همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: لجبازی برای بچه‌ها وقتی خیلی کوچک هستند، غیر طبیعی نیست. اما موضوع مهم، روش برخورد و نوع عملکرد اطرافیان به خصوص پدر و مادر با کودک لجباز است که می‌تواند در شخصیت آنها در آینده تفاوت زیادی ایجاد کند. البته چگونگی برخورد با لجبازی‌های کودکان نوپا نیاز به کسب آگاهی لازم والدین در این خصوص دارد. چون در غیر این صورت، اگر والدین نتوانند برخورد درستی با لجبازی‌های فرزندان خود داشته باشند ممکن است مقاومت و لجبازی آنها بیشتر شود.
ضمن آنکه والدین باید بدانند لجبازی بخشی از شخصیت بعضی کودکان است که شاید خود آنها و شیوه رفتارشان تأثیر زیادی در شکل گیری چنین خصوصیتی در کودک داشته باشد. به همین خاطر این وظیفه پدر و مادرهاست که به کودکان خود راه‌های اجتماعی شدن و برقراری ارتباط بهتر با دیگران را آموزش و اجازه دهند آنها خواسته‌ها و احساسات خود را بیان کنند.
ورود کودک به اجتماع و اجتماعی شدن
دکتر سیما قدرتی، روان شناس و مشاور، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد جنوب تهران در مورد چگونگی برخورد با لجبازی‌های کودکان می‌گوید: «بد رفتاری‌های کودکان معمولاً والدین را بسیار نگران و گاهی مستأصل می‌کند؛ به خصوص وقتی این اتفاق در میان جمع بیفتد.
مثلاً وقتی کودک در جمع سلام نکند، داد و بیداد راه بیندازد یا بی‌ادبی کند. والدین دچار احساس گناه می‌شوند و فکر می‌کنند چرا نتوانسته‌اند به خوبی فرزندشان را تربیت کنند.»
در واقع اجتماعی شدن کودکان فرایندی است که مراحل مختلفی دارد و به مرور و به تدریج صورت می‌گیرد. بنابراین با صبوری باید اجازه دهید کودک کم کم با قوانین ورود به زندگی اجتماعی آشنا شود.
اما برای اینکه کودک رفتار اجتماعی مناسبی داشته باشد والدین باید توجه داشته باشند او ابتدا باید در معرض رفتارهای اجتماعی قرار گیرد.
اگر کودک ارتباط زیادی با دنیای اجتماعی بیرون از خانه نداشته باشد نمی‌تواند رفتار درست و مناسبی هم با دیگران در پیش گیرد.
اهمیت رفتار والدین و آموزش اصولی و درست
به گفته قدرتی، نحوه آموزش و چگونگی رفتار والدین با کودک و دیگران موضوع مهمی است که پدر و مادرها حتماً باید به آن توجه داشته باشند. اگر والدین نتوانند ارتباط درستی با دیگران داشته باشند آنها نیز در این خصوص نمی‌توانند موفق شوند.
توجه داشته باشیم برای آموزش هر چیز به کودک باید از روش‌های مورد علاقه خود او استفاده کنیم. بنابراین شناخت و آگاهی از علایق و خواسته‌های کودک موضوع مهمی است.
ضمن آنکه نباید انتظار داشته باشیم با همه بچه‌ها بتوان به یک روش برخورد کرد. اما استفاده از بازی، اجرای نمایش و خواندن شعر از جمله روش‌هایی است که کودکان اغلب از آن استقبال می‌کنند. در واقع آموزش باید برای کودکان ملموس و قابل فهم باشد.
وقتی کودک سلام نمی‌کند
قدرتی می‌گوید آموزش آدابی مانند سلام و خداحافظی کردن، مؤدبانه سخن گفتن و احترام گذاشتن به دیگران از جمله آموزش‌هایی است که تقریباً از هجده ماهگی باید آغاز شود.
البته فراموش نکنیم کودکان بیشتر تحت تأثیر رفتار ما قرار دارند تا کلام و در خواست‌های مکرر ما از آنها. بنابراین بهترین روش آن است که خودمان هم همان گونه رفتار کنیم که از آنها انتظار داریم. یعنی والدین خودشان باید در سلام کردن به دیگران پیشقدم باشند تا بتوانند فرزندانشان را هم به این کار تشویق کنند.
به کودک به زبان قابل فهم خود او توضیح دهید که چرا باید سلام کند. مثلاد می‌توانید به او بگویید که سلام یعنی شروع دوستی و آشنایی با دیگران.
وضع قوانین بدون اجبار
توجه داشته باشیم وضع قوانین برای کودک باید با قاطعیت و میل و علاقه خود او وضع شود. مثلاً اگر می‌خواهیم به او سلام کردن را آموزش دهیم باید از خودش سؤال کنیم که در ازای هر بار سلام نکردن، چگونه باید با او رفتار کنیم.
مثلاً می‌توانیم با توافق کودک، او را از تماشای برنامه مورد علاقه‌اش، رفتن به پارک و ... محروم کنیم. به این ترتیب به جای اینکه مدام او را به تبعیت از قوانین وادار و بارها تکرار کنیم که باید سلام کند یا رفتار خاصی در پیش بگیرد؛ می‌توانیم با اجرای قانون، در عمل او را بیشتر تشویق کنیم به قوانین حاکم برخانه احترام بگذارد و آنها را رعایت کند. همچنین خود ما نیز حتماً باید در اجرای قوانین قاطع باشیم.
ریشه یابی مساله و درمان
به گفته این روان‌شناس، اگر والدین با وجود آموزش صحیح به فرزندانشان و رعایت تمام موارد لازم همچنان مشکلات زیادی در رفتار با فرزندان خود دارند باید علت آن را بررسی و موضوع را ریشه یابی کنند.
مثلاً گاهی کودک به این علت سلام نمی‌کند چون نمی‌تواند ارتباط خوبی با دیگران داشته باشد، از وارد شدن در جمع می‌ترسد، هنگام مواجهه با موقعیت‌های جدید مضطرب می‌شود یا خجالت می‌کشد. در این صورت، حتماً باید با شناخت بیشتر از علت واقعی بروز این گونه ترس‌ها با کمک متخصص، آنها را درمان کرد.
اما بسیاری مواقع نیز کودکان به خاطر لجبازی یا مورد توجه قرار گرفتن بیشتر والدین نافرمانی و در واقع به گونه‌ای اعتراض خود را به آنها اعلام می‌کنند.
در هر صورت، علت این گونه رفتارهای کودکان باید بررسی شود. همچنین در مقابل رفتار نامناسب آنها والدین به جای انتقاد، باید کودک را کمک کنند تا مشکل برطرف شود؛ نه اینکه با تهدید و تنبیه فقط مقاومت فرزندشان را بالاتر ببرند.
ضمن آنکه تشویق اگر درست، به موقع و در جای خود استفاده شود عامل مهمی برای تداوم بخشیدن به رفتارهای درست کودکان خواهد بود. چون باعث می‌شود کودک انگیزه بیشتری برای تقویت رفتارهای درست خود داشته باشد. در صورتی که بی‌توجهی و سرزنش کودک منجر به نافرمانی‌های بیشتر او خواهد شد.
نظر شما