخیرا با کشف چهار کهکشان قدیمی به نظر می‌رسد که عمر سیاهچاله‌ها بیشتر از کهکشان‌ها است.

چهار کهکشان مربوط به دوران‏‌های اولیه شکل‏‌گیری جهان یافت شده‏‌اند که نظریه‏‌های پیشین در مورد رابطه بین جرم کهکشان و سیاهچاله‏ مرکزی آن را نقض می‏‌کنند.

این یافته‏‌ها حاکی از آن هستند که ابرسیاهچاله‏‌های مذکور بسیار پیش‏تر از کهکشان احاطه‏ کننده‏ خود تکامل یافته‏‌اند. در حالی که سابق بر این تصور می‏‌شد سیاهچاله مرکزی و کهکشان اطراف آن، همراه با یکدیگر مراحل تکامل را طی می‏‌کنند.

در سالیان اخیر، شواهدی بیش از پیش مبنی بر رشد همزمان کهکشان‏‌ها و سیاهچاله‏‌هایشان کشف شده است. سیاهچاله‏‌ها با بلعیدن مواد اطراف خود بزرگ‏تر می‏‌شوند و تشعشعات شدیدی از خود ساطع می‏‌کنند که همزمان می‏‌تواند باعث تسریع در شکل‏‌گیری ستاره‏‌ها یا جلوگیری از این روند شود، چرا که این تشعشعات، گازهای موجود در کهکشان را گرم می‌کند و پیش از آنکه این گازها بتوانند با سرد شدن به ستاره‏‌های جدیدی تبدیل شوند، آن‏ها را به بیرون از کهکشان پرتاب می‌کنند.

به نظر می‏‌رسد همه کهکشان‏های نزدیک ما از یک رابطه معین ولی توضیح ‏داده‏ نشده پیروی می‏‌کنند و آن این‌که: همگی دارای توده‏ای از ستارگان به شکل زرده تخم مرغ، در بخش مرکزی خود هستند.

جرم این توده 700 برابر سیاهچاله‏ غول‌پیکر مرکز کهکشان است. این رابطه در مورد طیف وسیعی از کهکشان‏‌ها با سن و اندازه‌های مختلف صادق است.

اما منجمان مطمئن نبودند که این رابطه در جهان اولیه نیز برقرار بوده باشد. یکی از محققان دانشگاه کلتک این‏طور نتیجه‏‌گیری می‏کند: «این نسبت ثابت حاکی از آن است که توده ستارگان و ابرسیاهچاله مرکزی بر روند رشد یکدیگر تاثیر می‌گذارند. اکنون سوال مهم این است که آیا یکی از این دو پیش از دیگری شکل گرفته ‏است یا اینکه توده‏ ستارگان و سیاهچاله مرکزی با یکدیگر تکامل یافته‏ و این نسبت ثابت را تمام مدت‏ حفظ کرده‏اند.»
در حالی که تقریبا در همه کهکشان‏‌های نزدیک، جرم ستارگان واقع در هسته 700 برابر سیاهچاله مرکزی است، چهار کوازار اخیرا کشف شده، از این قانون تخطی می‏‌کنند به طوری که ستارگان مرکزی آنها تنها 30 برابر سیاهچاله مرکزی‌شان جرم دارند.

به عقیده یکی از پژوهشگران رصدخانه ملی نجوم رادیویی آمریکا، «کریس کاریلی»(Chris Carilli)، این یعنی این که «سیاهچاله‏ها پیش از ستارگان اطراف خود شکل گرفته‏ اند» و در صورتی که کهکشان‏های اطراف این سیاهچاله‏ها در نهایت به صورتی که ما امروز می‏بینیم در آمده باشند، می‏بایست رشد زیادی طی مدت زمان تکامل جهان داشته باشند. این‌که این رشد چگونه محقق شده هنوز به صورت سوال باقی‏ مانده است.

ناوگانی از تلسکوپ‏های جدید، از جمله آرایه بزرگ تلسکوپ‏های میلی‏متری و زیر‏میلی‏تری آتاکاما، به منجمان کمک خواهند کرد تا این کوازارها را با دقت بیشتری مورد مطالعه قرار دهند و تخمین خود را از جرم کهکشان‏‌های اولیه بهبود ببخشند.

اما منشاء ابرسیاهچاله‏ها هنوز یک معمای بزرگ است. کوازارها مربوط به دوره‏هایی هستند که جهان تنها 1 میلیارد سال عمر داشت. این یعنی ابرسیاهچاله‏ها فرصت بسیار کمی برای شکل‏ گیری داشته‏اند.

یک ایده پیشنهادی این است که سیاهچاله‌ها از درهم ‏فروپاشی ستارگانی با جرمی بیش از 100 برابر جرم خورشید ایجاد شده‏ اند. اما اولین ستارگان، چند صد میلیون سال پس از انفجار بزرگ شکل‏ گرفتند که زمان کافی برای شکل‏گیری سیاهچاله‏های کوچک، به عنوان هسته ایجاد کننده سیاهچاله‏های بزرگ‏تر، باقی نمی‏گذارد.

احتمال دیگری که وجود دارد این است که سیاهچاله‎ها مستقیما از درهم‏فروپاشی ابرهای گازی شکل‏ گرفتند و منجر به تشکیل ابرسیاهچاله‏هایی با جرمی بین 1000 تا 1 میلیون برابر جرم خورشید شدند.

ماهنامه نجوم

کد خبر 72970

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز