بنا به نتایج یک تحقیق که در یک نشریه پزشکی آمریکایی منتشر شد، افرادی که کمتر از 7ساعت در شب می‌خوابند سه برابر بیشتر از دیگر افرادی که 8ساعت یا بیشتر می‌خوابند دچار زکام می‌شوند. محققان آمریکایی اعلام کردند که تحقیقات نشان داد کمبود خواب، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. افرادی که کمتر از 7 تا 8 ساعت در شب می‌خوابند در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی وعروقی و در نهایت مرگ قرار می‌گیرند. اما تا‌کنون علم پزشکی اطلاعات زیادی در مورد وجود رابطه بین کمبود خواب و آمادگی برای ابتلا به زکام در دست نداشته است.
دکتر شلدن کوهن از دانشگاه کارنگی ملون در پیتزبورگ پنسیلوانیا 153 زن و مرد به‌طور متوسط 37 ساله و سالم را مورد بررسی قرار داد. شرکت‌کنندگان در این تحقیق هر روز به‌مدت 2هفته اعلام می‌کردند که چند ساعت خوابیده‌اند و آیا در هنگام بیدار شدن احساس رفع خستگی کرده‌اند یا خیر. این افراد سپس در قرنطینه قرار گرفتند و قطره‌هایی در بینی آنها چکانده شد که حاوی ویروس زکام بود. 5روز بعد شرکت‌کنندگان باید اعلام می‌کردند آیا علائم و نشانه‌های بیماری زکام در آنها وجود دارد یا خیر؟پزشکان سپس از مخاط بینی آنها نمونه برداری کردند تا مشخص کنند آیا این ویروس در آنجا رشد کرده است.
حدود 28روز پس از آن از تمامی این افراد خون گرفته شد تا پادزهر ترشح شده در بدن آنها بر ضد‌ویروس بررسی شود. محققان متوجه شدند که هرقدر یک فرد کمتر بخوابد، بیشتر در معرض ابتلا به زکام قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، محققان آمریکایی اعلام کردند اختلال در خواب روی تنظیم سیتوکین‌ها، هیستامین‌ها و دیگر مواد آزاد شده از عضو واکنش‌دهنده به بیماری تاثیر‌گذار است. سیتوکین یک نوع پروتئین بسیار قوی و تنظیم‌کننده پاسخ سیستم ایمنی بدن به بیماری‌هاست. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به اختلالات خواب نسبت به دیگر بیماران ضعف عضله، درد، ناتوانی و خستگی صبحگاهی بیشتری دارند.
یک سوم عمر در خوابیم
تقریبا یک سوم از عمر انسان در خواب می‌گذرد. این موضوع نمایانگر اهمیت خواب در مراحل مختلف زندگی انسان است. در اثر خوابیدن، سیستم ایمنی بدن و مواد قابل تبادل هماهنگ و مرتب کار می‌کنند. علاوه بر آن رویاهای انسان، آرامبخش مغز و سیستم عصبی بدن هستند. خواب انسان دارای مراحل مختلفی است؛ یک مرحله خواب عمیق وجود دارد که در این فاز انسان به‌دشواری بیدار می‌شود و مراحل دیگری که در آنها خواب چندان عمیق نیست. در مجموع 5مرحله برای خواب در نظر گرفته می‌شود.
تقسیمات این مراحل باعث تغییرات موج‌های الکتریکی سلول‌های عصبی می‌شود که از طریق الکتروآنسفالوگرافی قابل رویت است. پس از خوابیدن، انسان وارد فازهای شماره یک، 2 و 3 می‌شود که در آنها فعالیت‌های مغز، فرکانس قلب و درجه حرارت بدن کاهش می‌یابد. مراحل 4 و 5 مربوط به خواب عمیق هستند که وجود آن برای سلامت و آرامش بدن بسیار لازم است. پس از آن، مراحل خواب به‌طور معکوس جریان می‌یابد و فاز آر- آی-ام (ریپید-آی- موومنت) از طریق واکنش‌های سریع چشم شناخته می‌شود. آر- آی-ام مرحله رؤیا نیز نامیده می‌شود. در این فاز به غیر از بخش مرکزی مغز، بخش‌های دیگری از مغز مانند سیستم بینایی و حرکتی فعال هستند. هر انسان در طول شب خواب‌هایی می‌بیند که در روز بعد آنها را به فراموشی می‌سپارد.
پژوهش‌های زیادی از طرف روان‌شناسان و متخصصان اعصاب و مغز در مورد رویاهای انسان انجام شده است. متأسفانه توافقی در این باره بین پژوهشگران وجود ندارد ولی احتمالا بخش ناخودآگاه مغز در به‌وجود آوردن رویاها نقش عمده دارد. هنگامی که خسته می‌شویم و نیاز به خواب داریم ساعت درونی بدن آغاز به کار می‌کند. منظور از آن هماهنگی و هارمونی شگفت‌انگیز میان بدن و سلول‌های اعصاب است. تمامی این ارکستر توسط غده‌های عصبی به نام اس- سی- ان در مغز هدایت می‌شود. آنها در اثر نبودن نور تحریک می‌شوند.
در اثر این تحریکات هورمون خواب، ملاتونین ترشح می‌شود. پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که کنترل ساعت درونی بدن به ژن‌های انسان وابسته است، چنین است که در بعضی خانواده‌ها همه صبح زود از خواب بیدار می‌شوند؛ در حالی‌که در خانواده‌های دیگر همه به دشواری بیدار می‌شوند یا تمام روز خواب هستند.
آنچه اهمیت دارد نقش خواب در بازیابی آرامش بدن است. بدون خوابیدن، سلول‌های اعصاب و مغز قادر به فعالیت نیستند. احتیاج به خواب وابسته به ویژگی‌های فردی و مراحل مختلف زندگی انسان است. در حالی‌که نوزادان حدود 16 ساعت می‌خوابند بزرگسالان فقط 7 ساعت خواب نیاز دارند. برای افراد مسن ممکن است 5 ساعت خواب در روز کافی باشد.
مجله گزونده مدیسین
